Hôm qua 19/12, tại Khánh Hòa diễn ra hội thảo du lịch với chủ đề biến du lịch thành cực tăng trưởng để thúc đẩy các trụ cột kinh tế đạt đến một tầm vóc mới. Tỉnh Khánh Hòa mới dựa trên nền tảng ngành du lịch vốn rất phát triển của Khánh Hòa cũ, cộng với nắng gió, sa mạc phóng khoáng và còn hoang sơ hấp dẫn của Ninh Thuận. Riêng văn hóa Chămpa với kiến trúc, lễ hội, tập tục đã là kho báu khổng lồ. Khánh Hòa sở hữu 490km bờ biển với gần 200 đảo lớn nhỏ, các vịnh biển nổi tiếng, cảng hàng không quốc tế, cảng biển quốc tế, nhiều di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh,... Sự giàu có về tự nhiên, lịch sử và văn hóa mang tầm một quốc gia thu nhỏ mà nhiều nước tại khu vực và trên thế giới ao ước có được.
Sáp nhập tỉnh, thành không đơn thuần là phép cộng gộp cơ học, với ngành du lịch lại càng không thể. Mô hình phát triển du lịch tại Khánh Hòa cũng như hàng loạt địa phương khác sau khi sáp nhập cần được tái cấu trúc lại một cách hài hòa, tối ưu hóa và lan tỏa những giá trị đặc thù, độc bản riêng có.
Như Đà Nẵng với Quảng Nam sau khi “về một nhà”. Tôi cứ hình dung thành phố Đà Nẵng như bánh pizza, cà phê Starbucks, rượu vang hài hòa với com-lê, cà vạt tại những trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do; còn Quảng Nam là mỳ Quảng, cao lầu, rượu hồng đào, áo dài khăn đóng, bài chòi, hát bội với những di sản văn hóa, lễ hội làng quê mộc mạc ngàn đời. Thiết chế và tư duy quản lý, định hướng du lịch tại 34 tỉnh, thành sau sáp nhập hiện nay, dù mỗi địa phương mới đã chung một đơn vị cấp Sở quản lý, cũng sẽ khác, khó thể rập khuôn theo một quy hoạch, một quyết định cứng nhắc.
Kẻ lữ khách đầu tiên trên Trái đất là ai? Là đoàn người nguyên thủy đứng dậy rời khỏi cánh rừng Phi châu hàng trăm ngàn năm trước? Chúng ta không thể biết. Nhưng lại khá ngạc nhiên khi biết rằng ngành du lịch ra đời cách chúng ta chỉ có hơn 180 năm, với cha đẻ là doanh nhân người Anh Thomas Cook. Cuốn tiểu thuyết phiêu lưu lừng danh mang tên “80 ngày vòng quanh thế giới” của Jules Verne (Pháp) ra đời gợi cảm hứng từ tour du lịch đầu tiên vòng quanh thế giới do Thomas Cook tổ chức vào năm 1872.
Có điều, đến năm 2019, sau gần 180 năm tồn tại và phát triển, Thomas Cook Travel Inc, tập đoàn lữ hành đầu tiên trên thế giới do ông thành lập, đã phải tuyên bố phá sản. Dù doanh thu hằng năm khoảng 9 tỷ bảng Anh, phục vụ 19 triệu lượt khách tại 16 quốc gia, nhưng vẫn sụp đổ. Nguyên nhân chính là do cung cách quản lý điều hành không còn phù hợp với thời đại internet và AI toàn cầu. Giờ thế giới không còn di chuyển bằng tàu hỏa hơi nước, bằng ngựa và voi đầy mạo hiểm với khát khao chinh phục nữa. Du lịch thời nay cũng không còn phụ thuộc vào hệ thống chi nhánh, văn phòng với đội ngũ nhân viên ngồi trực tổng đài, đợi khách đến book vé bằng tay...
Bài học từ Thomas Cook nếu rút ra, thì đó là sự không chịu thích ứng với thay đổi của thời đại, cứng nhắc làm theo thói quen xưa cũ. 34 tỉnh thành sẽ hoàn toàn khác với 63 tỉnh thành. Thu gọn là để tạo sức bật mới, không thể thiếu tư duy mới.