Lũng Cú- địa đầu thiêng liêng
Với tọa độ 23°21'30'' vĩ độ Bắc và 105°18'48'' kinh độ Đông, Cột cờ Lũng Cú (xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang) được xem là địa đầu Tổ quốc và là biểu tượng thiêng liêng của cực Bắc Việt Nam. Nằm trên đỉnh núi Rồng, ở độ cao gần 1.470 m so với mực nước biển, cột cờ Lũng Cú có chiều cao 33.15m. Thân cột cờ có những phù điêu trống đồng Đông Sơn và minh họa cho lịch sử vẻ vang của dân tộc.
Cột cờ Lũng Cú được dựng lên từ thời nhà Lý, bằng cây sa mộc và được xây dựng lại từ thời Pháp thuộc (năm 1887); sau đó được trùng tu, tôn tạo nhiều lần trong những năm cuối thập niên 1990, đầu những năm 2000 với kích thước, quy mô lớn dần. Năm 2010, cột cờ được đầu tư xây dựng mới với quy mô như hiện nay.
Cột cờ Lũng Cú là điểm đến không thể thiếu của du khách, đặc biệt giới trẻ, mỗi khi đến cao nguyên đá Đồng Văn. Nếu đến Lũng Cú vào mùa xuân ta sẽ bắt gặp các loài hoa như mận, đào và hoa cải cùng đua nhau nở tạo nên một bức tranh tươi vui, rực rỡ sắc màu. Và vì thế, nơi đây được mệnh danh là “miền đá nở hoa”. Không chỉ cảnh vật, nơi đỉnh cao nguyên đá này còn làm say đắm lòng người bởi những con người, phong tục và cả những truyền thuyết cảm động, như về núi Rồng và mắt rồng.
Để đến được chân cột cờ, phải leo hơn 839 bậc đá. Từ đó tiếp tục leo các bậc thang xoắn ốc trong lòng chân cột cờ cao hơn 20m để bước ra ban-công vòng tròn. Từ đây, một vùng trời đất bao la miền biên viễn nơi cực Bắc Tổ quốc được trải rộng trong tầm mắt. Trên đầu là lá quốc kỳ rộng 54m2, tượng trưng cho 54 dân tộc anh em cùng chung sống trên đất nước Việt Nam bay phấp phới, cảm xúc về sự thiêng liêng dâng trào.
Vương miện mẹ Âu Cơ nơi Sa Vĩ
“…từ Trà Cổ rừng Dương/ đến Cà Mau rừng đước…”, câu thơ của nhà thơ Tố Hữu được khắc trên tấm bia đặt tại mũi Sa Vĩ, nơi có cột mốc 0km. Mũi Sa Vĩ có tọa độ 21°22’ vĩ độ Bắc, 108°04’ kinh độ Đông. Phía bắc là cửa sông Bắc Luân đổ ra biển, nhìn ra hòn Dậu Gót (1/3 hòn thuộc Việt Nam), đối diện đất Trung Quốc.
Mũi Sa Vĩ (Mũi Gót) là điểm đầu tiên của chữ S trên bản đồ Việt Nam, thuộc phường Trà Cổ (Quảng Ninh). Đây là khu vực đón ánh mặt trời đầu tiên trên đất liền miền Đông-Bắc. Mỗi khi thủy triều xuống, khu vực này nổi lên một doi cát dài uốn lượn, trông như đuôi rồng nên được gọi là Sa Vĩ. Khi nước dâng cao, nơi cắm cột mốc phân định biên giới Việt Nam – Trung Quốc lại trở thành hòn đảo nhỏ.
Tại mũi Sa Vĩ có cụm công trình thông tin cổ động biên giới, trong đó công trình chính mang hình tượng vương miện của mẹ Âu Cơ với 8 chiếc lá dương cao vút lên bầu trời. Trên vành đai của vương miện có những bức tranh gốm sứ khắc họa trống đồng Ngọc Lũ với hoa văn và đời sống văn hóa truyền thống Việt Nam.
Cùng với những chiếc lá dương, trên vương miện ấy còn có cột cờ vươn cao, nơi lá cờ đỏ sao vàng luôn tung bay. Chiếc vương miện mẹ Âu Cơ được ví như cột mốc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.
Nơi một tiếng gà ba nước cùng nghe
A Pa Chải là điểm cực Tây của Tổ quốc, đây là ngã ba biên giới 3 nước Việt Nam-Lào-Trung Quốc, nên được mệnh danh là nơi “một con gà gáy, ba nước đều nghe”. Cột mốc biên giới 3 nước nằm trên đỉnh Khoang La San, ở độ cao 1.866,23m, toạ độ 22°24’02’295” vĩ độ Bắc, 102°08’38,109” kinh độ Đông, thuộc xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên. Trước kia, đường lên cột mốc rất khó khăn, phải vượt núi băng rừng, mất cả ngày để đi và về. Ngày nay, đường đến cột mốc (là tuyến nhánh của đường tuần tra biên giới A Pa Chải - Tả Long San) đã được đầu tư xây dựng bằng bê tông nên rút ngắn đáng kể thời gian đi lại.
Đầu tháng 5 năm nay, nhân dịp kỷ niệm 71 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2025), tỉnh Điện Biên đã tổ chức Lễ Thượng cờ và khánh thành Cột cờ A Pa Chải. Đây là công trình mang ý nghĩa lịch sử, chính trị và văn hóa đặc biệt, khẳng định chủ quyền thiêng liêng tại điểm cực Tây của Tổ quốc.
Cũng là nơi “một con gà gáy, ba nước đều nghe”, cột mốc ở ngã ba biên giới Việt Nam-Lào-Campuchia (còn gọi là ngã ba Đông Dương) nằm trên đỉnh núi cao 1.086m so với mực nước biển. Vị trí cột mốc là điểm tiếp giáp thuộc 3 tỉnh Quảng Ngãi (Việt Nam), Ratanakiri (Campuchia) và Attapeu (Lào).
Cột mốc có hình trụ tam giác, mỗi mặt hướng về một nước và có gắn Quốc huy cùng tên nước nơi mặt cột mốc hướng về. Đây là điểm cuối cùng của đường biên giới trên đất liền giữa Việt Nam-Lào dài 2.067km và là điểm đầu tiên của đường biên giới trên đất liền giữa Việt Nam-Campuchia dài 1.137km.
Mũi thuyền Tổ quốc vươn ra biển
Từ mũi Sa Vĩ - điểm đầu tiên trên đường cong hình chữ S của Tổ quốc - xuôi về phương Nam theo đường bờ biển 3.260 km, đến điểm cuối cùng là mũi Cà Mau (thuộc tỉnh Cà Mau), tọa độ: 8° 37’30’’ vĩ độ Bắc và 104°43’ kinh độ Đông. Mũi Cà Mau được bao bọc bởi biển Đông và biển Tây (vịnh Thái Lan), là nơi duy nhất ở Việt Nam cùng ngắm được mặt trời mọc và lặn trên biển.
Với vị trí đặc biệt và nằm trong khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận (tháng 5/2009), mũi Cà Mau trở thành điểm mà hầu hết con dân Việt đều mong muốn được một lần đặt chân đến trong đời.
Nơi đây có Mốc tọa độ Quốc gia GPS 0001 đánh dấu điểm cuối cùng Tổ quốc trên đất liền và nhiều công trình, biểu tượng ý nghĩa như Cột mốc cuối cùng đường Hồ Chí Minh, biểu tượng con thuyền căng đầy gió luôn hướng ra biển khơi, cột cờ (xây dựng theo nguyên bản kiến trúc và kích thước cột cờ Hà Nội), Đền thờ Lạc Long Quân và tượng mẹ Âu Cơ… Mũi Cà Mau đúng nghĩa là một mũi thuyền, nơi Tổ quốc luôn hướng mặt và tiến về phía biển.
Cực Tây - Nam trên biển
Thổ Chu là cụm đảo tiền tiêu nằm ở cực Tây-Nam trên biển Việt Nam thuộc tỉnh An Giang, cách đất liền hàng trăm 100 km. Cụm đảo Thổ Chu gồm đảo chính cùng tên Thổ Chu (có diện tích khoảng 14km, tọa độ 9°18'29'' vĩ độ Bắc, 103°29'05'' kinh độ Đông) và 7 đảo nhỏ, ngoài ra còn nhiều đảo đá ngầm. Hòn Nhạn là một đảo nhỏ trong số đó, với điểm cao nhất là 40 m so với mực nước biển, nhưng đây chính là điểm nằm trên đường cơ sở A1 của Việt Nam, có tọa độ 9°15' độ vĩ Bắc và 103°27' kinh độ Đông.
Với vị trí chiến lược gần đường biển quốc tế, đảo Thổ Chu đóng vai trò quan trọng trong quốc phòng và được lực lượng biên phòng bảo vệ nghiêm ngặt. Du khách đến đây chỉ được tham quan đảo Thổ Chu lớn, trải nghiệm sinh thái rừng và biển tại Hòn Cao, đến cột mốc chủ quyền A1 và ngắm hoàng hôn trên Hòn Nhạn. Thổ Chu tĩnh lặng, giữ trong mình một vẻ đẹp hoang sơ, bí ẩn và thiêng liêng của một vùng biên cương.
Tiên Nữ - cực Đông giữa đại Dương bao la
Nơi đón bình minh sớm nhất trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam là đảo đá Tiên Nữ. Với tọa độ 8°51'18'' vĩ độ Bắc, 114°39'18'' kinh độ Đông, đá Tiên Nữ là thực thể nằm xa nhất về phía đông trong số các thực thể địa lý do Việt Nam kiểm soát tại quần đảo Trường Sa.
Là một rạn san hô vòng thuộc cụm Trường Sa của quần đảo Trường Sa, đá Tiên Nữ cách cụm Sinh Tồn 100 km về phía nam, cách đảo Trường Sa 162 hải lý (300 km) về phía đông, cách thực thể gần nhất mà Việt Nam quản lý là đá Núi Le 27 hải lý (50 km) về phía đông-đông bắc.
Rạn san hô đá Tiên Nữ có hình tam giác với chiều dài ba cạnh khoảng 3,3 km, 5,7 km và 6,7 km. Khi thủy triều xuống thấp, toàn bộ vành ngoài mép san hô nổi lên khỏi mặt biển, tựa như chiếc đĩa xanh ngọc khổng lồ giữa đại dương. Điểm cực Đông của đá Tiên Nữ có tọa độ địa lý 8°52'31'' vĩ độ Bắc, 114°41'1'' kinh độ Đông.
Từ Đảo Tiên Nữ A trên vành đá Tiên Nữ, có thể quan sát ngọn hải đăng ở phía đông của đá Tiên Nữ do Việt Nam xây dựng và quản lý, nằm cách đó 5,2 km. Hải đăng Tiên Nữ có cột tháp cao hơn 22 m, toàn bộ sơn màu vàng chanh, có khối đế là một tòa nhà ba tầng.
Không gì hứng khởi, tự hào bằng việc được đặt chân đến đảo Tiên Nữ và chạm vào vỉa san hô nơi này. Và không gì xúc động bằng việc chào cờ trên đảo Tiên Nữ và ngắm nhìn Tổ quốc từ cực Đông giữa đại dương bao la. n