Sự ra đời của Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) của Tổng cục Thuế đã đánh dấu “chủ quyền” thu thuế trên không gian mạng. Để có được sự vận hành của cổng thông tin, sự tuân thủ, tự giác nộp thuế của nhà cung cấp nước ngoài là cả quá trình đấu tranh “cân não” của cán bộ thuế với những “ông lớn” sừng sỏ thế giới như Google, Facebook, Neflix…
Đi đầu trong khu vực về thu thuế TMĐT
Trong vòng 1 thập kỷ trở lại đây, hoạt động TMĐT không ngừng lớn mạnh. Hàng loạt ông lớn cung cấp dịch vụ “tràn” vào Việt Nam như vũ bão. Từ Goolge, Facebook, Youtube, Neflix… ồ ạt phát triển, thu phí người dùng Việt Nam. Doanh thu lớn từ người dùng ở Việt Nam nhưng để thu thuế các ông lớn này không dễ dàng bởi nhiều đơn vị không hiện diện tại Việt Nam.
Tháng 3/2021, Tổng cục Thuế ra mắt Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN). Sự kiện này đã đánh dấu việc Việt Nam là một trong 4 nước đi đầu trong khu vực ASEAN triển khai áp dụng thu thuế đối với NCCNN thông qua một Cổng TTĐT. Đây là một bước chuyển quan trọng khẳng định chủ quyền thu thuế của Việt Nam đối với các hoạt động kinh doanh TMĐT kinh doanh dựa trên nền tảng số.
 |
| Lãnh đạo Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và các đại biểu ấn nút khai trương Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài vào tháng 3/2021. |
Theo Cục Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế), để quản lý tốt đối với NCCNN, yêu cầu đặt ra là phải có các biện pháp, giải pháp, công cụ quản lý thuế hiện đại, tiên tiến, phù hợp với thông lệ của quốc tế và từng bước hội nhập với thế giới. Việc vận hành Cổng TTĐT dành riêng cho NCCNN tạo điều kiện thuận lợi để NCCNN đăng ký, kê khai và nộp thuế, tra cứu thông tin, tìm hiểu về hệ thống chính sách pháp luật liên quan.
“Đây là công cụ quản lý thuế theo hướng hiện đại hóa áp dụng công nghệ và nâng cao tính tuân thủ của NCCNN. Ngoài ra, hành động này cũng khẳng định quyền đánh thuế hết sức nghiêm ngặt của Việt Nam đối với các hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số”, đại diện Tổng cục Thuế cho biết.
Tổng cục Thuế đã và đang tiếp tục phối hợp các cơ quan nhà nước có thẩm quyền triển khai các giải pháp để tăng cường công tác quản lý thuế đối với dịch vụ kỹ thuật số của NCCNN. Cụ thể, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn (Big data) phục vụ cho việc phân tích, quản lý thuế theo nguyên tắc rủi ro, xây dựng và triển khai hệ thống CNTT đáp ứng các nội dung công việc về thu thập dữ liệu từ nguồn internet, xác định danh tính người bán, người mua hàng.
Tiếp tục đẩy mạnh chia sẻ dữ liệu, thông tin giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, từ đó tạo điều kiện cho cơ quan thuế xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ về hoạt động, giao dịch của hoạt động TMĐT và dịch vụ kỹ thuật số tại Việt Nam.
Với tính chất phức tạp, thay đổi liên tục của lĩnh vực TMĐT, Tổng cục Thuế đã tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT và phối hợp nghiên cứu, xây dựng nội dung tham gia đàm phán các Hiệp định đa phương về quyền đánh thuế đối với thu nhập từ kinh tế số sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống quản lý thuế của đất nước.
Gần đây nhất, tháng 10/2024, sàn TMĐT Temu ồ ạt bán hàng tại Việt Nam khi chưa được cơ quan chức năng cấp phép. Dù thủ tục cấp phép chưa được thông qua nhưng Temu đã kê khai thông tin tại Cổng thông tin dành cho NCCNN từ tháng 9/2024. Đây là một trong những tín hiệu cho thấy, nhà NCCNN xem việc đăng ký, kê khai thuế là “cửa ngõ” để hoạt động tại thị trường Việt Nam.
 |
| Nhà cung cấp nước ngoài kê khai, nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài. |
Số thu thuế TMĐT tăng phi mã
Giai đoạn 2018-2021, tổng số thuế thu được từ các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam khoảng 4.400 tỷ đồng. Tháng 3/2022, Cổng thông tin dành cho NCCNN ra đời, số thuế từ nhà cung cấp nước ngoài không ngừng tăng.
Năm 2024 đến từ thu thuế TMĐT tăng mạnh với con số 116.000 tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2023. Đến nay đã có 120 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài. Số thuế các nhà cung cấp nước ngoài nộp năm 2024 gần 8.700 tỷ đồng, tăng 26% cùng kỳ năm 2023.Luỹ kế từ khi vận hành Cổng thông tin điện tử dành cho NCCNN đến nay, số thu NSNN từ các NCCNN khoảng 20.000 đồng.
Để tăng cường giải pháp chống thất thu thuế TMĐT, năm 2025, Tổng cục Thuế cho biết tiếp tục cập nhật, làm giàu kho cơ sở dữ liệu lớn về TMĐT từ các nguồn thông tin từ các bộ, ngành, các chủ thể tham gia vào hệ sinh thái TMĐT. Tổng cục Thuế cũng tiên phong áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát và quản lý doanh thu thuế, đặc biệt trên các sàn TMĐT xuyên biên giới. AI có thể phát hiện các trường hợp khai báo giá trị hàng hóa thấp hơn thực tế để trốn thuế nhập khẩu hoặc các trường hợp sử dụng địa chỉ giả để tránh nộp thuế.
