Tranh cãi số người mù lòa
Thị xã Vĩnh Châu là vựa hành tím lớn nhất nước, việc gia công, bóc hành tạiđây trở thành một nghề mưu sinh của nhiều nông dân Khmer. Để bảo quản hành đượclâu, thương lái sau khi thu gom về sẽ tiến hành phủ một lớp phấn trộn giữa thuốctrừ sâu Mipcin với bột đất sét để ủ hành.
Người dân địa phương cho rằng, chính việc gia công thủ công, không có đồ bảohộ là nguyên nhân khiến nhiều người bóc hành bị mù lòa.
Số liệu thống kê từ Hội Chữ thập đỏ thị xã Vĩnh Châu chobiết, trên địa bàncó trên 1.200 người mù, trong đó có trên 220 người mù 2 mắt, hơn1.000 người mù 1 mắt. Số liệu này vào năm 2012 là 828 người (267 người mù 2 mắt,561 người mù 1 mắt).
Cá biệt có gia đình bị hỏng mắt đến 2-3người. Đơn cử như gia đình ông Thạch Polla (xã Lạc Hòa, thị xã Vĩnh Châu), có 3 đờilàm nghề bóc hành thuê. Bản thân ông Thạch bị hỏng mắt trái từ khi mới 5 tuổi,cách đây 4 năm, ông tiếp tục bị hỏng con mắt còn lại. Vợ ông trong một lần khôngmay bị phấn hành bay vào mắt đã hỏng một bên mắt. Con dâu ông, mới vừa ởtuổi đôi mươi cũng đã bị mù lòa.
Ông Trần Văn Khải, Phó Giám đốc Sở Y tế SócTrăng xác nhận, so với các huyện thị, thành phố trong tỉnh, số lượng người mùtại Vĩnh Châu cao vọt hơn hẳn, tuy nhiên do đục thủy tinh thể rồi nhiều bệnhkhác cộng lại chứ không phải do... hành tím.
Trong khi đó, trưởng phòng Y tế thị xã Vĩnh Châu cho rằng con số 1.200 ngườibị mù lòa là không chính xác. Con số thực tế chỉ có 588 trường hợp/157.000 dân(chiếm 0,37%). Vị trưởng phòng cho biết, việc dùng thuốc sâu để bảo quản hành làchuyện nhiều năm trước nhưng nay người dân đã bỏ. Hiện chỉ còn một số hộ dândùng phấn trộn để bảo quản hành giống.
Về các nguyên nhân gây mù lòa trên địa bàn, vị này hứa đến cuối tháng 5, đầutháng 6 tới sẽ có báo cáo chi tiết gửi Sở Y tế Sóc Trăng còn hiện tại vẫnđang... điều tra.
Hành tím không gây mù?
Xung quanh thông tin bóc hành tím có thể gây mù lòa, ông Phan Tấn Phát,nguyên Phó Giám đốc Sở Y tế Sóc Trăng cho biết, từ vài năm trước, Sở đã cho làmnghiên cứu và điều tra kĩ, khẳng định nguyên nhân mù lòa của bà con Vĩnh Châukhông phải do hành tím. Trong số những người bị mù có cả những ngườibị mù lòa bẩm sinh và những bị bệnh về mắt mà không đi khám nên dẫnđến hỏng mắt.
Còn theo bác sĩ Lê Việt Sơn, trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Bạch Mai, bảnthân ông rất bất ngờ khi nghe thông tin này vì trong y văn chưa từng ghi hành tím cóthể làm mù mắt.
Khi bóc hành, mọi người có cảm giác cay mắt và chảy nước mắt theo phản xạnhưng phản xạ này không thể kéo dài vì khi không thể chịu nổi nữa, họ sẽ khôngthể làm được.
Theo bác sĩ Sơn, nguyên nhân mù lòa có thể do các bệnh thiên đầu thốngvà bệnh đục thủy tinh thể. Hiện nay ở các tỉnh khác, tỉ lệ người dânbị mù mắt do hai nguyên nhân này đang rất nhiều. Tuy nhiên với tỉnh SócTrăng, bác sĩ Sơn cho rằng nên làm một cuộc điều tra tổng thể để tìm ranguyên nhân, dù có thể mất rất nhiều thời gian.
Bác sĩ Sơn cho rằng, cần phải có các chương trình khám mắt cho bà con để dựđoán và tìm nguyên nhân gây mù lòa để đưa ra các chương trình phòng chống chongười dân. Việc khám mắt không tốn kém và không mất nhiều thời gian.
Về việc người dân sử dụng phấn trộn có chứa thuốc trừ sâu để bảo quản hành vàcho rằng đây là nguyên nhân khiến họ bị ảnh hưởng thị lực, bác sĩ Sơn cho biết,nếu dùng thuốc trừ sâu để bảo quản thì tác động đến người ăn nhiều hơn là tácđộng qua không khí bay vào mắt.
Một bác sĩ ở Bệnh viện Mắt Trung ương cũng cho rằng, để đưa ra kếtluận người dân bị mù do hành tím hay do các bệnh khác cần phải khám cụ thểnhưng trước mắt phải có số liệu so sánh. Nếu đúng tỉ lệ mù lòa ở vùng Vĩnh Châucao thì phải làm nghiên cứu đối chứng với các địa phương trồng hành khác.
Còn theo PGS.TS Đỗ Như Hơn, nguyên Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương, trongquá trình bóc hành tím, tay chân người làm bẩn dính phấn trộn, khi bị bụi, cát bay vào họ cóthói quy dụi mắt khiến mắt bị tổn thương, có thể gây ảnh hưởng niêm mạc mắt.
Để phòng chống mù lòa, PGS Hơn khuyếncáo, cần phải phòng bệnh hơn chữa bệnh. Người bóc hành tím nên sử dụng bảo hộlao động như đeo kính, găng tay, ngoài ra môi trường làm việc thông thoáng cũngrất quan trọng. Việc kiểm tra mắt định kỳ sẽ giúp phát hiện sớmcác bệnh và tật ở mắt đểcó phương pháp điều trị kịp thời.