Chính trị Thái Lan bước vào giai đoạn bất ổn sau khi Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra bị lộ ghi âm cuộc nói chuyện riêng trên điện thoại.
Bê bối này khiến bà đối mặt với áp lực pháp lý gia tăng. Cuộc chiến pháp lý đang diễn ra trên hai mặt trận, có thể đe dọa số phận chính trị của bà.
Mặt trận thứ nhất bắt nguồn từ bản kiến nghị đang được Ủy ban Chống tham nhũng quốc gia (NACC) xem xét, cáo buộc bà Paetongtarn vi phạm đạo đức nghiêm trọng. Ngày 14/7, NACC nhất trí bổ nhiệm một hội đồng điều tra chính thức do Chủ tịch NACC Suchart Trakulkasemsuk và Ủy viên Praphas Kong-ied đứng đầu.
Mặt trận thứ hai liên quan đến Tòa án Hiến pháp - cơ quan đã đình chỉ chức vụ của bà Paetongtarn vào ngày 1/7 và đặt thời hạn 15 ngày để bà trả lời các cáo buộc. Thời hạn này sẽ kết thúc vào ngày mai (16/7). Chánh án Tòa án Hiến pháp Nakharin Mektrairat gần đây xác nhận thủ tướng có thể yêu cầu gia hạn để tòa cân nhắc, nhưng chỉ được gia hạn một lần.
Khi cả hai vụ án đang diễn ra song song, giới quan sát chính trị cho rằng chính phủ hiện tại đang đứng trước "ngã ba đường": Chờ đợi phán quyết của tòa án, với cả kịch bản tích cực và tiêu cực đều có thể xảy ra; Chiến lược từ chức: bà Paetongtarn có thể từ chức trước để thiết lập lại vị thế của mình; Giải tán Quốc hội để thiết lập lại và ngăn chặn nguy cơ chuyển giao quyền lực.
Cựu thượng nghị sĩ Somchai Sawaengkarn cho rằng nếu Thủ tướng Paetongtarn từ chức trước khi Tòa án Hiến pháp ra phán quyết, vụ án sẽ bị hủy vì không còn bị đơn. Tuy nhiên, nếu bà vẫn tại vị và tòa án ra phán quyết, kết quả có thể tương tự như trường hợp của ông Srettha Thavisin, người bị cách chức với tội vi phạm tiêu chuẩn đạo đức, khiến sự nghiệp chính trị của bà kết thúc.
Ông Somchai cho rằng điều quan trọng là việc từ chức sẽ không thể ngăn chặn thủ tục tố tụng pháp lý thứ hai tại Ủy ban Chống tham nhũng quốc gia (NACC). Nếu NACC kết luận bà vi phạm đạo đức nghiêm trọng, vụ án sẽ được chuyển lên Tòa án Tối cao.
Các nhà quan sát tin rằng nhóm cố vấn của bà Paetongtarn đang thực hiện chiến lược "câu giờ tối đa" để kéo dài thời hạn và có thể dễ xử lý hậu quả chính trị hơn. Tòa án Hiến pháp đình chỉ nhiệm vụ của bà vào ngày 1/7 và cho bà 15 ngày để trả lời, nên bà có quyền lùi thời hạn đến ngày 31/7.
Sau khi nhận được lời giải thích của bà, Tòa án Hiến pháp phải chuyển bản biện hộ lên Thượng viện để xem xét, hạn chót là ngày 16/8, sau đó phản hồi được gửi về cho bà Paetongtarn để bà tiếp tục phản hồi lần hai. Chỉ đến khi đó tòa án mới bắt đầu giai đoạn cân nhắc kéo dài 15 ngày, có thể kết thúc vào khoảng ngày 31/8.
Tổng cộng, quá trình pháp lý dự kiến sẽ kéo dài khoảng 60 ngày, với phán quyết cuối cùng có thể được đưa ra vào tháng 9 hoặc muộn nhất là đầu tháng 10.
Xuất hiện liên tục
Trong bối cảnh bà Paetongtarn đối mặt với những rắc rối pháp lý và chính trị nghiêm trọng, cha của bà – ông Thaksin Shinawatra một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý.
Những lần xuất hiện công khai gần đây của ông cho thấy một chiến lược có chủ đích nhằm khẳng định tính liên tục chính trị và định vị mình như người vẫn có ảnh hưởng lớn trên thực tế.
Lần tái xuất gần đây của ông nhất là vào ngày 9/7, chỉ vài ngày sau khi Tòa án Hiến pháp đình chỉ chức vụ của bà Paetongtarn. Ông đã có bài phát biểu quan trọng với chủ đề kiến tạo tương lai tại Diễn đàn Quyền lực Mềm SPLASH 2025, phác thảo một tầm nhìn kinh tế hướng tới tương lai.
Cùng ngày hôm đó, ông tham gia diễn đàn “55 Năm Quốc gia: Phá vỡ bế tắc của Thái Lan”. Tại đây, ông bác bỏ quan điểm cho rằng Thái Lan đã đi vào ngõ cụt chính trị. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết khủng hoảng thông qua “toán học chính trị”.
Ông Thaksin cũng đưa ra các lựa chọn nếu Tòa án Hiến pháp đưa ra phán quyết chống lại bà Paetongtarn.
Nếu thoát được lần này, bà Paetongtarn sẽ tiếp tục vai trò của mình trong chính phủ. Nếu bị loại, bà vẫn còn hai lựa chọn: Đề cử ông Chaikasem Nitisiri - ứng cử viên thủ tướng thứ ba của Pheu Thai, hoặc giải tán Quốc hội để tổ chức một cuộc bầu cử mới.
Ngày 11/7, ông Thaksin tham gia cuộc họp tư vấn chính sách tại dinh thự Thủ tướng để bàn về chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó Thái Lan bị áp mức 36%.
Ngày 17/7, ông tiếp tục có bài phát biểu quan trọng tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Queen Sirikit với chủ đề “Mở khóa Tương lai của Thái Lan: Đối mặt với khủng hoảng toàn cầu” và “Phục hồi nền kinh tế Thái Lan cho tương lai”, tiếp theo là một cuộc phỏng vấn đặc biệt kéo dài đến 9h30 tối.
Ngày 19/7, ông sẽ chủ trì buổi lễ cầu công đức Phật giáo tại chùa Wat Ban Rai ở Nakhon Ratchasima.
Những hoạt động gây chú ý của ông Thaksin không chỉ mang tính nghi lễ, mà còn được coi là một phần trong chiến lược chính trị của ông nhằm giải quyết tình thế khó khăn của chính phủ hiện nay. Ngoài việc ổn định căng thẳng nội bộ, những bước đi này còn nhằm gạt bỏ những suy nghĩ cho rằng đang có khoảng trống về quyền lực và tái khẳng định người đứng đầu đảng chưa sẵn sàng từ bỏ quyền kiểm soát, các nhà phân tích nhận định.
