Kết quả vượt mong đợi
Ngày 21/11, tại TP. Cần Thơ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ cùng các đối tác trong chuỗi giá trị lúa gạo, đặc biệt là Công ty TNHH Bayer Việt Nam tổ chức Tọa đàm chủ đề “Giải pháp nhân rộng mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long”.
Phát biểu tại tọa đàm, ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, đề án 1 triệu ha lúa triển khai tại 5 tỉnh, thành vùng ĐBSCL gồm: TP. Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp, Kiên Giang trong năm 2024 – 2025. Sau gần 2 năm triển khai, đề án đã đạt những kết quả bước đầu rất tích cực, cụ thể diện tích áp dụng quy trình kỹ thuật đạt 354.839 ha, vượt 197% so với mục tiêu giai đoạn đầu. Hơn 200.000 hộ nông dân đã áp dụng ít nhất một tiêu chí canh tác bền vững. “Các mô hình thí điểm cho thấy hiệu quả rõ rệt, diện tích nhân rộng mô hình tại các địa phương đều vượt so với kế hoạch đề ra”, ông Thanh nhấn mạnh. Đặc biệt, trong tháng 5/2025 Đề án đã xuất khẩu lô gạo đầu tiên với số lượng 500 tấn mang thương hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” sang Nhật Bản đánh dấu mốc quan trọng khẳng định thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Theo Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, trong hệ thống khuyến nông, lực lượng khuyến nông cộng đồng có vai trò then chốt vừa là cầu nối, vừa là lực lượng tiên phong triển khai Đề án. Cụ thể, lực lượng khuyến nông cộng đồng đã kết nối trực tiếp giữa người nông dân, hợp tác xã với doanh nghiệp, tổ chức khoa học - công nghệ, tài chính và thị trường. Qua đó, bảo đảm việc tổ chức lại sản xuất gắn với chuỗi giá trị, thúc đẩy liên kết “bốn nhà” (nhà nước - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp - nhà nông).
Bên cạnh nông dân và hợp tác xã, đội ngũ cán bộ khuyến nông cơ sở và các tổ khuyến nông cộng đồng chính là lực lượng trực tiếp triển khai các nội dung của Đề án. “Đây là “cánh tay nối dài” của ngành nông nghiệp tại địa phương, đóng vai trò dẫn dắt, hướng dẫn và đồng hành cùng nông dân”, ông Thanh nhấn mạnh.
Theo ông Thanh, hệ thống khuyến nông không chỉ dừng lại ở việc “chuyển giao kỹ thuật” như truyền thống mà đã trở thành lực lượng chiến lược, giữ vai trò trung tâm trong việc tổ chức, kết nối, truyền thông và dẫn dắt sản xuất bền vững ở Đồng bằng sông Cửu Long theo định hướng của Đề án Phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp.
Canh tác lúa chất lượng cao và giảm phát thải
Trong quá trình triển khai Đề án, Trung tâm Khuyến nông quốc gia và hệ thống khuyến nông cả nước đã phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước xây dựng và hình thành “hệ sinh thái khuyến nông - doanh nghiệp”. Điển hình là phối hợp với Công ty Bayer triển khai xây dựng các mô hình ứng dụng tổng hợp các giải pháp công nghệ (mô hình “Forward Farming - Nông nghiệp bền vững hướng tới tương lai”) nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm Đề án đặt ra.
Trình bày tại tọa đàm, ông Nguyễn Trường Vương - Trưởng Bộ phận Đối ngoại - Nhánh Khoa học cây trồng - Công ty TNHH Bayer Việt Nam cho biết, mô hình thực hành nông nghiệp bền vững (Bayer ForwardFarming - BFF) đã được triển khai tại Việt Nam từ năm 2023. Mô hình này tập trung vào các giải pháp canh tác hiện đại nhằm tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu tác động môi trường và nâng cao chất lượng gạo phục vụ xuất khẩu. Cụ thể, nông dân áp dụng BFF đã giảm lượng giống gieo sạ từ 50% đến 70% nhờ cơ giới hóa và giống chuẩn và giảm lượng đạm bón từ 30% đến 50%, cùng với đó là áp dụng kỹ thuật quản lý nước ướt khô xen kẽ (AWD) đã giúp giảm lượng nước tưới từ 30% đến 50%, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính (CO2) từ 13,7% đến 28,4%.
Nông dân áp dụng BFF giúp năng suất lúa tăng cao, lên tới 13,5%, kéo theo lợi nhuận tăng đáng kể, từ 13,1% đến 74,2%. Đặc biệt, 100% mẫu gạo tại các mô hình đạt tiêu chuẩn xuất khẩu Châu Âu (EU-MRL), khẳng định chất lượng xuất khẩu vượt trội. Ngoài ra, trong giai đoạn 2023-2025, Bayer đã tổ chức hơn 100 lớp tập huấn, tiếp cận hơn 6.717 nông dân trên quy mô 10.000ha tại ĐBSCL (Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp), góp phần chuyển giao kiến thức canh tác lúa chất lượng cao, bền vững và giảm phát thải.
Được biết, trong thời gian tới Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Bayer sẽ nhân rộng mô hình BFF thông qua sự phối hợp chặt chẽ với hệ thống khuyến nông từ Trung ương đến cộng đồng và các Hợp tác xã (HTX). Kế hoạch mở rộng sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình BFF tại các các tỉnh trọng điểm vùng ĐBSCL, đồng thời kết hợp với quy trình canh tác lúa chất lượng cao – phát thải thấp của Đề án 1 triệu ha, chú trọng quản lý dư lượng, quản lý nước tưới và cơ giới hóa.
Chia sẻ tại sự kiện, ông Kg Krishnamurthy, Giám đốc Nhánh Khoa học Cây trồng, Công ty TNHH Bayer Việt Nam cho biết thêm “Chúng tôi chú trọng đào tạo nông dân đại sứ và nông dân chuyên gia, tăng cường năng lực cho đội ngũ khuyến nông 2 cấp, khuyến nông cộng đồng và các Hợp tác xã (quy mô 50 – 200 ha/HTX) để trở thành hạt nhân chuyển giao công nghệ tại địa phương. Đặc biệt, ứng dụng số hóa các hoạt động chuyển giao kỹ thuật qua các kênh công nghệ số như Omni Channel/Zalo OA”.
Một điểm nhấn quan trọng của Tọa đàm là lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Công ty TNHH Bayer Việt Nam. Mục tiêu hợp tác bao gồm mở rộng mô hình BFF, phát triển chuỗi sản xuất gạo chất lượng cao phục vụ xuất khẩu trong giai đoạn 2026-2030 tại khu vực ĐBSCL. Bên cạnh lĩnh vực lúa gạo, biên bản còn mở rộng phạm vi hợp tác công-tư sang các cây trồng chủ lực khác, với việc thiết lập và phát triển mô hình canh tác cà phê và sầu riêng bền vững Better Life Farming tại Tây Nguyên.
Sự tham gia của các doanh nghiệp như Bayer được đánh giá là đóng góp quan trọng trong tiến trình hướng tới nền nông nghiệp bền vững, tăng trưởng xanh và cải thiện thu nhập lâu dài cho nông dân Đồng bằng sông Cửu Long./.
Hoà Hội
