Hệ thống camera thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) đang được lực lượng Công an vận hành như một “trợ thủ” đắc lực trong công tác đảm bảo an ninh trật tự. Những camera AI không chỉ ghi nhận hình ảnh mà còn phân tích, nhận diện khuôn mặt, biển số, hành vi bất thường theo thời gian thực, giúp rút ngắn thời gian phát hiện sự cố, hỗ trợ truy tìm đối tượng và dự báo nguy cơ vi phạm.
Việc số hóa dữ liệu hình ảnh, kết nối hệ thống giám sát với trung tâm điều hành và khai thác AI trong phân tích không chỉ nâng cao hiệu quả tuần tra – kiểm soát trên diện rộng mà còn góp phần tăng cường minh bạch, nâng cao năng lực dự báo phòng ngừa, và thúc đẩy phong cách phục vụ người dân theo hướng hiện đại, kịp thời và chính xác.
Trong nhiều năm, camera giám sát từng được xem là những “con mắt thụ động”, lặng lẽ ghi lại hình ảnh để phục vụ truy xuất khi cần thiết. Nhưng cùng với làn sóng chuyển đổi số và sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI), camera ngày nay đã bước sang một vai trò hoàn toàn khác: trở thành hạ tầng số chủ động, có khả năng "nhìn – hiểu – phân tích – dự báo".
Tại các đô thị lớn, camera tích hợp AI không chỉ phục vụ phát hiện vi phạm giao thông hay hỗ trợ điều tra tai nạn, truy bắt tội phạm, mà còn cung cấp dòng dữ liệu thời gian thực cho công tác điều hành đô thị, quản lý hạ tầng và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.
Sự chuyển mình này diễn ra trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa nhanh, mật độ dân cư và phương tiện tăng cao, trong khi yêu cầu bảo đảm an toàn, văn minh đô thị ngày càng khắt khe. Nguồn lực con người có hạn buộc các cơ quan quản lý phải tìm đến công nghệ như một giải pháp chiến lược lâu dài. Camera AI, vì thế, được xem là “cánh tay nối dài” của lực lượng chức năng và là nền tảng dữ liệu quan trọng cho chính quyền số.
Khác với camera truyền thống chỉ ghi và lưu hình ảnh, camera AI có khả năng tự động phân tích video theo thời gian thực: nhận diện khuôn mặt, biển số; phân loại phương tiện; phát hiện hành vi bất thường; đếm lưu lượng; cảnh báo ùn tắc, tai nạn; thậm chí dự báo xu hướng dựa trên dữ liệu lịch sử. Thay vì con người phải rà soát hàng giờ video, hệ thống AI chủ động “gắn cờ” các tình huống rủi ro, phát tín hiệu cảnh báo tức thời, giúp phản ứng nhanh và chính xác hơn.
Ở cấp độ toàn quốc, Cục Cảnh sát giao thông đã xây dựng trung tâm quản trị cấp 1, tiên phong ứng dụng AI trong quản lý giao thông và an ninh trật tự. Với hệ thống camera hoạt động 24/24, mô hình “tuần tra điện tử” đang từng bước thay thế phương thức tuần tra truyền thống, hướng tới sự minh bạch, khách quan và hiệu quả.
Khi dữ liệu đạt trạng thái “đúng, đủ, sạch, sống”, việc duy trì trật tự giao thông không còn phụ thuộc hoàn toàn vào sự có mặt của cán bộ ngoài đường. Công nghệ cho phép giám sát liên tục, hạn chế tối đa việc dừng xe trực tiếp đối với một số hành vi vi phạm, đồng thời bảo đảm tính công bằng trong xử lý.
Theo lộ trình, từ trung tâm cấp 1 của Cục CSGT sẽ hình thành 34 trung tâm cấp tỉnh, hoạt động như những “bộ não thu nhỏ”, kết nối về trung tâm tổng. Camera AI sẽ tự động phát hiện vi phạm, trích xuất hình ảnh, clip kèm theo đầy đủ thông tin về thời gian, địa điểm, hành vi và chủ phương tiện.
Đại tá Phạm Quang Huy – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông – cho biết, trung tâm thông tin chỉ huy đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản lý nhà nước trong lĩnh vực giao thông, kết nối đồng bộ với dữ liệu đăng ký xe, đăng kiểm, thuế, hải quan, y tế và các dữ liệu liên quan đến con người, phương tiện. Đây sẽ là hệ thống dữ liệu tổng hợp, liên thông toàn lực lượng CSGT.
Thông tin vi phạm sau khi được AI phân tích sẽ nhanh chóng chuyển đến chủ xe thông qua ứng dụng VNeTraffic, rút ngắn quy trình xử lý và tăng tính minh bạch. Tới đây, chỉ sau 2 giờ từ khi phát hiện vi phạm, chủ phương tiện sẽ nhận được thông báo.
Không chỉ dừng ở giao thông, camera AI còn phát huy vai trò trong bảo đảm an ninh trật tự, tự động phát hiện các hành vi gây rối, tụ tập đông người trái phép, thậm chí hỗ trợ nhận diện đối tượng truy nã. Toàn bộ quy trình từ ghi nhận, phân tích đến xử lý đều được tự động hóa, giảm thiểu sai sót do yếu tố con người.
Theo Cục Cảnh sát giao thông, mô hình này không chỉ dừng lại ở Hà Nội mà sẽ được nhân rộng, với hàng nghìn camera AI lắp đặt trên phạm vi toàn quốc trong thời gian tới.
Hà Nội đang đối mặt với những thách thức lớn trong quản lý giao thông. Quá trình đô thị hóa nhanh cùng sự gia tăng mạnh của phương tiện giao thông cá nhân đã tạo áp lực vượt ngưỡng đối với hạ tầng hiện hữu. Tình trạng ùn tắc vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các tuyến cửa ngõ và khu vực nội đô trong giờ cao điểm.
Ùn tắc giao thông không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, mà còn kéo theo hệ lụy về ô nhiễm môi trường, suy giảm năng suất lao động và hình ảnh văn minh đô thị của Thủ đô.
Từ thực tiễn đó, Công an thành phố Hà Nội xác định ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong quản lý, điều hành giao thông là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Hệ thống camera AI được triển khai hướng tới mục tiêu hiện đại hóa hạ tầng giao thông, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về trật tự, an toàn giao thông.
Hiện nay, sau khi được nâng cấp, Trung tâm điều khiển giao thông của Công an thành phố Hà Nội trở thành “đầu não” của hệ thống gồm 1.837 camera, kết nối trực tiếp với 188 bộ điều khiển đèn tín hiệu giao thông ứng dụng AI.
Các camera chuyên dụng giám sát, xử lý vi phạm có độ phân giải cao (8 megapixel), tốc độ lên tới 50 khung hình/giây, tự động phân tích dữ liệu hình ảnh và lưu trữ trên hệ thống 20 máy chủ với thời gian lưu trữ tối đa 75 ngày. Hệ thống có khả năng phát hiện tối đa 28 hành vi vi phạm trật tự, an toàn giao thông.
Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng – Giám đốc Công an thành phố Hà Nội cho biết, từ trung tâm điều khiển giao thông, lực lượng Công an có thể theo dõi hình ảnh trên các tuyến đường, nút giao trọng điểm, kịp thời phát hiện ùn tắc, vi phạm, tai nạn, sự cố.
"Hệ thống Camera AI sẽ hỗ trợ xác định mật độ, lưu lượng phương tiện, điều tiết thời gian chu kỳ đèn tín hiệu phù hợp và tự động nhận diện các hành vi vi phạm. Từ đó, giúp lực lượng chức năng ghi nhận, lập hồ sơ xử lý nhanh chóng, giảm phụ thuộc vào việc kiểm tra và xử lý trực tiếp, thủ công như trước đây" - Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng thông tin.
Ông cho biết, Công an TP Hà Nội đặt mục tiêu trong năm 2026 sẽ lắp đặt khoảng 5.000 camera AI, triển khai vào cả trong ngõ, ngách để đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông.
Theo Công an thành phố Hà Nội, mục tiêu cốt lõi của hệ thống camera AI không chỉ là "xử phạt", mà là giảm ùn tắc, phòng ngừa tai nạn, hiện đại hóa hạ tầng và xây dựng nếp sống giao thông văn minh.
Hệ thống cho phép thiết lập “làn sóng xanh”, cảnh báo sớm các điểm ùn tắc, đồng thời điều chỉnh chu kỳ đèn tín hiệu theo thời gian thực dựa trên lưu lượng phương tiện. Nhờ đó, việc bố trí lực lượng CSGT trực tiếp điều tiết giao thông được giảm đáng kể, trong khi hiệu quả điều hành lại tăng lên.
Đến nay, Hà Nội đã thiết lập 6 tuyến “làn sóng xanh” tại các trục phố trung tâm như Huế – Hàng Bài, Trần Hưng Đạo, Trần Phú, Nguyễn Thái Học, Quán Sứ. Riêng tuyến Huế – Hàng Bài cho thấy hiệu quả rõ rệt: thời gian hành trình rút ngắn 31%, tốc độ trung bình tăng, số lần dừng chờ đèn đỏ giảm, lưu lượng phương tiện qua nút được cải thiện đáng kể.
Trung tá Đào Việt Long - Phó trưởng Phòng CSGT Công an TP Hà Nội tiết lộ, việc thiết lập các "làn sóng xanh" giúp tăng tốc độ lưu thông của phương tiện từ 17 km/h lên 25-35 km/h.
Thời gian tới, Công an thành phố Hà Nội sẽ phối hợp kết nối ứng dụng Công dân Thủ đô số (iHanoi) với Trung tâm điều khiển giao thông, triển khai xử phạt vi phạm hành chính toàn trình trên môi trường điện tử. Mọi trường hợp vi phạm được phát hiện thông qua hệ thống camera AI sẽ được tra cứu thông tin và thông báo đến chủ phương tiện thông qua ứng dụng VNeTraffic và ứng dụng iHanoi. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong xây dựng Chính phủ số, xã hội số và lực lượng Công an số.
Thực tế việc triển khai camera AI không chỉ giúp quản lý hiệu quả hơn, mà còn tác động tích cực đến ý thức tham gia giao thông của người dân. Khi biết hành vi vi phạm được ghi nhận khách quan, minh bạch, nhiều người có xu hướng tự giác chấp hành.
Chỉ sau thời gian ngắn vận hành hệ thống 1.837 camera AI, nhiều nút giao tại Hà Nội đã giảm rõ rệt tình trạng vượt đèn đỏ, đi sai làn, dừng đỗ tùy tiện. Tại một số ngã tư có lưu lượng phương tiện lớn, khi gần hết đèn xanh, các tài xế đã chủ động giảm tốc độ quan sát, và dừng trước vạch.
Dừng xe máy trước vạch, ông Lê Tuấn Hiến (trú tại phường Yên Hòa, Hà Nội) chia sẻ, việc triển khai camera AI thể hiện cách quản lý giao thông bài bản, văn minh của lực lượng chức năng. “Tôi thấy người dân chấp hành tín hiệu đèn và quy định giao thông tốt hơn trước”, ông nói.
Đồng quan điểm rằng, ý thức tham gia giao thông của tài xế đã thay đổi rõ rệt, chị Võ Thị Thùy Dung (trú tại phường Bạch Mai, Hà Nội) nói: “Trước đây nhiều người cố vượt khi sắp hết đèn xanh, nhưng giờ thì chủ động dừng lại, quan sát kỹ hơn”.
Đáng chú ý, cách đây ít ngày, nhờ sự hỗ trợ của hệ thống camera AI cùng người dân, Công an Hà Nội đã giúp tìm một cụ ông đi lạc tại phường Thanh Xuân và đưa cụ về nhà an toàn trong đêm.
Thực tiễn cho thấy, những mô hình camera AI hiệu quả đều xuất phát từ nhu cầu cụ thể: giảm ùn tắc, hạn chế tai nạn và phòng ngừa tội phạm. Trên cơ sở đó, hệ thống được thiết kế phù hợp, có chỉ số đo lường rõ ràng.
Camera AI không phải “cây đũa thần” giải quyết mọi vấn đề. Bài toán đặt ra không chỉ là lắp đặt bao nhiêu camera, mà là quản trị dữ liệu ra sao, bảo vệ quyền riêng tư thế nào và sử dụng công nghệ vì lợi ích công cộng một cách bền vững.
Khi người dân hiểu rõ mục tiêu, dữ liệu được quản lý chặt chẽ, minh bạch, sự đồng thuận xã hội sẽ là yếu tố quyết định để hệ thống vận hành hiệu quả lâu dài. Trong lộ trình xây dựng đô thị thông minh, camera AI đang từng bước chứng minh vai trò không thể thiếu – không chỉ là công cụ giám sát, mà là hạ tầng số nền tảng cho một đô thị an toàn, hiện đại và nhân văn hơn.
Phòng CSGT Công an TP Hà Nội cho biết, trong 5 ngày triển khai vận hành Trung tâm điều khiển giao thông thông minh (từ ngày 13/12 đến 6h ngày 17/12), thông qua hệ thống camera AI đã ghi nhận 759 trường hợp vi phạm trật tự, an toàn giao thông. Trong đó, ô tô 220 trường hợp; mô tô, xe gắn máy 539 trường hợp. Các hành vi vi phạm gồm: không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu giao thông 617 trường hợp (ô tô 172 trường hợp, mô tô 445 trường hợp), không đội mũ bảo hiểm (91 trường hợp), dừng đỗ sai quy định 32 trường hợp.