"Những chiếc đèn được trang trí công phu như thế này rất hiếm ở khu vực này của tỉnh La Mã, đặc biệt là trong tình trạng hiện tại", Johan van Kampen, nhà khảo cổ học của chính quyền thành phố Land van Cuijk, cho biết. "Tôi không dám nói đây là chiếc đèn đầu tiên thuộc loại này ở Hà Lan, nhưng chúng tôi chắc chắn rằng số lượng những chiếc đèn như thế này rất hiếm,"ông nói.
Van Kampen và một nhóm các nhà khảo cổ đã phát hiện ra chiếc đèn này trong cuộc khai quật đang diễn ra tại một nghĩa trang La Mã ở thị trấn Cuijk, Hà Lan ngày nay, gần biên giới với Đức. Vào thời La Mã - từ khoảng năm 50 trước Công nguyên đến năm 400 sau Công nguyên - thị trấn này được gọi là Ceuclum, và là nơi sinh sống của một bộ tộc German mà Julius Caesar gọi là Batavi.
Ông van Kampen cho biết hiện nay, phần lớn nghĩa trang đã bị che phủ bởi các tòa nhà và đường xá, nhưng diện tích của nó ít nhất là 6 ha.
Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy chiếc đèn dầu trong một trong khoảng 70 ngôi mộ mà họ đã khai quật. Chiếc đèn, có niên đại từ thế kỷ thứ hai sau Công nguyên, được phát hiện cùng với bốn đĩa gốm, hai bình, một cốc, một bát thủy tinh và một bát đồng.
Chiếc đèn cho hành trình về thế giới bên kia từ gần 2.000 năm trước?
Theo van Kampen, những chiếc đĩa trong mộ có lẽ từng đựng thức ăn và đồ uống. "Chiếc đèn là một phần của bộ đồ ăn này và nên được xem như một vật soi sáng cho hành trình về thế giới bên kia", ông nói.
Các nhà khảo cổ đã lau chùi chiếc đèn nhưng vẫn đang tranh luận về ý nghĩa của họa tiết trang trí. Một số người cho rằng nó có thể mô tả Bacchus, vị thần rượu nho và trụy lạc cổ đại, van Kampen nói, nhưng có lẽ đó là mặt nạ của một diễn viên.
Mặt nạ hài kịch và bi kịch là biểu tượng nổi tiếng của nghệ thuật biểu diễn và có nguồn gốc từ Hy Lạp cổ đại. Diễn viên đeo mặt nạ để nhấn mạnh biểu cảm và thay đổi nhân vật khi cần thiết. Mặt nạ cũng gắn liền với Bacchus (Dionysus hoặc Dionysos trong thần thoại Hy Lạp), vị thần rượu vang và là người bảo trợ của nghệ thuật sân khấu, bởi vì các tín đồ của ông thường đeo mặt nạ khi thờ phụng.
Cho đến nay, chỉ một phần nhỏ nghĩa trang Ceuclum được khai quật. Các nhà khảo cổ hy vọng sẽ tìm thấy nhiều hiện vật La Mã hơn nữa và thậm chí có thể là những ngôi mộ giàu có hơn khi họ tiếp tục khai quật.