Cảnh giác với quy định “nửa vời”
Để tạo điều kiện cho ngành Hàng hải Việt Nam phát triển, đại biểu (ĐB) Chu Sơn Hà (Hà Nội) cho rằng, phải củng cố địa vị pháp lý và sắp xếp lại cơ cấu, tổ chức hợp lý để nâng cao vai trò của cơ quan quản lý nhà nước. Đồng thời phải coi trọng duy trì bảo đảm an ninh quốc phòng, an toàn hàng hải, an ninh hàng hải đi đôi với đáp ứng yêu cầu đảm bảo quyền tự do hàng hải trên biển theo quy định của Hiến pháp, góp phần bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của Việt Nam trên biển.
“Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 thừa nhận quyền qua lại không gây hại của tàu thuyền nước ngoài ở vùng lãnh hải 12 hải lý, nhưng lại không quy định đó là tàu chiến hay tàu hàng. Cần cảnh giác với quy định “nửa vời” này để tránh việc vi phạm chủ quyền trên biển của quốc gia khác”.
ĐB Đinh Thị Phương Lan
ĐB Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) cho rằng, Bộ luật Hàng hải cần đưa ra quy định nghiêm cấm ngăn chặn, cản trở quyền tự do hàng hải trên biển. Nếu không quy định rõ nội dung này có thể dẫn đến việc lợi dụng đi lại tự do trên biển xâm hại chủ quyền, quyền chủ quyền của Việt Nam. “Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 thừa nhận quyền qua lại không gây hại của tàu thuyền nước ngoài ở vùng lãnh hải 12 hải lý, nhưng lại không quy định đó là tàu chiến hay tàu hàng. Cần cảnh giác với quy định “nửa vời” này để tránh việc vi phạm chủ quyền trên biển của quốc gia khác”, ĐB Lan nói.
Cùng quan điểm, ĐB Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) cũng bày tỏ sự lo ngại về việc phân biệt tàu dân sự và quân sự hoạt động trên biển. Gần đây, các tranh chấp trên biển Đông đã và đang diễn ra ngày càng căng thẳng, phức tạp, đặc biệt, Trung Quốc là nước bất chấp luật pháp quốc tế. Nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc đã công khai tuyên bố sẽ sản xuất các loại tàu thuyền lưỡng dụng, không chỉ phục vụ mục đích dân sự - kinh tế mà còn có thể sử dụng vào mục đích quân sự. ĐB Khánh đề nghị quy định rõ các loại tàu, thuyền, các thiết bị nổi và các loại thiết bị chìm… không phân biệt mục đích quân sự hay dân sự để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ lưỡng dụng khi cần thiết.
Chiếc bánh khổng lồ vào tay DN ngoại
Theo ĐB Nguyễn Phi Thường (Hà Nội), Bộ luật Hàng hải sửa đổi cần tạo hành lang pháp lý giải quyết vấn đề bức xúc như tồn đọng hàng ngàn container “rác thải công nghiệp” từ nước ngoài vào Việt Nam dưới dạng tạm nhập tái xuất tại các cảng, gây ô nhiễm môi trường, chiếm dụng kho bãi... Liên quan đến chi phí logistics (quản lý dòng trung chuyển và lưu kho nguyên vật liệu - PV), theo ĐB Thường, các nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Singapore chiếm khoảng 10% GDP, còn tại Việt Nam lên đến 20% GDP (trên 20 tỷ USD).
“Nếu xét về sức hấp dẫn của thị trường dịch vụ logistics tại Viêt Nam thì con số này thật ấn tượng. Tuy nhiên, con số này cho thấy hệ thống logistics tại Việt Nam hoạt động kém hiệu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến thương mại hàng hóa, làm giảm năng lực cạnh tranh quốc gia. Mặc dù giá trị dịch vụ logistics ở Việt Nam lên đến trên 20 tỷ USD/năm, nhưng do sự yếu kém của các công ty nội địa, chiếc bánh khổng lồ này phần lớn rơi vào tay doanh nghiệp nước ngoài”, ông Thường nói.
Để thúc đẩy ngành logistics Việt Nam, theo ĐB Thường, cần phải có một hành lang pháp lý, một hệ thống chính sách đồng bộ, đủ mạnh và một đầu mối trách nhiệm triển khai. Cụ thể, cần có Ủy ban logistics quốc gia nhắm tới thiết lập một hệ thống logistics ngang tầm quốc tế. Mặt khác, cần có kế hoạch nâng cấp kết cấu hạ tầng giao thông vận tải phục vụ cho hoạt động logistics, bao gồm hệ thống đường bộ, đường sông, đường biển, đường sắt, các nhà ga, hệ thống các cảng biển, cảng sông…
Đề cập đến việc quản lý, khai thác cảng biển, ĐB Nguyễn Đức Kiên (Sóc Trăng) cho biết, hiện Cảng Cái Mép - Thị Vải có 6 cảng, thuộc 6 chủ đầu tư đang cùng khai thác. Việc thành lập Ban quản lý dùng hành chính để điều hành đối với cả 6 chủ đầu tư cần cân nhắc. “Mặc dù chúng ta rất mong muốn các nhà đầu tư vào để có hiệu quả, nhưng phải tuân theo nguyên tắc thị trường. Không nên can thiệp quá sâu bằng biện pháp hành chính vì nó sẽ làm méo mó quá trình vận hành của nền kinh tế”, ĐB Kiên đề nghị.