Điều trị ung thư vú: Bước chuyển từ cắt bỏ sang bảo tồn

Xoay quanh những thay đổi trong tiếp cận điều trị, đặc biệt từ góc nhìn ngoại khoa và thẩm mĩ, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ThS.BSCKII Vũ Anh Tuấn - Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Lồng ngực và Mạch máu, Bệnh viện Bạch Mai.

Thưa bác sĩ, trong điều trị ung thư vú hiện nay, vai trò của hội chẩn đa chuyên khoa được thể hiện ra sao?

Ung thư vú không đơn thuần là bệnh lí tại chỗ mà mang tính toàn thân, vì vậy không thể điều trị hiệu quả nếu chỉ dựa vào một chuyên khoa đơn lẻ. Hội chẩn đa chuyên khoa (MDT) hiện được xem là tiêu chuẩn bắt buộc trong điều trị ung thư hiện đại.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, MDT quy tụ các bác sĩ thuộc nhiều lĩnh vực như ung bướu nội khoa, xạ trị, chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu bệnh, tâm lí học, phẫu thuật và phẫu thuật tạo hình. Mỗi quyết định điều trị đều được cân nhắc trên tổng thể, trong đó phẫu thuật là một phần quan trọng nhưng không tách rời các phương thức khác. Mục tiêu cao nhất là xây dựng phác đồ phù hợp nhất cho từng bệnh nhân, dựa trên đặc điểm bệnh và nhu cầu cá nhân.

So với trước đây, tư duy phẫu thuật ung thư vú đã thay đổi thế nào?

Nếu nhìn lại lịch sử, phẫu thuật ung thư vú từng gắn với những can thiệp rất triệt để, thậm chí mang tính “tàn phá”, nhằm mục tiêu kiểm soát bệnh. Tuy nhiên, ngày nay quan điểm này đã thay đổi rõ rệt. Phẫu thuật vẫn giữ vai trò trung tâm trong điều trị triệt căn, nhưng chúng tôi hướng tới các kĩ thuật bảo tồn nhiều hơn, kết hợp tạo hình ung thư (oncoplastic). Điều quan trọng không chỉ là loại bỏ khối u an toàn mà còn phải giữ gìn hình thể, giúp người bệnh duy trì sự tự tin, đặc biệt với phụ nữ trẻ - những người chịu tác động tâm lí rất lớn khi mất đi bầu ngực.

Phẫu thuật tạo hình được tích hợp ra sao trong quá trình điều trị ung thư vú?

Chúng tôi coi yếu tố thẩm mĩ là một phần không thể tách rời của điều trị, chứ không phải bước bổ sung sau cùng. Ngay từ khi xây dựng kế hoạch ngoại khoa, khả năng bảo tồn và tái tạo đã được đặt ra song song với mục tiêu điều trị ung thư.

Hiện nay, các hướng phẫu thuật chính gồm phẫu thuật bảo tồn kết hợp tạo hình để hạn chế biến dạng tuyến vú; hoặc cắt tuyến vú nhưng bảo tồn da, thậm chí bảo tồn quầng - núm vú, đi kèm tái tạo ngay hoặc trì hoãn tùy từng trường hợp. Mỗi lựa chọn đều dựa trên đánh giá kĩ lưỡng về giai đoạn bệnh, thể trạng và mong muốn của người bệnh.

Trong các phương pháp tái tạo vú, kĩ thuật sử dụng mô tự thân có ưu điểm gì nổi bật?

Tái tạo vú tức thì, được thực hiện ngay trong cùng cuộc mổ cắt tuyến vú, giúp giảm đáng kể sang chấn tâm lí cho bệnh nhân. Hiện có hai nhóm phương pháp chính là dùng túi độn và dùng mô tự thân. Với mô tự thân, như vạt cơ lưng rộng hay vạt DIEP, bầu ngực tái tạo thường mềm mại, tự nhiên hơn và thích ứng tốt nếu bệnh nhân cần xạ trị sau mổ. Đặc biệt, vạt DIEP - một kĩ thuật mà Bệnh viện Bạch Mai triển khai thường quy không làm tổn thương cơ thành bụng, đồng thời mang lại hiệu quả “ba trong một”: điều trị ung thư, tái tạo vú và tạo hình thành bụng. Dù vậy, đây là phẫu thuật phức tạp, đòi hỏi kĩ thuật vi phẫu cao và thời gian hồi phục dài hơn.

Điều trị tân bổ trợ trước phẫu thuật có ý nghĩa như thế nào, thưa bác sĩ?

Điều trị tân bổ trợ, đặc biệt với các thể ung thư vú như HER2 dương tính, mang lại hiệu quả rất rõ rệt. Khi khối u đáp ứng tốt với hóa chất và thuốc điều trị đích, chúng tôi có thể làm nhỏ khối u, thậm chí đạt đáp ứng hoàn toàn trên mô bệnh học. Điều này giúp hạ giai đoạn bệnh, mở ra cơ hội phẫu thuật cho những ca trước đây vốn rất khó can thiệp, đồng thời tăng khả năng bảo tồn tuyến vú và cải thiện đáng kể kết quả thẩm mỹ sau mổ.

Theo bác sĩ, triết lí cốt lõi trong điều trị ung thư vú hiện nay là gì?

So với khoảng 10 năm trước, tỉ lệ bệnh nhân ung thư vú được phát hiện ở giai đoạn sớm tại Việt Nam đã tăng lên rõ rệt nhờ sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và ý thức chủ động sàng lọc của phụ nữ. Ở giai đoạn này, nhiều trường hợp có thể điều trị khỏi hoàn toàn và áp dụng phẫu thuật bảo tồn tuyến vú thay vì cắt bỏ toàn bộ.

Điều trị ung thư vú hiện đại hướng tới nguyên tắc “can thiệp tối thiểu - hiệu quả tối đa”. Chúng tôi không chấp nhận những phẫu thuật quá mức cần thiết nếu không mang lại lợi ích rõ ràng cho người bệnh.

Một ca phẫu thuật thành công không chỉ là kiểm soát tốt về mặt ung thư học, mà còn phải giúp bệnh nhân giữ được hình thể, sự tự tin và khả năng hòa nhập cuộc sống. Đó chính là mục tiêu cuối cùng của y học hiện đại khi giúp người bệnh sống khỏe mạnh, sống đẹp và sống trọn vẹn sau ung thư.

Cảm ơn bác sĩ!