 |
| Lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra chuỗi kinh doanh của Công ty TNHH xe điện xe máy Vinh Phát và phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm. Ảnh: Nguyễn Bằng |
Muôn hình vạn trạng vi phạm trên thương mại điện tử
Về tình hình hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ trên môi trường không gian mạng, chia sẻ với PV Tiền Phong, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2024, tình hình vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động thương mại có diễn biến phức tạp hơn và tính chất, mức độ vi phạm nghiêm trọng hơn khi đối tượng vi phạm không chỉ làm thương mại mà tham gia đầy đủ chu trình khép kín, từ sản xuất đến phân phối, đưa hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ lưu thông trên thị trường. Các vi phạm xảy ra ở mọi lĩnh vực, từ sách giáo khoa, thực phẩm cho đến hàng hóa tiêu dùng...
Điển hình là các vụ việc phát hiện, thu giữ sách giáo khoa giả mạo nhãn, bao bì của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam tại Hậu Giang, Sóc Trăng; vụ việc sản xuất bóng gofl giả mạo nhãn hiệu tại Yên Bái; vụ việc sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả của Công ty Cổ phần sữa Hà Lan; gạo giả mạo nhãn hiệu Gạo Ông Cua; sản xuất hàng hoá mang dấu hiệu xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu của Công ty Cổ phần Dược phẩm Boston Việt Nam (thuốc) và Công ty TNHH đầu tư và thương mại HBT (động cơ máy nổ). Một số vụ việc sản xuất thực phẩm bổ sung giả tên, địa chỉ thương nhân, giả mạo nhãn, bao bì sản phẩm tại Hà Nội, Tây Ninh. “Các đối tượng vi phạm bị kiểm tra, xử lý không chỉ là các đối tượng hoạt động nhỏ lẻ, mang tính thời vụ như trước mà có xu hướng gia tăng vi phạm tại các doanh nghiệp, hộ kinh doanh có đăng ký đầy đủ tư cách pháp nhân, có giấy phép kinh doanh”, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường cho hay.
Không chỉ nóng trên các ‘mặt trận’ truyền thống, tình hình vi phạm về kinh doanh hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn diễn biến phức tạp, nhất là vào các thời điểm lễ tết, kỳ nghỉ dài ngày. Ngoài ra, hàng hóa vi phạm được các đối tượng tập kết tại khu vực biên giới hoặc các kho hàng trung chuyển trên tuyến lưu thông để thẩm lậu vào tiêu thụ nội địa. Vi phạm chủ yếu phát hiện đối với nhóm hàng có nhu cầu cao như thời trang, mỹ phẩm, thiết bị điện, thực phẩm, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, khí bóng cười.... Các tỉnh, thành phố đang là điểm nóng về vi phạm là Hà Nội, TPHCM, An Giang, Long An, Khánh Hoà, Lạng Sơn, Đà Nẵng, Lào Cai, Quảng Ninh. Thay vì trước đây các đối tượng tự vận chuyển, thuê người vận chuyển thì nay được trà trộn trong các kiện hàng và gửi qua các đơn vị dịch vụ giao nhận, chuyển phát, sử dụng số điện thoại không chính chủ để giao dịch, mua bán nên rất khó phát hiện.
Theo Tổng cục Quản lý thị trường, thời gian qua, lực lượng QLTT các địa phương luôn tích cực đấu tranh, ngăn chặn nhiều vụ việc lớn có vi phạm trên môi trường thương mại điện tử. Trong năm 2024, số vụ kiểm tra, xử lý và số tiền xử phạt các vụ việc liên quan đến hoạt động thương mại điện tử đã tăng hơn gấp 3 lần năm 2023, đem lại nhiều kết quả tích cực.
Để triển khai Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử đến năm 2025 (Đề án 319), lực lượng QLTT đã đẩy mạnh công tác theo dõi, giám sát việc kinh doanh của các tài khoản trên các nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt trên nền tảng Facebook, TikTok. Điển hình như việc Tổ chuyên trách về thương mại điện tử của Cục Nghiệp vụ (Tổng cục Quản lý thị trường) phát hiện tài khoản Facebook có gắn tick xanh “Tiệm vàng Kim Hương Dinh” với 956.000 lượt thích, 1,3 triệu người theo dõi, thường xuyên livestream bán các sản phẩm là trang sức kim loại vàng, kim loại trắng, bạch kim có dấu hiệu giả các thương hiệu nổi tiếng như: Chanel, Cartier, LV, Bulgari… dưới dạng khuyên tai, vòng tay, nhẫn, dây chuyền.
Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường cũng đã tiến hành kiểm tra đột xuất với địa điểm kinh doanh của Công ty Cổ phần tập đoàn Zenpali, qua kiểm tra phát hiện hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ với số lượng 10.000 chai nước hoa trị giá trên 1,1 tỷ đồng. Hàng hóa ở đây được một hot Tiktoker thường xuyên livestream bán trên Tiktokshop. Tổng cục đã ban hành 3 quyết định xử phạt 3 đối tượng với tổng số tiền phạt và thu lợi bất hợp pháp trên 456 triệu đồng.
Lực lượng quản lý thị trường cũng triệt phá kho hàng lớn, kinh doanh hàng không rõ nguồn gốc, giả mạo nhãn hiệu, nhập lậu bằng hình thức livestream trên các nền tảng mạng xã hội như Tiktok, Facebook (Mailystyle.com) có hàng trăm nghìn lượt xem và nghìn đơn hàng được chốt, hàng hóa gồm 126.603 sản phẩm thuộc 242 chủng loại hàng hóa các loại gồm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm và hàng gia dụng do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc với trị giá hàng hóa vi phạm trên 20 tỷ đồng.
 |
| ÔngTrần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường |
“Mục tiêu cao nhất của công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả trên không gian mạng là hướng đến xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng. Phải coi mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử là một trận địa, không gian ảo cũng như đời thật để chủ động đấu tranh, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm”.
Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường
 |
| Lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra chuỗi kinh doanh của Công ty TNHH xe điện xe máy Vinh Phát và phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm. Ảnh: Nguyễn Bằng |
Quyết liệt chống hàng giả trên thương mại điện tử
Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý Thị trường - ông Trần Hữu Linh, thói quen mua sắm của người tiêu dùng đã thay đổi, dẫn đến các cơ sở chuyển dịch mạnh mẽ hình thức kinh doanh truyền thống sang online. Một trong những điểm nhấn trong năm 2024 là công tác kiểm tra trên môi trường thương mại điện tử. Số vụ vi phạm được phát hiện và xử lý tăng mạnh, với hơn 3.100 vụ, tăng 266% so với năm 2023. Tổng giá trị hàng hóa vi phạm đạt trên 34 tỉ đồng, tăng gấp 4 lần. Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh rằng trong năm 2025, lực lượng Quản lý thị trường sẽ ưu tiên tập trung vào việc ngăn chặn và xử lý hàng giả, hàng nhái trên các nền tảng thương mại điện tử.
Bên cạnh những cơ hội, thương mại điện tử đã và đang đặt ra nhiều thách thức mới cho các lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng. Đơn cử như chợ Ninh Hiệp - nơi được mệnh danh là “thủ phủ” của hàng giả, hàng vi phạm với khoảng 2.000 hộ kinh doanh, hoạt động buôn bán tại đây luôn tấp nập với lượng hàng hóa luân chuyển vô cùng lớn, đưa đi khắp nơi trên cả nước. Thế nhưng, hiện nay, nhiều cửa hàng đã đóng cửa trả lại mặt bằng cho thuê và chuyển sang bán hàng online. Việc chuyển hướng kinh doanh online cũng khiến 99% các công ty chuyển phát giờ đây đang sống bằng vận chuyển, mua bán hàng hóa online, chỉ 1% là vận chuyển thư tín.
Cũng theo lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường, trên không gian mạng hiện nay có rất nhiều hình thức vi phạm liên quan đến thương mại điện tử. Vi phạm điển hình là bán hàng giả của các nhãn hàng lớn liên quan đến hàng thời trang, mỹ phẩm, đồ gia dụng, đồ điện tử... Bên cạnh đó, tình trạng rao bán vũ khí, công cụ hỗ trợ, các thiết bị ghi âm, ghi hình, định vị, phá sóng... thậm chí là ma túy, chất kích thích đã và đang diễn ra tràn lan.
 |
| Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh hướng dẫn phân biệt hàng thật hàng giả tại Phòng trưng bày với chủ đề “Hiểu hàng thật-Tránh hàng giả” |
“Để ngăn chặn những hành vi vi phạm này, lực lượng quản lý thị trường không thể “đơn phương độc mã” trong cuộc chiến này được, bởi kiểm soát hàng vi phạm thương mại điện tử rất khó và cần sự phối hợp của nhiều lực lượng chức năng và các sàn thương mại điện tử”, ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh và khẳng định, chống hàng giả trên thương mại điện tử sẽ là nhiệm vụ chủ chốt của lực lượng trong vòng 3 đến 5 năm tới.
Theo đó, trong năm 2025, lực lượng QLTT trên toàn quốc sẽ tiếp tục tập trung, ưu tiên triển khai nhiệm vụ chống hàng giả trên thương mại điện tử để kiến tạo thị trường kinh doanh lành mạnh, bảo đảm quyền và lợi ích cho cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Trong đó, chú trọng vào 4 nhiệm vụ chính: Hoàn thiện, sửa đổi bổ sung các văn bản chính sách pháp luật để bám sát thực tiễn; tránh sự chồng chéo giữa các lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm.
