Sáng 30/7, trong khuôn khổ Diễn đàn Nghiên cứu và Phát triển (R&D) Việt Nam 2025, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn FPT, đã có những chia sẻ sâu sắc về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thời cơ "vàng" phát triển và chiến lược thu hút nhân tài cho đất nước.
Mở đầu bài phát biểu, ông Trương Gia Bình đã gợi lại hình ảnh thế hệ cha ông, những trí thức như Giáo sư Trần Hữu Tước, sẵn sàng từ bỏ cuộc sống xa hoa ở châu Âu để trở về phụng sự Tổ quốc theo tiếng gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông gọi đó là "cơ hội vàng" của một thế hệ được dấn thân vì lý tưởng lớn. "Tôi từng đến thăm những người bạn cũ của cha tôi – những con người đã trải qua biết bao gian khổ. Dù cuộc sống vật chất không dư dả, họ vẫn toát lên niềm hạnh phúc vì được dấn thân vì đất nước." - Ông Trương Gia Bình chia sẻ.
Chủ tịch FPT khẳng định, để thực hiện mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045 và duy trì tăng trưởng hai con số, con đường duy nhất là "đi lên bằng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi AI, chuyển đổi xanh". Ông dẫn chứng bằng tốc độ triển khai chính quyền số và xây dựng cơ sở dữ liệu căn cước công dân nhanh nhất thế giới, cho rằng đó không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật mà là "kết tinh của khát vọng dân tộc".
Trong bối cảnh đó, Việt Nam có lợi thế của người đi sau. "Thanh niên Việt Nam vẫn đang khát khao đổi đời, làm giàu bằng tri thức, bằng khoa học và công nghệ." - Ông nói, đồng thời tin tưởng vào sức mạnh của kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68-NQ/TW) và sự cần thiết của hội nhập quốc tế sâu rộng. Những tín hiệu tích cực như tuyên bố của CEO Nvidia "Việt Nam là ngôi nhà thứ hai" hay việc Việt Nam được lựa chọn để sản xuất chip là minh chứng cho cơ hội đang mở ra.
Chìa khóa thu hút nhân tài: Cơ hội, cơ chế và một tầm nhìn lớn
Trả lời câu hỏi làm thế nào để thu hút nhân tài, ông Trương Gia Bình cho rằng yếu tố tiên quyết không phải là lương bổng, mà là "trao cho họ cơ hội lớn để tích lũy năng lực, phát triển ý tưởng và cống hiến cho đất nước".
Ông lấy ví dụ về những tấm gương lịch sử như Giáo sư Trần Đại Nghĩa được trao cơ hội thiết kế bom ba càng, hay Giáo sư Đặng Văn Ngữ sản xuất thành công Penicillin trong kháng chiến. "Họ thành công không chỉ vì tài năng, mà còn vì họ được trao cơ hội lớn để hiện thực hóa khát vọng." Ông Trương Gia Bình phân tích.
Chủ tịch FPT đề xuất giải pháp cụ thể: Cơ chế cấp ngân sách đột phá: Nếu người tài trong và ngoài nước có sáng kiến, đề án thực tiễn, cần có cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ để họ triển khai ngay lập tức; Chế độ đãi ngộ linh hoạt cho chuyên gia quốc tế: Việt Nam nên học hỏi mô hình tài chính trong đó nhà nước hỗ trợ 50% thu nhập cho chuyên gia cao cấp (ví dụ mức lương 500.000 - 1 triệu USD/năm), phần còn lại do doanh nghiệp đảm nhiệm. Điều này sẽ mở toang cánh cửa thu hút nhân tài đỉnh cao toàn cầu.
Đặc biệt, ông Trương Gia Bình nhấn mạnh đến vai trò của giáo dục trong việc kiến tạo và giữ chân nhân tài. Ông dẫn lại chỉ đạo của Tổng Bí thư: "Dạy nhạc thì mời luôn ca sĩ, dạy vẽ thì mời họa sĩ", tức là người giỏi lĩnh vực nào sẽ trực tiếp giảng dạy lĩnh vực đó.
Theo ông, đây là sự kết hợp hài hòa giữa hai triết lý giáo dục phương Đông và phương Tây: phương Đông (Đông y): Đào tạo theo mô hình "người giỏi dạy người giỏi", không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là truyền nghề, truyền cảm hứng và tâm huyết. Còn phương Tây (Tây y): Đào tạo theo hướng hàng loạt, chuẩn hóa, công nghiệp hóa.
"Việt Nam có những người càng dạy càng hay, càng chia sẻ càng trưởng thành." - Ông nói. "Vì thế, muốn thu hút người tài, chúng ta cần kiến tạo một môi trường mà họ vừa được học, vừa được làm, vừa được truyền lại kiến thức và lý tưởng cho thế hệ sau."
Bài phát biểu kết lại bằng lời khẳng định: chìa khóa để thu hút nhân tài không chỉ nằm ở mức lương cao, mà là niềm tin, cơ hội, cơ chế linh hoạt và một tầm nhìn lớn. Nếu Việt Nam có thể tạo ra một không gian để nhân tài phát triển và một lý tưởng để họ cống hiến, thì nhân tài từ khắp nơi sẽ tự tìm về.