Những kẻ bên lề
Bộ phim đưa ta vào một thị trấn không tên nằm ngoài rìa sa mạc Gobi. Khung cảnh quan hoang tàn gợi cảm giác về một nơi chốn không có thật, mà chỉ là ký ức bị lãng quên. Những tòa chung cư hoang vắng, bụi lơ lửng dưới cái nắng khắc nghiệt giữa những cánh đồi cằn cỗi, bầu không khí đặc quánh nỗi cô liêu khi con người dần rời đi, nhường lại vùng đất đó cho hàng trăm con chó hoang.
Nhân vật chính của phim, Lang (diễn viên Bành Vu Yến) vừa mãn hạn tù vì tội ngộ sát trở về với thế giới đã thay đổi ấy như một kẻ quan sát câm lặng theo nghĩa đen, bỡ ngỡ giữa một Trung Quốc giờ đây hoàn toàn xa lạ. Anh tồn tại trong thế giới riêng, như một di tích trong vùng đất đang bị phá dỡ.
|
Đại diện đoàn làm phim Hắc Cẩu nhận giải đạo diễn xuất sắc nhất hạng mục phim châu Á dự thi tại LHP châu Á Đà Nẵng 3 Ảnh: DANAFF |
Lang cùng một số người đàn ông khác trong thị trấn được giao nhiệm vụ bắt giữ và tiêu hủy số chó hoang đang tung hoành trong thị trấn, và cưỡng chế chó nhà của người dân chưa đăng ký giấy tờ, với mục đích tái thiết vùng đất này. Từng là kẻ sát nhân, nhưng Lang lại là người có nhân tính nhất trong đám đàn ông này. Trong khi đám người điên cuồng săn đuổi bầy chó để nhận thù lao, thì anh lại cố tình di chuyển chậm chạp hay giả vờ mắc lỗi để tha mạng cho những người bạn lông lá đang bị truy bắt.
Đạo diễn Quản Hổ đã tạo nên một trải nghiệm điện ảnh mang theo nỗi buồn đẹp đẽ. Phim là một bức chân dung quan sát đầy trìu mến về cái giá con người phải trả trước tiến trình hiện đại hóa của một quốc gia. Đó là một tiến trình âm ỉ, chậm rãi, mà con người buộc phải thích nghi, đôi khi là với sự đau đớn, hoang mang, và lạc lõng.
Thế rồi, Lang và chú chó đen hoang dại đã “làm quen” với nhau sau nhiều màn cắn xé và đối đầu bạo lực như một lớp vỏ tự vệ cộc cằn của những kẻ đã bị ruồng bỏ, để rồi biến nỗi thương tổn đó thành một tình bạn đáng trân trọng. Chú chó đen hoang dại này vừa là người bạn đồng hành cáu kỉnh của Lang, vừa đại diện cho phần hoang dã cần được chế ngự. Hình ảnh những đàn chó tràn vào từng ngóc ngách thị trấn, và những con người giữa mảnh thời gian ngưng đọng hiện lên đơn độc trong những khung hình góc rộng đầy u ám, giữa khung cảnh đổ nát đang dần mục ruỗng của chốn không tên.
Đàn chó hoang không có điểm đến, không có nơi để về, cũng chẳng có người chủ nào yêu thương chúng. Có không ít con người thấm thía cuộc đời của những con chó lang bạt trong phim. Bởi đó đều là những nỗi đau quen thuộc với thân phận con người.
|
Tình bạn nảy sinh từ sự đơn độc của Lang và chú chó hoang màu đen (Nguồn: The Seventh Art Pictures) |
Mối liên kết giữa Lang và chú chó đen trở thành điểm tựa cảm xúc cho cả bộ phim. Cả hai là những linh hồn thất lạc - và dường như bị thế giới đang chạy về phía trước vứt bỏ lại. Tình bạn lặng lẽ của họ nảy sinh từ sự mong manh và tổn thương chung, trở thành biểu tượng đầy sức nặng của hy vọng. Chính từ mối gắn kết không ngờ ấy, bộ phim khám phá nhu cầu sâu xa nhất của con người: được kết nối.
Quản Hổ điểm xuyết vào Black Dog những hình ảnh mộng mị về một cuộc sống đang chuyển mình. Phân cảnh nhật thực, và bầy chó hoang tràn ra từ sở thú tồi tàn của thị trấn ở đoạn cuối phim tạo nên những trạm dừng siêu thực trên hành trình tái khám phá bản thân của nhân vật chính.
Cốt lõi của Black Dog là một sự thiền định chậm rãi và u buồn về sự kiên cường và hành trình đi tìm ý nghĩa khi thế giới xung quanh không còn gì để bấu víu. Cuộc đời bị tạm ngưng trong 10 năm, Lang nhận ra thế giới vẫn tiếp tục xoay vần, mặc kệ anh có xoay cùng nó hay không. Quê hương trở nên xa lạ, gia đình chia ly, bạn bè bỏ lại quá khứ ngây ngô của tuổi trẻ và trưởng thành theo những hướng riêng. Mặc dù Lang hiện lên như hình tượng của những kẻ ruồng bỏ thói đời giống nhân vật Meursault trong cuốn tiểu thuyết Kẻ lạ mặt của Albert Camus, song, bên trong anh vẫn khao khát tìm chút cảm giác thuộc về, ở bất kỳ sinh vật sống hay nơi chốn nào còn có thể.
Xứng đáng đạo diễn xuất sắc nhất
Cảnh quan trong Black Dog đã đóng vai người kể chuyện thầm lặng đầy quyền năng. Những con đường vắng ngắt, gió thổi không ngừng và những cánh đồng phủ bụi không chỉ là bối cảnh mà còn phản chiếu trực tiếp sự cô lập sâu sắc trong nội tâm Lang. Nhà quay phim Gao Weizhe xứng đáng nhận được lời ngợi khen đặc biệt cho “phép thuật” hình ảnh của mình. Với kỹ thuật sử dụng những khuôn hình rộng một cách bậc thầy, anh nhấn mạnh sự trống trải và vô tận vây quanh Lang, thường đặt nhân vật lên đỉnh đồi để khắc họa trực quan một con người bị bỏ lại - cả về thể xác lẫn tâm hồn.
Đặc biệt là việc sử dụng hàng trăm chú chó thật làm diễn viên quần chúng. Hình ảnh những con vật in bóng lên triền đồi, tản mát dọc theo con đường mạnh mẽ đến nghẹt thở, nói lên tất cả về sự lụi tàn và bị bỏ rơi. Khung cảnh này truyền tải cảm xúc thô ráp, mãnh liệt hơn bất kỳ lời thoại nào, được dàn dựng tinh tế đến mức người xem có thể lầm tưởng nó là sản phẩm của kỹ xảo hậu kỳ.
|
Đạo diễn Quản Hổ (trái) và dàn diễn viên tại lễ trao giải LHP Cannes 2024 (Chinadaily) |
Có những lúc chậm rãi đến nao lòng, nhưng Black Dog lại mang đến cho người xem một phần thưởng xứng đáng: một khúc ca tuyệt đẹp tôn vinh một trong những mối gắn bó lâu đời nhất của loài người - tình bạn với loài chó.
Black Dog khơi lên lòng trắc ẩn bằng cách chạm đến tầng sâu con người trong một thời khắc lịch sử rộng lớn, biến một bước ngoặt mang tầm vóc quốc gia thành một câu chuyện điện ảnh thấm đẫm sự riêng tư, dịu dàng. Đây là một bộ phim nói về việc tìm thấy tự do - dù chỉ là tự do kỳ lạ và mong manh - giữa những đổ vỡ của một thời đã qua, một minh chứng cho tinh thần bền bỉ trước những biến đổi không thể cưỡng lại, đôi khi tàn khốc, của thời đại.