Ngày 14/1, Đại sứ Trung Quốc tại ASEAN Xu Bu có bài viết nhan đề “Duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông” đăng trên tờ Jakarta Post với những lập luận ngụy biện, sai sự thật hòng chứng minh Bắc Kinh luôn quyết tâm giải quyết các tranh chấp thông qua đàm phán và tham vấn.
Ông Xu Bu cho rằng, việc cải tạo, bồi đắp của Trung Quốc trên các bãi đá, rạn san hô không ảnh hưởng, không nhắm tới bất kỳ quốc gia nào khác; không ảnh hưởng tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông; không làm tổn hại hệ sinh thái biển; không thể bị coi là những hành động quân sự hóa. Ông này cũng cho rằng, Trung Quốc luôn tôn trọng và duy trì tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông, nghiêm túc thực hiện luật pháp quốc tế.
Ngày 25/1, cũng trên tờ Jakarta Post, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Hoàng Anh Tuấn có bài viết với tiêu đề “Các diễn biến mới đáng lo ngại ở biển Đông”, đưa ra những thực tế trái ngược hoàn toàn với những tuyên bố của Đại sứ Xu Bu. Trong bài báo, Đại sứ Hoàng Anh Tuấn nêu ra các hành động gần đây của Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa như việc xây dựng, bồi đắp các bãi ngầm và đặc biệt là việc bay thử nghiệm máy bay.
“Sau khi hoàn thành việc xây dựng các đảo nhân tạo trên các rạn san hô và đá - những nơi mà Trung Quốc chiếm giữ trái phép, từ ngày 1/1/2016, Trung Quốc bắt đầu tiến hành bay thử máy bay dân sự ra đá Chữ Thập của Việt Nam. Hành động này thể hiện rõ hơn ý định bành trướng của Bắc Kinh ở một khu vực có ý nghĩa quan trong đối với giao thương hàng hải ở Đông Nam Á và thế giới”, ông Tuấn viết.
Không những thế, từ ngày 1 đến 8/1, Trung Quốc đã tiến hành 46 chuyến bay trong vùng thông báo bay (FIR) do Việt Nam quản lý. Đại sứ Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh: “Điều này không chỉ vi phạm chủ quyền của Việt Nam mà còn vi phạm nghiêm trọng các quy định như Công ước Chicago 1944 về hàng không dân dụng quốc tế và các phụ lục liên quan Quy định của hàng không, đặc biệt là phụ lục 2 và phụ lục 11, do đó, đe dọa an toàn của các chuyến bay quốc tế ở khu vực này.
Điều này cho thấy Trung Quốc dường như đang quay lưng lại các thỏa thuận quốc tế”, ông Tuấn viết. Rõ ràng, hành động của Trung Quốc là trái với tuyên bố của nước này rằng, việc xây dựng các đảo nhân tạo ở biển Đông không ảnh hưởng đến tự do, an toàn hàng hải, hàng không ở biển Đông và hòa bình, ổn định ở biển Đông vẫn được đảm bảo.
Trong bài viết, ông Tuấn cũng chỉ rõ việc Trung Quốc bồi đắp, xây dựng các đảo nhân tạo ở Trường Sa đi ngược lại với tinh thần của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông là nhấn mạnh đến việc duy trì nguyên trạng và không khuyến khích hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình.
Ba đề xuất
Sau khi đưa ra các lập luận, chứng cứ rằng, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc về chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam, phản bác lại các lập luận trái với thực tế của Đại sứ Xu Bu, ông Tuấn đưa ra ba đề xuất để Trung Quốc biến các lời nói của họ thành hiện thực. Thứ nhất, Trung Quốc cần phải dừng tất cả các công trình xây dựng đảo nhân tạo ở biển Đông, chấm dứt hành vi làm thay đổi hiện trạng và quân sự hóa biển Đông.
Thứ hai, Trung Quốc phải cam kết duy trì nguyên trạng và nhanh chóng chấm dứt việc xây dựng sân bay tại các bãi đá của Việt Nam vì điều này đe dọa chủ quyền của Việt Nam, hòa bình, ổn định trong khu vực và tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông. Thứ ba, Trung Quốc cần phải thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông, có thiện chí đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông cùng với ASEAN, cam kết giải quyết các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Ông Tuấn cho rằng, đó là những bước đầu tiên và quan trọng để tạo ra một môi trường hòa bình, ổn định cho khu vực Đông Nam Á, và điều này tất nhiên sẽ mang lại những lợi ích lâu dài cho Trung Quốc. Và cũng chỉ khi thực hiện nghiêm túc những điều này thì những tuyên bố của Trung Quốc về các vấn đề biển Đông sẽ bớt vênh so với diễn biến thực tế trên biển.
