Chiều 24/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua hai Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đô thị.
Nêu tờ trình, Bộ trưởng Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho hay, sau sắp xếp, số lượng và quy mô của đơn vị hành chính đã có biến động lớn. Từ đó dẫn đến các tiêu chuẩn tại Nghị quyết số 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không còn phù hợp với thực tiễn và cần được điều chỉnh cho phù hợp với bối cảnh mới.
Ông Bình nêu rõ, việc xây dựng Nghị quyết quy định về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính là cần thiết, nhằm giữ ổn định số lượng đơn vị hành chính, phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước ở địa phương.
Về tiêu chuẩn đối với các đơn vị hành chính nông thôn, dự thảo nghị quyết hướng tới bổ sung tiêu chuẩn mới về định hướng phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.
Đối với thành phố trực thuộc Trung ương, sẽ điều chỉnh tiêu chuẩn quy mô dân số từ 1 triệu lên 2,5 triệu người trở lên, và diện tích tự nhiên từ 1.500 km² lên 2.500 km²; bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị và trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian đô thị đạt tiêu chuẩn của đô thị loại I.
Tiếp thu ý kiến thẩm tra, Chính phủ đã bổ sung tiêu chuẩn về tỷ lệ đô thị hoá từ 45% trở lên; điều chỉnh tỷ lệ số phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã từ 30% trở lên.
Đối với cấp phường, sẽ điều chỉnh quy mô dân số của phường tăng gấp 2 - 3 lần so với trước sắp xếp; giữ nguyên tiêu chuẩn diện tích tự nhiên tối thiểu 5,5 km²; bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị.
Tiếp thu ý kiến thẩm tra, Chính phủ đã bổ sung tiêu chuẩn về tỷ lệ dân số đô thị từ 50% trở lên.
Đối với đặc khu, theo Bộ trưởng Nội vụ, việc thành lập đặc khu thực hiện theo chủ trương, định hướng của cấp có thẩm quyền trong từng giai đoạn. Tiếp thu ý kiến thẩm tra, Chính phủ đã bổ sung quy định đặc khu được công nhận loại đô thị phải đạt 50% mức tối thiểu của tiêu chuẩn tỷ lệ dân số đô thị, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường.
Cuối phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua về nguyên tắc và hai nghị quyết này sẽ có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.
Nghị quyết về phân loại đô thị nêu rõ:
Đô thị loại đặc biệt là đô thị cấp quốc gia, là Thủ đô hoặc có vai trò, vị trí, chức năng đặc biệt. Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị loại đặc biệt.
Đô thị loại I là đô thị cấp quốc gia, có vai trò, vị trí, chức năng là trung tâm tổng hợp hoặc trung tâm chuyên ngành của quốc gia.
Đô thị loại II là đô thị cấp tỉnh, có vai trò, vị trí, chức năng là trung tâm tổng hợp hoặc trung tâm chuyên ngành của tỉnh hoặc vùng liên tỉnh.
Đô thị loại III là đô thị thuộc tỉnh, thành phố, có vai trò, vị trí, chức năng là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành của tiểu vùng trong tỉnh, thành phố hoặc tỉnh, thành phố.