Hạ tầng yếu, “nút thắt” lớn nhất
Phát biểu tại Hội thảo “Giải pháp xây , phát triển khu du lịch Lý Sơn trở thành Khu du lịch quốc gia”, do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) tỉnh Quảng Ngãi chiều 25/12, bà Y Ngọc- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi - nhìn nhận, những năm qua, du lịch Lý Sơn đã có bước phát triển đáng ghi nhận, lượng khách tăng đều qua các năm, thương hiệu du lịch biển đảo dần được định vị. Tuy nhiên, sự phát triển ấy vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế vốn có.
“Hạ tầng giao thông, cơ sở lưu trú, dịch vụ du lịch còn hạn chế. Công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch chưa đồng bộ. Sản phẩm du lịch chưa đa dạng, thiếu tính đặc thù. Nguồn nhân lực du lịch còn yếu, công tác quảng bá, xúc tiến đầu tư chưa đủ mạnh để thu hút các nhà đầu tư chiến lược”, bà Y Ngọc chỉ rõ.
Theo kiến trúc sư Nguyễn Tiến Sỹ - Tổng Giám đốc Công ty CP Quy hoạch Hà Nội, nếu đối chiếu với các tiêu chí hiện hành, Lý Sơn mới chỉ đạt khoảng 70% điều kiện công nhận khu du lịch (KDL) quốc gia. Phần “thiếu” lại nằm ở những yếu tố then chốt, kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật và hệ thống dịch vụ du lịch.
Hệ thống giao thông nội đảo còn chật hẹp, thiếu cây xanh; bến cảng, cầu tàu quy mô nhỏ, phụ thuộc nhiều vào thời tiết; việc đi lại giữa đất liền và đảo chưa thực sự thuận tiện. Các cơ sở lưu trú, nhà hàng, dịch vụ vui chơi giải trí mới dừng ở mức “đủ dùng”, khó đáp ứng nhu cầu của dòng khách chất lượng cao.
“Lý Sơn còn thiếu một số điều kiện nền tảng để trở thành KDL quốc gia. Nếu không sớm tháo gỡ nút thắt hạ tầng, rất khó để bứt phá và nâng tầm vị thế”, ông Sỹ nhận định.
Cùng quan điểm, ông Hà Văn Siêu - Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam - cho rằng, Lý Sơn sở hữu hệ giá trị đặc biệt hiếm có, cảnh quan thiên nhiên độc đáo, di sản địa chất núi lửa, văn hóa biển đảo lâu đời gắn với chủ quyền quốc gia. Nhưng nghịch lý là hệ thống khách sạn, lưu trú, giải trí, mua sắm lại chưa đồng bộ.
Để đủ điều kiện trở thành KDL quốc gia, Lý Sơn phải đáp ứng khả năng phục vụ tối thiểu 500.000 lượt khách/năm, trong đó có hệ thống cơ sở lưu trú phục vụ khoảng 300.000 lượt khách lưu trú/năm, đặc biệt cần có các khách sạn, khu nghỉ dưỡng đạt tiêu chuẩn từ 4 sao trở lên.
“Với hiện trạng hạ tầng như hiện nay, Lý Sơn khó có thể trở thành “thỏi nam châm” hút khách đến tiêu tiền, càng khó cạnh tranh với những điểm đến đã có thương hiệu mạnh”, ông Siêu thẳng thắn.
Tìm “đường băng” để Lý Sơn cất cánh
Không chỉ dừng lại ở việc chỉ ra tồn tại, nhiều chuyên gia đã đề xuất những giải pháp mang tính đột phá để Lý Sơn sớm chuyển mình.
PGS.TS Phạm Trung Lương - Phó Chủ tịch Liên Chi hội đào tạo du lịch Việt Nam - nhấn mạnh, cùng với việc triển khai Đề án “Phát triển trung tâm du lịch biển, đảo Lý Sơn” theo tinh thần Nghị quyết 26-NQ/TW của Bộ Chính trị, Quảng Ngãi cần sớm triển khai Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển KDL Quốc gia Lý Sơn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
Quy hoạch này phải đảm bảo tầm nhìn dài hạn, định vị rõ bản sắc và sản phẩm đặc thù của Lý Sơn trong hệ thống du lịch quốc gia và khu vực, đồng thời chú trọng ứng dụng công nghệ, hướng tới xây dựng Lý Sơn trở thành điểm đến du lịch thông minh.
Ở góc độ quy hoạch, đầu tư, kiến trúc sư Nguyễn Tiến Sỹ cho rằng, để thu hút các “đại bàng” đầu tư, Quảng Ngãi cần xây dựng gói chính sách ưu đãi đủ mạnh và đủ khác biệt, tập trung vào miễn, giảm tiền thuê đất; hỗ trợ giải phóng mặt bằng; đầu tư hạ tầng kết nối; phân cấp mạnh cho đặc khu trong quyết định chủ trương đầu tư.
Một hướng đi quan trọng khác là mở rộng không gian phát triển đô thị du lịch biển đảo thông qua các khu vực lấn biển có kiểm soát, phù hợp với Quy hoạch phân khu 1/2000. Đây sẽ là quỹ đất mới để hình thành các trung tâm du lịch - thương mại ven biển, quảng trường biển, công viên ven biển, tổ hợp dịch vụ - bến tàu - bãi tắm công cộng, tạo diện mạo hiện đại nhưng vẫn hài hòa với khu dân cư hiện hữu.
Song song đó, việc tổ chức không gian đô thị cần tuân thủ nguyên tắc “bảo tồn - thích ứng - mở rộng”, vừa giữ gìn giá trị tự nhiên và văn hóa bản địa, vừa nâng cao sức chứa đô thị, đảm bảo hạ tầng kỹ thuật đồng bộ về giao thông, cấp thoát nước, điện, môi trường để phục vụ lượng khách lớn.
“Lý Sơn đang đứng trước “thời điểm vàng” để chuyển mình. Nếu có cơ chế đặc thù đủ mạnh từ Trung ương, cùng quyết tâm chính trị cao của địa phương, đảo tiền tiêu này hoàn toàn có thể trở thành điểm nhấn mới trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế”, ông Sỹ nhận định.