Phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp
Những ngày giữa tháng 8, hàng chục ngư dân ở thôn Nam Hải, xã Kiến Hải (Hải Phòng) tất bật sửa sang ngư cụ, trang thiết bị, vật tư để chuẩn bị cho những chuyến vươn khơi, bám biển đánh bắt, khai thác thủy hải sản.
Với kinh nghiệm hàng chục năm trong nghề, chị Nguyễn Thị Huệ (SN 1980, ở thôn Quần Mục, xã Kiến Hải) nhanh nhẹn hỗ trợ chồng và gia đình sắm sửa vật tư, thực phẩm sẵn sàng cho chuyến ra khơi dài ngày.
Chị cho biết, vợ chồng chị nối tiếp truyền thống của ông cha hàng chục năm. Những năm trước, có khoảng 50-60 hộ đầu tư tàu lớn nhưng nay ở địa phương chỉ còn 2 hộ duy trì được tàu kích thước lớn (21,5m).
Theo chị Huệ, việc khai thác thủy sản phụ thuộc nhiều vào thời tiết, con nước. Nhiều hộ gặp khó khăn về nguồn vốn vay, không có tài sản thế chấp để duy trì tàu lớn. Trong khi đó, địa phương có nhiều khu công nghiệp nên nhiều người chuyển nghề để có thu nhập ổn định hơn.
Hiện nay, Luật khai thác thủy sản quy định chặt chẽ, chi tiết. Mức phạt đối với chủ tàu vi phạm quy định rất nặng từ vài chục đến vài trăm triệu đồng, do đó gia đình chị và các chủ tàu luôn chủ động chấp hành các quy định theo hướng dẫn của lực lượng chức năng để đảm bảo điều kiện khai thác bền vững, lâu dài.
Đối với tàu lớn như gia đình chị, mỗi chuyến vươn khơi kéo dài 10-15 ngày, do đó chị phải hỗ trợ hậu cần, chuẩn bị đủ dầu, thực phẩm, nhu yếu phẩm cần thiết cho chồng và 14 ngư dân sinh hoạt.
Nếu thuận lợi, mỗi chuyến tàu về, gia đình và nhóm ngư dân thu hoạch từ vài tấn đến chục tấn cá các loại. Sau khi trừ các chi phí vận hành, tiền công thợ khai thác, gia đình có khoản dư để nộp lãi ngân hàng, tái đầu tư ngư cụ. Tuy nhiên, vào mùa năm nay, do yếu tố thời tiết và con nước nên hoạt động khai thác thủy sản gặp nhiều khó khăn.
“Trạm biên phòng Văn Úc (Đồn Biên phòng Đoàn Xá), Chi cục Thủy sản (Sở NN&MT Hải Phòng) và chính quyền sở tại thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở các chủ tàu chấp hành quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Đặc biệt đối với tàu cá 3 không: không đăng ký, không đăng kiểm và không có giấy phép khai thác”, chị Nguyễn Thị Huệ nói.
Không có điều kiện sắm tàu lớn như gia đình chị Huệ, anh Nguyễn Văn Chiến (SN 1991) chỉ có thể cắm sổ đỏ vay ngân hàng 500 triệu đồng sắm tàu lưới với tổng chi phí 600-800 triệu đồng.
Theo anh Chiến, anh và hàng chục hộ trong làng chỉ đủ điều kiện sắm tàu cỡ 6-12m và 12-15m để khai thác tôm tép ven bờ, cửa biển. Mỗi chuyến đi xuyên đêm, anh và một ngư dân khai thác được vài tạ tép.
Việc khai thác, đánh bắt tép cũng có câu chuyện “được mùa, mất giá” như nuôi trồng trên bờ. Năm nào được mùa thì tép rẻ 5.000-6.000 đồng/kg. Năm nay khai thác mất mùa, giá ổn hơn khoảng 10.000đồng/kg. Trừ chi phí dầu, thuê ngư dân khai thác, bình quân anh thu nhập khoảng hơn 10 triệu đồng/tháng. Do đó, mặc dù có 10 năm khai thác thủy sản nhưng khoản nợ ngân hàng vẫn chưa thể trả hết.
Phấn đấu gỡ thẻ vàng cảnh báo của EC
Còn anh Đỗ Văn Tráng (SN 1989) có 20 năm trong nghề khai thác thủy sản,chia sẻ, nếu không chấp hành quy định về khai thác thủy sản, chủ tàu sẽ bị phạt rất nặng, nguy cơ vỡ nợ, thậm chí bán tàu cũng không đủ tiền nộp phạt. Do đó, đã xác định làm nghề biển thì chủ tàu đều chấp hành đầy đủ các quy định, không ai đánh đổi vi phạm để bị đình chỉ, cấm khai thác.
Theo anh Tráng, anh cùng các chủ tàu ở địa phương thường xuyên được lực lượng biên phòng và Chi cục Thủy sản (Sở NN&MT), chính quyền sở tại tuyên truyền về phòng chống khai thác thủy sản bất hợp pháp. Nhất là các hành vi tàng trữ, sử dụng kích điện để khai thác thủy sản trái phép; lỗi liên quan thiết bị giám sát hành trình, hoạt động sai vùng…
Ông Nguyễn Văn Đức – Trưởng thôn Nam Hải (xã Kiến Hải, Hải Phòng) cho biết, toàn xã có 83 tàu cá với tổng số 194 lao động về khai thác thủy hải sản. Địa phương thường xuyên phối hợp với Trạm biên phòng Văn Úc (Đồn Biên phòng Đoàn Xá), Chi cục Thủy sản (Sở NN&MT), công an địa phương triển khai công tác thông tin, tuyên truyền về chống khai thác IUU bằng nhiều hình thức như: tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến thông qua các đợt kiểm tra, kiểm soát hoạt động nghề cá tại cơ sở.
Theo ông Đức, phần lớn chủ tàu người địa phương chỉ đủ điều kiện vay ngân hàng để sắm tàu cỡ nhỏ 6-12m, 12-15m để khai thác thủy sản ven bờ, cửa biển. Các hộ còn gặp nhiều khó khăn về tiếp cận vốn vay, tài sản thế chấp để đầu tư ngư cụ.
Trong khi đó, việc khai thác phụ thuộc lớn vào thời tiết, con nước. Do đó, địa phương cũng tích cực hỗ trợ ngư dân tiếp cận nguồn vốn, tiêu thụ thủy hải sản để đảm bảo đời sống dân sinh cho người dân địa phương.
Đại diện Chi cục Thủy sản (Sở NN&MT Hải Phòng) cho biết, tháng 8, đơn vị phối hợp với lực lượng biên phòng tổ chức kiểm tra, giám sát, không phát hiện trường hợp chủ tàu nào tàng trữ, sử dụng kích điện khai thác thủy sản trái phép hoặc vi phạm các quy định về phòng chống IUU.
Tính đến 15/7, địa phương đã đăng ký và cập nhật trên phần mềm Vnfishbase tổng số 821 tàu cá. Trong 7 tháng đầu năm, có 7.141 tàu cá cập rời cảng, sản lượng bốc dỡ qua cảng ước đạt 1.293 tấn, sản lượng thủy sản khai thác các chủ tàu khoảng 1.239 tấn.
Đơn vị cũng phối hợp với Sở KH&CN, lực lượng biên phòng và các địa phương thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền về chống khai thác IUU bằng nhiều hình thức tại các cảng cá, nhất là địa bàn trọng: Đồ Sơn, Cát Bà, Kiến Thụy, Thủy Nguyên... Đồng thời, phối hợp tuyên truyền, vận động ngư dân chấp hành các quy định về chống khai thác IUU, phấn đấu gỡ thẻ vàng cảnh báo của EC.
Theo đánh giá, nhận thức của người dân về chống khai thác hải sản bất hợp pháp ngày càng nâng cao. Ngư dân đã hình thành thói quen thực hiện ghi chép hồ sơ, nhật ký, báo cáo khai thác, bật giám sát hành trình 24/24 giờ khi hoạt động trên biển thực hiện trình báo với cơ quan chức năng khi đưa tàu xuất, rời cảng.