Chỉ khi thật sự sống hòa nhập với thế giới của những người làm nghềgiúp việc, ngồi ăn với họ bữa cơm, uống cùng họ ly nước, rồi nghe họ tâm sựchuyện đời, chuyện nghề mới nhận ra những gì mình đọc, mình nghe mới là một nửacủa sự thật.
Osin bị ông chủ gạ tình
14 năm lên thành phố làm giúp việc đủ để chị Nguyễn Thị Thúy quê Vân Đình,Ứng Hòa, Hà Nội thấu hiểu những vất vả, oan trái và cả những rủi ro của nghề.Chị Thúy bảo: “Làm nghề gì cũng đổ mồ hôi sôi nước mắt mới kiếm được đồng tiềnnhưng có làm ôsin lâu mới biết những tủi nhục khi làm ra đồng tiền, mới thấm baotiếng thị phi từ miệng lưỡi người đời”.
Nghĩ về quãng thời gian đi làm giúp việc, chị Thúy không quên được chuyện bịông chủ gạ tình. Năm 2001, mới từ quê ra Hà Nội và cũng là lần đầu đi giúp việc,chị được một gia đình trên phố Trần Khát Chân, Hai Bà Trưng, Hà Nội thuê về chămsóc bà cụ bị liệt. Gia đình này rất khá giả và có người con trai tuy tuổi đã caomà không chịu lấy vợ.
Hôm đó, chị đang dọn dẹp nhà cửa thì anh này bước vào nói với chị rằng hãysinh cho anh ta một đứa con, rồi anh ta hứa hẹn sẽ trả cho chị 20 triệu đồng,mua xe máy, thuê cho một nhà trọ tử tế và sắm đồ dùng tiện nghi cho. Anh takhông chỉ đề cập đến chuyện này một, hai lần mà rất nhiều lần. Ngày ấy, nghenhững lời như thế chị rất sợ. Sau đó chị đã phải bỏ giúp việc cho nhà anh ta.
Nghề ôsin vừa làm, vừa ăn, ở nhà chủ nên nảy sinh lắm chuyện phức tạp. ChịThúy có người bạn cũng đi làm ôsin rồi bị ông chủ 70 tuổi ép làm cho có bầu. Bàvợ biết chuyện chồng già tằng tịu nên đánh ghen nghê gớm, chửi rủa, mắng nhiếcôsin đến sống dở, chết dở. Mãi sau, chị này sinh được đứa con trai, ông chồngmuốn nhận vì nhà chỉ có 4 đứa con gái đều đã đi lấy chồng. Bà vợ ban đầu nhấtquyết không đồng ý, bắt phải đi kiểm tra AND, làm khó đủ đường bà mới cho đónđứa con về nuôi.
“Giờ đúng là có những ôsin trẻ thấy chủ giàu có là sinh ra tính xấu nào làtrộm cắp, làm việc không tận tâm rồi thì đong đưa, cưa cẩm ông chủ. Nhưng ở đâucũng có người này người khác, tôi đi làm lâu năm không phải không biết nhiềungười nói về những người giúp việc chúng tôi rất ác cảm", chị Thúy nói thêm.
Nỗi niềm ôsin
Giúp việc cho một gia đình mở phủ xem bói ở Xuân Đỉnh, Hà Nội, chị Đặng ThịVinh quê ở Phú Thọ kể chuyện nghề của mình mà nét mặt chùng xuống.
Hàng ngày, ngoài những công việc mà một ôsin phải làm chị Vinh còn kiêm luônviệc hương khói trên điện thờ, viết sớ, sắp lễ cho khách rồi chuyện trò giữkhách cho chủ. Công việc vất vả gấp đôi ôsin nhà khác nhưng lương tháng chị nhậnđược chẳng được bằng người ta. Ngày mới làm chị chỉ được 7 trăm nghìn đồng mộttháng rồi tăng lên 9 trăm nghìn, 1 triệu rưỡi rồi 2 triệu rưỡi là cao nhất. Làmvất vả lương thấp đã đành, suốt 5 năm đi giúp việc cho gia đình đó chị phải chịuđựng nhiều oan ức.
Buổi chiều hôm ấy, chị đang sắp sửa cơm nước ở dưới bếp thì bà chủ gọi lênhỏi có phải chị đã lấy tiền trên ban thờ không? (Vì hầu đồng nên ban thờ nhà chủlúc nào cũng để cúng một xấp tiền to).
Chị Vinh tuy rằng gia cảnh nghèo khó, phải tha hương cầu thực nhưng chưa baogiờ chị nghĩ đến việc lấy của ai bất cứ cái gì dù là nhỏ nhất. Ấy vậy mà bà chủchẳng cho chị nói một lời cứ thế mắng chửi chị xa xả: “Mày ăn ở bất nhân, bấtnghĩa, tao thuê mày làm, cho ăn, cho ở mà mày dám ăn trộm, ăn cắp của nhà tao.Mày lấy được của tao một đồng thì mày phải gánh ốm đau, bệnh tật, tai ương, taihọa cho nhà tao gấp trăm gấp nghìn lần". Bao lời lăng mạ, xỉ vả cứ thế bà chủném vào chị. Không phải chỉ một như thế mà hễ lần nào mất mát gì là chủ nhà đềuđổ tội cho chị đầu tiên.
“Oan ức lắm, lúc ấy chỉ biết quỳ xuống vừa khóc vừa phân trần, mà nào ainghe. Rồi sau bà chủ bí mật lắp máy quay theo dõi mới biết đứa cháu trai thỉnhthoảng sang lấy trộm tiền đi chơi. Nghĩ tủi thân lắm, mình bỏ nhà, bỏ cửa, đểlại con cái ở quê chẳng ai chăm lên thành phố làm thuê cho nhà người ta để đổilấy đồng tiền chân chính mà nhiều lúc thấy cay đắng quá”, chị Vinh chua chátnói.
Làm giúp việc cho gia đình Việt là vậy, những tưởng ôsin cho người nước ngoàisẽ khá hơn nhưng tìm hiều mới biết trăm người, trăm cảnh
Chị Hương quê ở Thanh Hóa từng làm giúp việc nhiều năm ở Đài Loan, khi vềnước với vốn tiếng Trung và kinh nghiệm làm việc, chị ra Hà Nội xin giúp việctheo giờ cho một gia đình Trung Quốc sống ở khu đô thị Ciputra. Công việc tuykhông quá vất vả, được trả lương cao đến 6 triệu một tháng nhưng gặp phải bà chủđáo để, khó tính nên chị cũng chịu không ít thiệt thòi.
Đến đúng giờ, về đúng lúc, nếu làm thiếu giờ sẽ bị trừ lương, làm việc phảicẩn thận, đến nơi đến chốn và lúc nào cũng có camera giám sát. Những ngày đầu,làm xong đến đâu chủ kiểm tra đến đấy, họ còn lấy tay quệt xem còn dính tí bụinào không.
“Làm cho người nước ngoài không tình cảm như làm cho người Việt Nam. Làm chogia đình Trung Quốc ấy cũng lâu rồi, mình đến làm gặp họ đang ăn uống với nhaunhưng chưa bao giờ họ mời một ngụm nước, ăn một cái kẹo. Nhớ mãi lần mẹ đẻ tôimất, mấy tuần chịu tang tôi không ra làm được, bà chủ gọi chửi trong điện thoạirằng: “Tao bỏ tiền ra thuê mày, mày làm được thì làm không làm được thì tao thuêngười khác, tao không cần loại ôsin vô kỉ luật như mày”.
Đi ôsin cũng may - rủi, hên - xui. Người may thì gặp được gia đình tử tế, tốtbụng, không thì vào gia đình không tốt chứ chẳng ai biết tội đâu mà tránh, biếtphúc đâu mà tìm, thôi thì số mình được thế nào thì chấp nhận thế, chị Hương chiasẻ.
Nhu cầu sử dụng người giúp việc ngày càng tăng trong xã hội, nên chăng cầnchuyên nghiệp hóa nghề này và cần có những quy định về quyền lợi và trách nhiệmđối với những người làm công việc này. Để những người làm công việc này được bảovệ và được nói lên tiếng nói của mình khi cần thiết. Bởi thực tế hiện nay chothấy, ôsin đang là người phải chịu thiệt thòi nhiều hơn khi xảy ra những mâuthuẫn, bất đồng với chủ thuê