Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa điều trị hai bệnh nhân nam bị viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis). Cả hai trường hợp đều diễn tiến nặng và để lại biến chứng điếc dẫn truyền, một di chứng phổ biến và không thể hồi phục ở người mắc bệnh này.
Thường xuyên ăn nem, tiết canh – nhập viện trong tình trạng nặng
Bệnh nhân N.V.P. (62 tuổi, trú tại Bắc Ninh) có thói quen ăn nem sống làm từ thịt lợn và tiết canh. Gia đình ông cũng có chăn nuôi lợn tại nhà. Khoảng 10 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân sốt cao liên tục 39–40°C, đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn. Dù đã tự điều trị tại nhà bằng truyền dịch, các triệu chứng không thuyên giảm mà ngày càng nặng, buộc ông phải nhập viện.
Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, ông P. được chẩn đoán viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết do liên cầu khuẩn lợn. Bác sĩ, ThS.Trần Văn Long cho biết: “Khi nhập viện, bệnh nhân có biểu hiện kích thích, vật vã, sốt cao từng cơn, cứng gáy, những dấu hiệu kinh điển của viêm màng não. Sang ngày thứ hai, ông mất thính lực hoàn toàn”.
Kết quả cấy dịch não tủy cho thấy nhiễm Streptococcus suis. Ngoài ra, bệnh nhân còn có tổn thương Herpes vùng môi, dấu hiệu điển hình của suy giảm miễn dịch trong bệnh cảnh nhiễm trùng nặng. Sau gần hai tuần điều trị tích cực, bệnh nhân đã cải thiện: hết sốt, dịch não tủy trong trở lại, các chỉ số nhiễm trùng ổn định. Tuy nhiên, khả năng nghe không thể phục hồi.
Ăn lòng lợn, tiết canh – mất thính lực, tổn thương dây thần kinh
Trường hợp thứ hai là bệnh nhân L.V.N. (54 tuổi, trú tại Lào Cai), có tiền sử ăn lòng lợn và tiết canh một tuần trước khi khởi bệnh. Ông bắt đầu có biểu hiện sốt, rét run, đau đầu, được điều trị tại bệnh viện địa phương với chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết do liên cầu lợn. Tuy nhiên, bệnh tiến triển xấu, kèm theo đau đầu tăng, buồn nôn, nôn, ù tai, cứng gáy và viêm phổi, nên được chuyển lên tuyến trên.
Bác sĩ Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp cho biết: “Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nhiễm khuẩn nặng, xét nghiệm dịch não tủy cho thấy hơn 1.370 tế bào/mm³, protein tăng gấp 6 lần, glucose giảm sâu chỉ còn 0,54 mmol/L, tỉ lệ bạch cầu trung tính lên tới 93%”.
Vi khuẩn nhuộm soi là cầu khuẩn Gram dương – phù hợp với chẩn đoán viêm màng não do S. suis. Bệnh nhân được xác định tổn thương dây thần kinh thính giác, dẫn đến mất thính lực do gián đoạn dẫn truyền âm thanh.
Biến chứng nặng, dễ tử vong nếu không được điều trị kịp thời
Bác sĩ Thiệu nhấn mạnh, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết là hai biểu hiện lâm sàng phổ biến khi con người nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Trong đó, mất thính lực là biến chứng thường gặp và không thể hồi phục. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành sốc nhiễm khuẩn, suy đa cơ quan và tử vong.
“Đáng tiếc là hiện chưa có vắc xin phòng bệnh. Cách tốt nhất vẫn là phòng ngừa: tuyệt đối không ăn tiết canh, thịt lợn chưa chín kĩ, nem chưa đủ độ chua hoặc các sản phẩm chế biến không đảm bảo vệ sinh”, bác sĩ Thiệu cảnh báo.
Ông cũng khuyến cáo người dân không tự giết mổ, chế biến lợn ốm hoặc nghi mắc bệnh nếu không có bảo hộ lao động. Khi có dấu hiệu nghi ngờ như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, ù tai… cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị.
“Mặc dù Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã nhiều lần phát đi cảnh báo về liên cầu khuẩn lợn, song thực tế cho thấy thói quen ăn uống không an toàn vẫn còn rất phổ biến. Nếu người dân không thay đổi, nguy cơ nhiễm bệnh và tái phát vẫn luôn hiện hữu”, bác sĩ Thiệu bày tỏ lo ngại.
Streptococcus suis là vi khuẩn thường cư trú trong đường hô hấp, tiêu hóa và sinh dục của lợn. Vi khuẩn này có thể lây sang người qua tiếp xúc với máu, dịch tiết hoặc tiêu thụ thực phẩm từ lợn chưa được nấu chín kĩ.
