Khắc phục khó khăn, sẵn sàng chiến đấu
Lật lại những trang lịch sử từ nửa thế kỷ trước, ngày 19/12/1975 đã trở thành mốc son của đơn vị, khi Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Trung đoàn 916 (tức Đoàn Không quân Ba Vì), trực thuộc Sư đoàn Không quân 371.
Những ngày đầu mới thành lập, đơn vị gặp rất nhiều khó khăn về lực lượng, cơ sở vật chất, tổ chức biên chế, trang bị khí tài. Lãnh đạo, chỉ huy Trung đoàn 916 đã tập trung lãnh đạo nhanh chóng củng cố nơi ăn, ở, ổn định biên chế tổ chức, bắt tay vào chuẩn bị các mặt bảo đảm để chuyển trường máy bay từ sân bay Gia Lâm về sân bay Hòa Lạc và bước vào huấn luyện.
Với quyết tâm cao, chỉ trong thời gian ngắn, các phi công, nhân viên bay của Trung đoàn đã nhanh chóng làm chủ các loại máy bay, khí tài; những băn khoăn, trăn trở về con người, vật chất, trang bị đã dần dần được tháo gỡ.
Cuối những năm 70, chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, trong khi đó, tình hình biên giới phía Bắc có nhiều diễn biến phức tạp. Đầu năm 1979, Trung đoàn được cấp trên giao nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, phục vụ và tham gia chiến đấu.
Đây là một thử thách lớn đối với Trung đoàn trong điều kiện máy bay, lực lượng cán bộ, nhân viên bay phân tán và đang trong giai đoạn xây dựng, hoàn thiện mọi mặt. Trước tình hình đó, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn đã quán triệt sâu sắc tinh thần sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế.
Đại tá Tạ Mộng Vũ - Trung đoàn trưởng Trung đoàn 916, cho biết, thời điểm đó, Trung đoàn đã tham gia phục vụ chiến đấu, vận chuyển vũ khí, đạn dược, cơ động lực lượng cho các đơn vị, chuyên chở lương thực, thực phẩm, hàng hóa các loại; cấp cứu, vận chuyển thương binh về tuyến sau và bay phục vụ các lãnh đạo, chỉ huy mặt trận...
Để phù hợp với tình hình mới và yêu cầu nhiệm vụ, theo quyết định của trên, tháng 10/1979, Trung đoàn được điều chuyển từ Sư đoàn 371 về trực thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân (PK-KQ); đồng thời được trang bị thêm một số máy bay Mi-8, chủ yếu là Mi-8T vũ trang…
Dệt những trang sử vàng
Sau một thời gian tích cực huấn luyện, tham gia diễn tập thực binh đạt kết quả xuất sắc, bước sang năm 1981, từ một đơn vị với nhiệm vụ vận chuyển quân sự và bay chuyên cơ là chính, Trung đoàn được giao nhiệm vụ trực tiếp tham gia chiến đấu là chủ yếu.
Ngày 28/11/1984, trận đánh đầu tiên của lực lượng trực thăng vũ trang được thực hiện với 6 máy bay Mi-24, chia làm 2 biên đội. Trung đoàn 916 ra quân trận đầu và giành chiến thắng.
Kết thúc chiến dịch mùa khô năm 1984-1985, cùng với đơn vị bạn, lực lượng cơ động của Trung đoàn đã tham gia 6 đợt chiến đấu, 12 trận đánh, xuất kích chiến đấu 81 lần/chiếc, tiêu diệt nhiều cứ điểm ẩn náu và sinh lực tàn quân Khmer Đỏ, góp phần tạo điều kiện cho các đơn vị bạn hoàn thành nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia.
“Với tất cả niềm tin và lòng tự hào, toàn thể cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 916 xin nguyện mãi mãi xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Đoàn Không quân Ba Vì anh hùng; cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vững bước tiến vào kỷ nguyên mới”, Đại tá Tạ Mộng Vũ - Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 916.
Ngày 2/9/1985, Trung đoàn vinh dự được tin tưởng giao nhiệm vụ bay treo cờ đội hình 12 chiếc qua Quảng trường Ba Đình trong Lễ duyệt binh kỷ niệm 40 năm ngày thành lập nước. Đây cũng là lần đầu tiên Trung đoàn tham gia duyệt binh với đội hình lớn có nhiều loại máy bay của nhiều đơn vị Không quân tham gia.
Theo Trung đoàn trưởng Tạ Mộng Vũ, bước vào thời kỳ đổi mới, vượt lên mọi khó khăn vất vả, Đảng uỷ, chỉ huy Trung đoàn đã luôn quán triệt sâu sắc phương châm huấn luyện “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”.
Cùng với việc nâng cao trình độ cho phi công và các lực lượng bảo đảm trong huấn luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, Trung đoàn đã hoàn thành tốt nhiều nhiệm vụ như bay chuyên cơ, bay nhân đạo (MIA); bay thăm dò, khai thác dầu khí; bay cứu hộ, tìm kiếm cứu nạn, chữa cháy rừng; bay diễn tập với các lực lượng khác nhau.
“Ngoài ra, Trung đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bay treo cờ qua Quảng trường Ba Đình trong các dịp Quốc khánh năm 1995, 2005 và Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010, trong niềm vui hân hoan chào đón của hàng triệu đồng bào cả nước”, Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 916 chia sẻ.
Đặc biệt, trong những năm gần đây, Trung đoàn luôn là lực lượng chính, trực tiếp tham gia bay chào mừng Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam, bay diễu binh, diễu hành Lễ kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ; 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9; bay cứu hộ cứu nạn đồng bào bị cô lập, ảnh hưởng bởi bão lũ, thiên tai… Qua đó, góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Bộ đội PK-KQ anh hùng.
Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, tháng 4/2010, Trung đoàn 916 lại được đưa về trực thuộc Sư đoàn không quân 371.
Xét thành tích đơn vị đã đạt được, Trung đoàn 916 và Phi đội 5 được tuyên dương Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Trung đoàn được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 82 huân, huy chương các loại, trong đó có 5 Huân chương hạng Nhất và hạng Nhì; được Nhà nước Campuchia tặng thưởng Huân chương Angkor; cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.