Theo những vị cao niên của làng Thanh Bình, đến nay người dân trong làng cũng không biết rừng trâm bầu này bao nhiêu tuổi. Chỉ biết, khi tiền nhân đến khai hoang lập làng, cách nay hơn 500 năm đã có rừng trâm bầu hiện hữu ở đây.
Rừng trâm bầu chạy dọc bờ biển làng Thanh Bình khoảng 4 km, rộng 400 m. Loài cây có tên khoa học là Combretum quadrangulare Kurz, thuộc cây thân gỗ cao 2-12m.
Trâm bầu ở làng Thanh Bình có đường kính 20 - 30 cm, một số gốc trên 50 cm. Cây đẻ nhiều nhánh ngay sát gốc, thân khúc khuỷu, uốn lượn, nhiều thân cây lâu năm rêu mốc mọc xù xì, minh chứng rừng trâm bầu này đã đi qua không biết bao nhiêu mùa giông bão.
Nhìn từ trên cao, rừng trâm bầu xanh ngắt, thi thoảng lộ ra những mảng cát trắng xoá. Vào mùa hè, trâm bầu ra hoa, đến cuối năm kết trái. Quả mọc chi chít đầu ngọn cây, nhỏ bằng đầu ngón tay, ăn có vị ngọt và chát nhẹ. Rất nhiều loài động vật như chồn, cáo, thỏ, chim... về đây trú ngụ, làm tổ, sinh sôi đông đúc.
Hơn 500 năm nay, cánh rừng là bức tường xanh che chở dân làng qua bao mùa giông bão, chắn cát bay cát nhảy, ngăn mặn, giữ ngọt. Ý thức được sự sống còn của làng phụ thuộc vào cánh rừng trâm bầu, ngay từ buổi lập làng, các bậc tiền nhân đã đưa nhiều quy định giữ rừng trâm bầu vào hương ước, cử trai tráng luân phiên giữ rừng.
Đến năm 1959, làng Thanh Bình thành lập hợp tác xã, tổ giữ rừng chính thức ra đời với 10 thành viên. Hằng năm dân làng góp lúa để trả thù lao mang tính tượng trưng cho tổ giữ rừng.
Việc giữ rừng trâm bầu có những thời điểm rất cam go. Đầu những năm 1980, người dân các xã lân cận vì thiếu chất đốt nên kéo nhau vào rừng trâm bầu chặt cây về làm củi. Tổ bảo vệ đã được “cấp” hai khẩu súng AK, ăn ở trong rừng để ngăn chặn chặt cây.
Không ít lần tổ bảo vệ xô xát với “lâm tặc” và cũng đã có lần phải nổ súng để cảnh cáo. Năm 2011, tổ bảo vệ rừng Thanh Bình được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình tặng bằng khen vì thành tích giữ rừng.
Năm 2022, tỉnh Quảng Bình dự kiến triển khai dự án đường ven biển chẻ đôi rừng trâm bầu, dân làng Thanh Bình quyết liệt phản đối. Ý nguyện chính đáng của người dân đã được lãnh đạo tỉnh Quảng Bình tiếp thu và cho điều chỉnh hướng tuyến đường ven biển ra sát bờ biển để tránh xâm hại rừng trâm bầu.