Lần đầu tiên các tỉnh/thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng,... được Bộ Chính trị chỉ định “một kèm một” để dìu đỡ những địa phương miền Trung đang tan nát vì thiên tai tìm cách gượng dậy. Về lương thực, nhu yếu phẩm, nhân lực y tế. Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng lập 5 đoàn công tác bám sát từng địa phương, chỉ đạo công tác cứu người và khắc phục hậu quả, sớm ổn định đời sống cho nhân dân.
Dòng nước hung dữ vừa rút để lại ngổn ngang những câu hỏi. Rằng với điều kiện cơ sở hạ tầng, giao thông, phương tiện thông tin liên lạc như hiện nay, mà có tới 102 người chết và mất tích, một con số có thể nói là nhiều và rất đau lòng. Trong đó riêng xã Hòa Thịnh nằm ở hạ lưu sông Ba (huyện Tây Hòa, Phú Yên cũ, nay thuộc tỉnh Đắk Lắk) đã có tới hơn 23 người chết, 1 người mất tích trong lũ.
Nhớ lại thời điểm mạng xã hội rộ lên tin đồn rằng ở Hòa Thịnh “chết hàng trăm người”, thì sáng 22/11 trả lời báo chí, lãnh đạo xã này khẳng định đó là “tin đồn thất thiệt, chưa kiểm chứng”, nhưng cho biết chưa thể liên lạc hết được với các trưởng thôn để xác thực con số. “Bốn tại chỗ” của chính quyền 2 cấp tại nơi này có trục trặc, mất liên thông khâu nào chăng? Như lời của Phó Bí thư xã Hòa Thịnh trao đổi với báo chí “nước lũ dâng cao khiến người dân bất ngờ không kịp di dời. Phương tiện ứng cứu đưa về cũng chưa kịp thời và gặp khó khăn trong tiếp cận..., đến khi lũ dâng thì địa phương bị động, ‘vỡ trận’”.
Đợt lũ kinh hoàng vừa qua, không dám nghĩ đến hậu quả cuối cùng nếu như không có lực lượng quân đội, công an, và những đội nhóm tình nguyện xả thân lao vào lũ dữ cứu người. Như tại điểm nóng Diên Khánh (Khánh Hòa) đêm 19 rạng sáng 20/11 - thời điểm nguy nan nhất, hơn 400 chiến sĩ đặc công nước thuộc Vùng 4 Hải quân và Học viện Hải quân đã được tung vào cứu dân, đưa gần 2 ngàn người thoát ra ngoài an toàn. Nhiều người nói, giá như đặc công nước cũng về được Hòa Thịnh...!
Ngổn ngang câu hỏi về vai trò của thủy điện: công hay tội? Như thủy điện Sông Ba Hạ “ngự” phía trên những xã như Hòa Thịnh thời điểm 19/11 xả lũ với mức độ chưa từng thấy, tới 14.749m3/s, rồi đẩy lên 16.100m3/s khiến ai cũng kinh hoàng. Rất lạ là giữa thời đại công nghệ hiện giờ, khi máy móc giải được hàng tỷ phép tính mỗi giây, mà vẫn chưa thể rạch ròi được “công và tội” của các nhà máy thủy điện. Đà Nẵng vừa đề nghị thay thuật ngữ “xả lũ” bằng “vận hành điều tiết qua tràn xả sâu”, liệu có thay đổi được bản chất vấn đề?
Một câu hỏi nữa đặt ra, đó là hệ thống nhà chống lũ, nhà cộng đồng ở miền Trung từng phát huy hiệu quả hàng chục năm trước nay đang ở đâu? Phải chăng cuộc sống phát triển, dân ai cũng có nhà lầu nên không cần nhà cộng đồng tránh trú thiên tai nữa? Vậy thì còn biết bao gia đình vẫn còn đang sống dưới những ngôi nhà cấp 4 thấp bé lợp ngói, biết tránh trú vào đâu những lúc nguy nan?
