Ông Bùi Văn Linh - phó vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên Bộ GD-ĐT cho rằng, hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo nhằm bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và phòng chống bạo lực học đường rất đầy đủ nhưng tình trạng bạo lực học đường vẫn còn diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Do đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh đang trong giai đoạn phát triển mạnh về thể chất và tâm sinh lý, hiếu động và muốn tự khẳng định mình. Một số học sinh chưa được trang bị các kỹ năng sống cơ bản để thích nghi với sự biến đổi của đời sống xã hội. Những hành vi xấu xuất hiện ngày càng nhiều trong đời sống đã có tác động tiêu cực đến học sinh.
Công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng còn thiếu hướng dẫn ứng xử trong những tình huống cụ thể, thiếu các điều kiện cần thiết để triển khai. Ngoài ra, sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội chưa chặt chẽ và chưa thực sự hiệu quả.
Bộ GD&ĐT đã quy định công tác tư vấn học đường, công tác xã hội trong trường học, nhưng các nhà trường triển khai còn chậm. Thêm nữa, có việc thiếu quan tâm, chưa sát sao trong giáo dục học sinh của gia đình, thậm chí còn có tâm lý "khoán trắng" cho nhà trường. Nguyên tắc phối hợp giữa nhà trường - gia đình và xã hội mà chỉ thiếu một bên thì quá trình giáo dục toàn diện khó thành công.
Trong đó, nhà trường phải tạo được môi trường giáo dục thân thiện, để học sinh tin tưởng, chia sẻ khó khăn, vướng mắc; phụ huynh phải nắm bắt được các tâm tư, nguyện vọng, thay đổi của con em để chia sẻ, hỗ trợ kịp thời và phối hợp cùng nhà trường, đồng thuận với cách giáo dục của giáo viên để xử lý các vấn đề.
Theo ông Linh, thực hiện nghị định 80 của Chính phủ, Bộ GD-ĐT đã có hai thông tư hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh và hướng dẫn công tác xã hội trong trường học.
Theo đó, tất cả các trường phổ thông đều thành lập tổ tư vấn tâm lý, tổ chức giáo dục kỹ năng sống, tiếp nhận các tâm tư, vướng mắc của học sinh để tư vấn; rà soát, hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn, yếu thế... để có thể học tập tốt như các bạn có điều kiện gia đình bình thường.
Tuy nhiên, phải nói rằng việc cập nhật các chính sách, quy định của ngành đối với từng cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh còn bất cập. Vẫn còn có địa phương, nhà trường chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa nghiêm túc các chỉ đạo này.
Tháng 12-2018, Bộ đã ban hành công văn chỉ đạo các sở GD-ĐT hướng dẫn các trường thu thập thông tin về học sinh, xây dựng kế hoạch phòng ngừa bạo lực học đường và cách xử lý.
Hiện tại, Bộ GD&ĐT đang chủ trì và phối hợp với các bộ ngành liên quan xây dựng trình Chính phủ ban hành nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục; Bộ LĐ-TB&XH trình Chính phủ ban hành nghị định xử phạt trong lĩnh vực trẻ em. Khi đó cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ bị xử lý thích đáng.
Theo ông Linh, khi phát hiện các mâu thuẫn của học sinh, giáo viên cần tiếp cận ngay vấn đề, qua các kênh trực tiếp, gián tiếp để tìm hiểu rõ bản chất sự việc, trao đổi cùng cha mẹ các em và báo cáo hiệu trưởng nhà trường xin ý kiến chỉ đạo giải quyết ngay.
Giáo viên tư vấn, cán bộ Đoàn - Đội cũng có trách nhiệm quan tâm đến tư tưởng, ý kiến của các đoàn viên, đội viên, học sinh, tuyệt đối không được chủ quan, bỏ qua và chậm trễ trong xử lý các tình huống.
Chúng ta đã có nhiều giải pháp nhưng trong thời gian tới các bộ, ngành và các địa phương sẽ phải cùng nhau vào cuộc trong việc tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật tại cơ sở, đặc biệt là tại các trường. Các địa phương phải thường xuyên giám sát việc thực hiện và có trách nhiệm trực tiếp trong việc để xảy ra tình trạng mất an ninh, an toàn trong trường học.
Các cơ quan quản lý nhà nước cần rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhằm phát hiện những điểm bất cập để tiến hành chỉnh sửa, hoàn thiện sao cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn. Tăng cường tuyên truyền những gương người tốt - việc tốt, tấm gương điển hình chăm ngoan, học giỏi, có trách nhiệm với bạn bè và cộng đồng.
Quá trình bồi dưỡng, tập huấn thường xuyên nhằm nâng cao năng lực sư phạm, xử lý tình huống sư phạm... cũng cần được tăng cường hơn trong thời gian tới đây cho tất cả cá nhân, tổ chức có trong trường học.
“Lâu nay, chúng ta chỉ nói đến kỹ năng mà chưa đề cập nhiều về giá trị sống. Tại sao một em lại bị đến 5 em đánh? Tại sao các em lại lột quần áo của bạn? Con người khi sống không có giá trị yêu thương và tôn trọng người khác là điều tối kỵ nhất”, thầy Tùng Lâm nói.
???Nhà báo Nguyễn Việt Hùng: Thưa nhà văn Phong Điệp, chị có thể chia sẻ ở góc độ phụ huynh học sinh về nguyên nhân bạo lực học đường?
Nhà văn Phong Điệp: Chúng ta luôn nói trẻ em không đơn độc? Nhưng có bao nhiêu trẻ em biết rằng mình không đơn độc?
Có bao nhiêu em biết rằng có 17 cơ quan, đơn vị, ban ngành nhà nước có trách nhiệm bảo vệ mình? Có bao nhiêu em biết số tổng đài 111 để khi bị xâm hại, bạo hành mà gọi đến?
Tôi là phụ huynh học sinh và tôi muốn kể lại một câu chuyện, ở lớp con tôi theo học có hai bạn đánh nhau nhưng khi phụ huynh đưa câu chuyện đánh bạn lên nhóm phụ huynh thì bạn kia kêu gọi rất nhiều học sinh khác uy hiếp nạn nhân đến mức cháu đó phải van xin bố mẹ chuyển trường.
Như thế để thấy mầm mống bạo lực rất nguy hại. Tôi chỉ muốn chia sẻ ở góc độ phụ huynh học sinh là làm sao để trẻ em biết rằng mình không đơn độc?
“Vấn đề tâm lý học đường cần phải làm cấp bách và dạy kỹ năng phòng ngừa, kỹ năng lên tiếng cho học sinh có nguy cơ là nạn nhân của bạo lực. Chúng ta phải tăng cường hơn nữa và cập nhật những kiến thức, những vấn đề ngoài xã hội vào để hướng dẫn cho các em.
Trong trường học ngoài việc dạy những kiến thức cơ bản thì cần phải dạy các em những kỹ năng nào đối phó những vấn đề mà xã hội đang nổi lên. Đó là những vấn đề ngành giáo dục cần phải ưu tiên triển khai và phải có chiến lược, kế hoạch lâu dài để phòng ngừa tích cực cho những hành vi bắt nạt và bạo lực học đường”, ông Đặng Hoa Nam chia sẻ.
“Khi nhìn thấy video tôi không thể nào chịu được, và cũng không biết làm sao để giải oan cho cháu. Sau đó tôi mang video đến trình diện sang bên công an. Đồng thời, nhờ các nhà chức trách có thẩm quyền đến giúp gia đình chúng tôi lấy lại công bằng cho cháu, giúp cháu đỡ bị thiệt thòi về tâm lý đeo đẳng cháu suốt cuộc đời”, anh Doanh nghẹn ngào nói.
Tại Hà Nội, toạ đàm với chủ đề: "Ngăn ngừa bạo lực học đường - Để trẻ em không đơn độc" diễn ra lúc 14 giờ 30 ngày 8/4, với sự tham gia của lãnh đạo Bộ GD&ĐT; lãnh đạo T.Ư Đoàn; lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; đại diện Cục Cảnh sát Hình sự - Bộ Công an; TS tâm lý học Nguyễn Tùng Lâm; người nhà học sinh N.T.H.Y trong sự việc bị nhóm nữ sinh lớp 9 đánh hội đồng ở Trường THCS Phù Ủng (Hưng Yên)...
Buổi toạ đàm sẽ tập trung phân tích, mổ xẻ nguyên nhân dẫn đến các vụ bạo lực học đường, đồng thời các chuyên gia sẽ cung cấp kiến thức, kỹ năng phòng chống; lãnh đạo các bộ ngành nói về các giải pháp đã và đang triển khai trong trường học ra sao.
Trong khuôn khổ chương trình, từ 7h sáng cùng ngày 8/4, tại Trường THPT Nguyễn Du (TP Hồ Chí Minh), báo Tiền Phong phối hợp với Trường ĐH Nguyễn Tất Thành tổ chức toạ đàm chủ đề: "Bạo lực học đường, dâm ô trẻ em - Chống được không?", với sự tham gia của nhiều chuyên gia tâm lý, luật sư, bác sĩ và khoảng 2.000 học sinh trên địa bàn.
Thật đáng buồn và đáng lo khi cụm từ khóa “Bạo lực học đường” có tần suất xuất hiện ngày một nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tìm kiếm trên Google, cụm từ này trả về tới 27,9 triệu kết quả chỉ trong vòng 0.33 giây. Các cơ quan chức năng đã đưa ra giải pháp, tuy nhiên vẫn liên tiếp các vụ bạo lực học đường với tính chất và hậu qủa ngày càng nghiêm trọng diễn ra tại hầu khắp các tỉnh thành trên cả nước. Đỉnh điểm của sự lo ngại trong dư luận xã hội khi vụ việc 5 nữ sinh trường lớp 9A THCS Phù Ủng (Ân Thi, Hưng Yên) lột quần áo, đánh đập dã man một nữ sinh cùng lớp bị phanh phui mới đây.
Vì đâu bạo lực học đường ngày càng có xu hướng lan rộng? Chúngta làm gì để ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn nhức nhối này trong môi trường lẽ ra phải trong lành, an toàn và thân thiện nhất – học đường? Đã đến lúc phải gióng lên hồi chuông cảnh báo khẩn thiết về vấn đề này tới mỗi gia đình và toàn xã hội. Tất cả các câu hỏi đó sẽ có trong toạ đàm do báo Tiền Phong tổ chức trong ngày mai (8/4).
Mời bạn đọc quan tâm đến vấn đề này đặt câu hỏi gửi về hộp thư: online@baotienphong.com.vn. Báo Tiền Phong sẽ tổng hợp và chuyển các câu hỏi của ban đọc đến các chuyên gia tham dự toạ đàm.