Đồng bào Mông ăn Tết cộng đồng

“Năm nào bản ít công chuyện, bà con nhàn nhã thì có thể rồng rắn đến từng nhà ăn Tết nhưng chúng tôi ưu tiên tổ chức ăn Tết cộng đồng kiểu này hơn, áp dụng từ năm 1992”, trưởng bản Sin Suối Hồ, ông Vàng A Chỉnh, trao đổi với phóng viên Tiền Phong sáng mồng 1 Tết.

Cách nay khoảng 40-50 năm, đồng bào Mông vẫn ăn Tết riêng từ ngày 30/11 tới 15/12 âm lịch; người đi làm, học sinh, sinh viên rất khó xin nghỉ làm, nghỉ học để sum vầy dịp này, nên đã hội nhập ăn Tết vào cuối tháng Chạp đầu tháng Giêng cùng đồng bào cả nước, ông Chỉnh cho biết.

Hai nét đẹp dịp Tết và thường ngày

Có hai điều đặc biệt trong buổi ăn Tết cộng đồng là các hộ gia đình ngồi quây quần bên nhau nhưng thỉnh thoảng qua bàn các nhà khác để thưởng thức đồ ăn, thức uống của hàng xóm; và trên mâm cơm của tất cả mọi nhà đều vắng bóng chai rượu, lon bia, bao thuốc lá, gói thuốc lào.

Không chỉ ngày Tết, đồng bào Mông ở bản Sin Suối Hồ (xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ) mới nói không với hơi men, khói thuốc mà cuộc sống của họ từ những năm 90 của thế kỷ trước đã không rượu, không bia, không thuốc lá, không thuốc lào, không ma túy.

“Đầu những năm 90 trở về trước, nhiều người trong bản say sưa trong men rượu, trong khói thuốc phiện, tiêu tốn tiền không biết bao nhiêu mà kể. Vì thế, chính quyền, mục sư Hảng A Xà và bà con trong bản kiên trì động viên con em cai nghiện ngay trong bản, đến năm 1995 thì thành công”, trưởng bản Vàng A Chỉnh trao đổi với phóng viên Tiền Phong sau khi nói chuyện với dân bản tại buổi ăn Tết cộng đồng.

Ông Chỉnh nói với bà con về 5 vấn đề chính. Thứ nhất, cả bản năm qua đã chung sức chung lòng xây mới, tu sửa đường sá, trường học, điểm dừng chân cho du khách… với các hoạt động thu chi công khai, minh bạch. Thứ hai, trong mùa khô này rất dễ xảy ra hỏa hoạn, dân bản cần phải cẩn thận khi nấu nướng, đốt lửa trong rừng. Thứ ba, con em trong bản chưa đủ 18 tuổi, chưa có giấy phép lái xe thì không được lái xe máy, ô tô.

Thứ tư, dân bản duy trì truyền thống không rượu bia, thuốc lá, ma túy, nhất là dịp lễ hội đông người gần xa, dễ phát sinh tình huống phức tạp. Và thứ năm, dịp lễ hội mùa xuân, đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh Lai Châu đến bản, bà con chú ý giữ gìn hình ảnh, tránh xích mích, đánh chửi nhau.

“Hội Xuân của bản kéo dài từ mồng 5 tới mồng 7 Tết với sự tham gia của hàng vạn bà con và du khách thập phương. Mọi người vui vẻ chơi đánh cầu (nam, nữ cầm vợt gỗ đánh vào ống tre cắm lông gà), ném pao (quả tròn đan bằng tre hoặc khâu nối bằng vải lanh, trong nhồi vỏ trứng hoặc hạt cây để tạo tiếng kêu), tù lu (đánh quay, đánh cù), gọi điện thoại (2 ống nghe đơn giản nối với nhau bằng sợi dây dài), bắn nỏ, đẩy gậy…”, trưởng bản Chỉnh giới thiệu với phóng viên rồi vội vã lên khu đất rộng trên núi cao để đôn đốc việc dựng sân khấu phục vụ lễ hội sắp tới.