Đây là một trong hàng trăm cuộn giấy được tìm thấy trong thư viện của một dinh thự La Mã ở Herculaneum, một thị trấn trên bờ biển phía Tây của Ý đã bị xóa sổ khi núi Vesuvius phun trào vào năm 79 sau Công nguyên. Các cuộc khai quật tại biệt thự sang trọng này, được cho là thuộc sở hữu của cha vợ Julius Caesar, đã thu thập được một bộ sưu tập các cuộn giấy, nhưng chúng bị cháy đen đến mức không thể đọc được và các cuộn giấy cói đã vỡ thành bụi khi các nhà nghiên cứu cố mở chúng.
|
Bản scan PHerc. 172, một trong ba cuộn giấy được tìm thấy ở Herculaneum |
Cuộn giấy cói có tên gọi PHerc.172, là một trong ba cuộn giấy Herculaneum được lưu giữ tại thư viện Bodleian (Anh). Tài liệu này được mở ra trên máy tính, để lộ nhiều văn bản mà các học giả tại Oxford hiện đã bắt đầu đọc. Một từ được viết bằng tiếng Hy Lạp cổ đại, xuất hiện hai lần trong một vài đoạn, họ cho biết.
“Chúng tôi rất vui mừng với hình ảnh trích xuất thành công từ cuộn giấy này”, Tiến sĩ Brent Seales cho biết. Ông là đồng sáng lập của Vesuvius Challenge, một cuộc thi đã thúc đẩy những tiến bộ đáng kể trong việc mở và đọc các cuộn giấy từ hình ảnh X-quang 3D. “Cuộn giấy này chứa nhiều văn bản lành lặn hơn chúng tôi từng bao giờ thấy trong một cuộn giấy Herculaneum được quét”.
Năm ngoái, ông Nat Friedman, một giám đốc công nghệ Mỹ và là nhà tài trợ sáng lập của Vesuvius Challenge, đã thông báo rằng một nhóm gồm ba sinh viên - anh Youssef Nader ở Đức, anh Luke Farritor ở Mỹ và anh Julian Schilliger ở Thụy Sĩ - đã giành giải thưởng lớn trị giá 700.000 USD (1,8 tỷ VND) sau khi họ đọc hơn 2.000 chữ cái Hy Lạp từ một cuộn giấy Herculaneum khác.
|
Tình trạng mong manh của cuộn giấy yêu cầu các nhà nghiên cứu sử dụng tia X-ray 3D để mở nó ra |
Chỉ với bản chiếu X-quang 3D của các cuộn giấy mỏng manh, những người chiến thắng đã phát triển phần mềm máy tính để mở gần như toàn bộ giấy cói trên máy tính. Sau đó, họ sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện vết mực và cuối cùng đọc được các đoạn văn bản cổ.
Cuộn giấy đó, được cho là do triết gia theo chủ nghĩa khoái lạc Philodemus viết, đề cập đến các nguồn vui, từ âm nhạc đến thức ăn và khám phá xem những trải nghiệm vui thú ấy xuất phát từ sự phong phú hay là khan hiếm.
Cuộn giấy Oxford được Ferdinand IV, vua của Naples và Sicily, tặng vào thế kỷ 19. Mực viết hiện rõ hơn trên bản X-ray so với các cuộn giấy khác, cho thấy nó được viết bằng loại mực đặc hơn.
Ông Richard Ovenden, người đứng đầu thư viện Bodleian, cho biết: “Đây là khoảnh khắc phi thường trong lịch sử khi các thủ thư, nhà khoa học máy tính và học giả thời kỳ cổ điển đang hợp tác để khám phá điều chưa từng thấy. Những bước tiến đáng kinh ngạc về mặt hình ảnh và AI đang cho phép chúng ta nhìn vào bên trong các cuộn giấy đã không được đọc trong gần 2.000 năm”.