Tại Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng nêu vấn đề, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng của khối liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; giải quyết hài hoà mối quan hệ lợi ích; bảo đảm công bằng, bình đẳng giữa các dân tộc, giai cấp, tầng lớp xã hội và mỗi người dân trong tiếp cận cơ hội và thụ hưởng thành quả phát triển; nêu cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân, cộng đồng với quốc gia - dân tộc.
Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh về cả số lượng và chất lượng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giác ngộ giai cấp, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, thực sự là giai cấp lãnh đạo sự nghiệp cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam.
Liên quan đến vấn đề này, bên lề hội nghị góp ý vào Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức, Tiền Phong đã trao đổi với PGS.TS Bùi Đình Bôn, nguyên Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương về những vấn cần quan tâm để giai cấp công nhân phát huy vai trò tiên phong trong tiến trình đổi mới và phát triển đất nước.
Trước yêu cầu đổi mới hiện nay, theo ông, giai cấp công nhân cần được quan tâm như thế nào về các yêu cầu về kỹ năng, tư tưởng, đạo đức, và trong bối cảnh tiếp cận công nghệ mới của xã hội hiện đại, công nhân phải chuẩn bị ra sao để đảm bảo vai trò tiên phong của mình?
Để công nhân trở thành lực lượng đại diện cho tầng lớp tiên tiến, trước hết họ phải có trí tuệ. Trí tuệ ở đây được hiểu là năng lực trên từng lĩnh vực cụ thể. Nói cách khác, mỗi công nhân ở lĩnh vực nào phải có kiến thức sâu và kỹ năng cao trong lĩnh vực đó. Nếu muốn đảm nhận vai trò tiên phong, đại diện cho lực lượng tiến bộ, họ phải có năng lực chuyên môn sâu, am hiểu toàn diện về công việc của mình. Đây là yêu cầu hàng đầu.
Bên cạnh đó, công nhân phải có lập trường tư tưởng vững vàng, bản chất cách mạng vững vàng, nhưng điều đó là chưa đủ. Họ cần năng lực chuyên môn sâu, năng lực quản lý xã hội, năng lực trong công tác công đoàn và các lĩnh vực liên quan, tùy theo vị trí công tác. Đồng thời, cần xây dựng ý thức kỷ luật cao, tác phong công nghiệp, bởi đây là đặc trưng của giai cấp công nhân – lực lượng đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến.
(?) Một yếu tố không thể xem nhẹ là cần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho công nhân. Ông bình luận thế nào về vấn đề này?
Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần là điều tiên quyết để công nhân có thể thực sự tập trung vào phát triển năng lực, rèn luyện phẩm chất đạo đức, và thực hiện vai trò chính trị của mình. Đồng thời, cải thiện điều kiện lao động và môi trường lao động là yếu tố cực kỳ quan trọng.
Tôi đã đi khảo sát nhiều nhà máy từ những năm 1977, thấy rằng công nhân rất quan tâm tới môi trường làm việc và đời sống vật chất. Nhưng hiện nay, vẫn còn một số đơn vị chưa thực hiện tốt việc đảm bảo môi trường an toàn cho công nhân. Đây là một vấn đề phải nhận thức và giải quyết quyết liệt.
Chúng ta cần có chính sách, quy chế và thậm chí luật pháp để đảm bảo chủ doanh nghiệp thực hiện nghiêm chỉnh bảo hộ lao động, vệ sinh môi trường và chăm lo đời sống công nhân. Nếu doanh nghiệp vi phạm, cần có biện pháp mạnh, nghiêm minh, có thể đình chỉ hoặc dừng sản xuất nếu không đảm bảo tiêu chuẩn. Phạt vài triệu đồng là chưa đủ để răn đe và cải thiện thực trạng này.
Do đó, để công nhân giữ vai trò tiên phong trong xã hội hiện đại, cần kết hợp ba trụ cột: lập trường tư tưởng vững vàng, năng lực chuyên môn cao và đời sống vật chất, tinh thần được đảm bảo, cùng với môi trường lao động an toàn, công bằng. Chỉ khi đáp ứng những yếu tố này, công nhân mới thực sự là lực lượng tiên phong, đại diện cho lợi ích của toàn xã hội trong tiến trình đổi mới và phát triển.
Xin cảm ơn ông!