Thưa bác sĩ, những biểu hiện nào cho thấy một người có thể đang mắc suy tĩnh mạch chi dưới?
Bệnh suy tĩnh mạch chi dưới tiến triển âm thầm, nhiều người thường nhầm lẫn với mệt mỏi sau lao động. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể thấy nặng chân, mỏi chân, đặc biệt vào cuối ngày hoặc sau khi đứng, ngồi lâu. Một số người còn có cảm giác đau căng tức ở bắp chân, phù nhẹ quanh mắt cá, hoặc chuột rút về đêm, khiến giấc ngủ bị gián đoạn.
Ở mức độ nặng hơn, có thể quan sát thấy các mạch máu nhỏ li ti màu đỏ hoặc tím dưới da (giãn tĩnh mạch mạng nhện), hoặc tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo, phồng to trên bề mặt da. Khi bệnh kéo dài, vùng da quanh mắt cá có thể sậm màu, xơ cứng, ngứa, thậm chí loét tĩnh mạch khó lành.
Điểm đáng chú ý là các triệu chứng thường nặng lên khi đứng hoặc ngồi lâu, và giảm đi khi gác chân cao hoặc vận động nhẹ nhàng. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Những ai dễ mắc căn bệnh này, thưa bác sĩ?
Bất kỳ ai cũng có thể mắc suy tĩnh mạch, nhưng một số nhóm có nguy cơ cao hơn. Phụ nữ thường bị nhiều hơn nam giới do ảnh hưởng của nội tiết tố, chu kỳ kinh nguyệt và đặc biệt là trong thời kỳ mang thai. Tuổi tác cũng là yếu tố quan trọng càng lớn tuổi, thành tĩnh mạch càng yếu và dễ giãn.
Ngoài ra, di truyền đóng vai trò nhất định: nếu trong gia đình có người mắc suy tĩnh mạch, nguy cơ của bạn sẽ tăng lên đáng kể. Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên hệ tĩnh mạch ở chân. Tính chất công việc cũng là nguyên nhân đáng lưu ý những người phải đứng hoặc ngồi một chỗ lâu như giáo viên, nhân viên văn phòng, đầu bếp, lái xe, nhân viên bán hàng… đều dễ mắc bệnh do máu khó lưu thông về tim.
Thêm vào đó, lối sống ít vận động, thiếu luyện tập khiến “bơm cơ” ở bắp chân bộ phận có vai trò đẩy máu trở về tim hoạt động kém hiệu quả.
Hiện nay có những phương pháp điều trị nào hiệu quả, thưa bác sĩ?
Tùy giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Ở giai đoạn sớm, người bệnh được khuyến khích thay đổi lối sống, tăng cường vận động, tránh đứng hoặc ngồi lâu, kiểm soát cân nặng, và sử dụng tất áp lực y khoa để hỗ trợ lưu thông máu.
Các loại thuốc trợ tĩnh mạch giúp tăng sức bền thành mạch, giảm đau, giảm cảm giác nặng chân, phù nề cũng mang lại hiệu quả tốt.
Khi bệnh tiến triển nặng hơn, có thể áp dụng các phương pháp can thiệp ít xâm lấn vừa hiệu quả, vừa an toàn, thời gian phục hồi nhanh. Hiện tại, Viện Tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai đang triển khai nhiều kỹ thuật hiện đại như tiêm xơ tĩnh mạch, can thiệp nhiệt nội tĩnh mạch bằng Laser hoặc sóng cao tần (RFA), và sử dụng keo sinh học để dán kín tĩnh mạch bị suy.
Nhờ các phương pháp này, bệnh nhân gần như không cần phẫu thuật, ít đau, có thể đi lại sớm sau can thiệp. Phẫu thuật chỉ còn được chỉ định trong một số trường hợp đặc biệt, khi các phương pháp khác không phù hợp.
Nhiều người trẻ hiện nay làm việc văn phòng, ít vận động. Họ nên phòng bệnh ra sao?
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” điều này đặc biệt đúng với suy tĩnh mạch. Người làm việc văn phòng hoặc phải đứng nhiều nên chú ý vận động nhẹ sau mỗi 30–45 phút, chẳng hạn đi lại vài bước, xoay cổ chân, nhón gót, co duỗi ngón chân để kích hoạt tuần hoàn máu.
Về thể thao, đi bộ, bơi lội, đạp xe, yoga là những hình thức rất tốt cho hệ tĩnh mạch. Khi nghỉ ngơi, nên gác chân cao để máu dễ dàng chảy về tim.
Chế độ ăn uống cũng quan trọng: nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ, uống đủ nước, hạn chế muối và đồ chế biến sẵn. Tránh mặc quần áo bó chặt, mang giày cao gót thường xuyên, hay ngồi vắt chéo chân vì những thói quen này đều cản trở tuần hoàn tĩnh mạch.
Theo bác sĩ, khi nào người bệnh nên đến cơ sở y tế để thăm khám?
Ngay khi có dấu hiệu nặng chân, mỏi chân kéo dài, hoặc thấy mạch máu nổi dưới da, người dân nên đi khám chuyên khoa tim mạch hoặc mạch máu. Việc chẩn đoán sớm bằng siêu âm Doppler tĩnh mạch giúp xác định chính xác mức độ tổn thương và có hướng điều trị kịp thời.
Suy tĩnh mạch nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến viêm tắc tĩnh mạch, huyết khối, loét chân, gây đau đớn, khó khăn trong sinh hoạt và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Đừng coi thường cảm giác nặng chân vì đó có thể là tín hiệu đầu tiên cơ thể gửi tới bạn. Phát hiện sớm, điều trị đúng, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và sống khỏe mạnh lâu dài”.
Suy tĩnh mạch chi dưới không phải là bệnh hiểm nghèo, nhưng nếu để muộn sẽ gây ra nhiều hệ lụy. Chúng ta nên chủ động thay đổi lối sống, vận động nhiều hơn, quan tâm đến sức khỏe đôi chân bởi đó chính là nền tảng giúp nâng đỡ cả cơ thể và cuộc sống của mỗi người.
Cảm ơn bác sĩ!