Tôi còn nhớ ngày đó, bác tôi, một bệnh nhân thường xuyên của Bệnh viện Bạch Mai, khi nghe được thông tin bệnh viện này nộp đề án tự chủ, tức tốc gọi cho tôi: “Thế là từ nay bệnh viện như doanh nghiệp, công cũng không khác gì bệnh viện tư nhân. Bác đi khám bệnh chắc chắn sẽ bị “móc túi” bằng đủ thứ xét nghiệm cho mà xem”. Lúc đó, tôi chỉ biết cười và an ủi bác rằng, tiền trả nhiều hơn thường đi kèm chất lượng tốt hơn.
Động viên vậy để bác yên tâm, nhưng tôi lại không mấy mặn mà với câu chuyện tự chủ bệnh viện. Là phóng viên theo dõi mảng y tế, tôi hiểu hơn ai hết, người bệnh đang được Nhà nước “bao bọc” phần lớn các khoản khám chữa bệnh tại các bệnh viện công bằng ngân sách, bằng bảo hiểm y tế.
Trong khi đó, tự chủ tài chính, bệnh viện sẽ phát triển nhiều lĩnh vực hướng đến lợi nhuận, tăng giá khám chữa bệnh cao để có kinh phí hoạt động. Thậm chí, họ cố gắng “chụp- chiếu” vô tội vạ để tận thu. Các thiết bị y tế đắt tiền được đầu tư thì phải tính đến có lãi, kêu gọi đặt máy móc vào liên doanh, liên kết làm ăn thì cũng phải “ăn chia”. Như vậy, chi phí điều trị của người bệnh tăng lên, người bệnh nghèo sẽ thiệt thòi nếu như những thủ thuật ngoài danh mục không được bảo hiểm y tế chi trả hoặc chi trả…một phần.
Nghị quyết 33 giao các bệnh viện tự chủ toàn diện, tức được quyết định giá dịch vụ y tế, dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu theo khung giá được Bộ Y tế ban hành; kê khai, công khai giá theo quy định pháp luật. Bên cạnh đó, các bệnh viện quyết định quy mô, lựa chọn phát triển các chuyên ngành mũi nhọn, thực hiện mô hình như doanh nghiệp, có hội đồng quản lý gồm 7 đến 11 người... mà không cần thông qua Bộ Y tế.
Trong khi Bệnh viện Chợ Rẫy và Hữu Nghị Việt Đức chưa mặn mà tham gia thì BV Bạch Mai và Bệnh viện K đã tiên phong. Kết quả, sau gần 2 năm thí điểm, ngày 18/8 mới đây, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai đã phát biểu với lãnh đạo Bộ Y tế, xin dừng tự chủ toàn diện, chỉ thực hiện tự chủ tài chính về chi thường xuyên. Ông Cơ nói nguyên nhân dịch bệnh khiến cho mọi hoạt động bị đình trệ, chủ yếu tập trung chống dịch, nguồn thu sụt giảm 50%, cụ thể năm 2021 nguồn thu giảm hơn 2000 tỷ đồng kèm theo 220 nhân viên nghỉ việc.
Có thể thấy, nguyên nhân chủ yếu trong trình bày của phía Bệnh viện Bạch Mai được hiểu vẫn là do cơ chế thực hiện tự chủ kiểu nửa vời, phơi lộ nhiều bất cập trong quản lý điều hành, chính sách mà khó khăn lớn nhất chính là cơ chế tài chính. Theo quy định, Bệnh viện được quyết định giá dịch vụ y tế đối với dịch vụ khám, chữa bệnh theo yêu cầu trong phạm vi khung giá do Bộ Y tế ban hành và thực hiện kê khai giá, niêm yết giá theo quy định của pháp luật về giá.
Thế nhưng đến nay, do một số yếu tố khách quan, Bộ Y tế vẫn chưa ban hành khung giá dịch vụ khám, chữa bệnh theo yêu cầu để bệnh viện tham khảo, trong khi nhiều bệnh viện đã kết thúc giai đoạn thí điểm?!
