Trong bối cảnh đời sống văn hóa ngày càng chịu tác động mạnh mẽ của quá trình hội nhập, nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống đang đứng trước nhiều sức ép và nguy cơ bị thu hẹp không gian tồn tại. Chầu văn, dù mang giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh sâu sắc, vẫn thường được nhìn nhận là loại hình khó tiếp cận, chủ yếu gắn với không gian nghi lễ và ít hiện diện trong đời sống thường nhật của người trẻ.
Xuất phát từ những trăn trở đó, “Hồn Xưa, Điệu Mới” ra đời. Điểm đặc biệt của chương trình là việc toàn bộ ý tưởng và quá trình tổ chức đều được khởi xướng bởi sinh viên - nhóm R3VIVE Event (những sinh viên tổ chức sự kiện) và Folklore Club USSH (Câu lạc bộ Văn hóa Dân gian) đều trực thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN.
Ra đời từ chính khao khát của thế hệ Z trong hành trình tìm về cội nguồn, các thành viên của nhóm đặt mục tiêu trở thành cầu nối góp phần đánh thức tình yêu nghệ thuật Chầu văn trong cộng đồng người trẻ theo một cách tiếp cận mới.
Thay vì tiếp cận Chầu văn như một di sản tĩnh, chương trình đặt loại hình nghệ thuật này vào dòng chảy mở của xã hội đương đại, nơi truyền thống và hiện đại không đối lập mà có thể song hành, bổ sung cho nhau.
Thông qua biểu diễn nghệ thuật kết hợp tọa đàm, khán giả có cơ hội tiếp cận Chầu văn từ nhiều góc nhìn, từ chuẩn mực truyền thống đến những cách diễn giải gần gũi hơn với cảm quan hôm nay.
“Hồn Xưa, Điệu Mới” do nhóm R3VIVE Event phối hợp cùng Folklore Club USSH tổ chức, sẽ diễn ra vào ngày 21/12 tại Nhà hát Chèo Đại Nam (89 Phố Huế, Hà Nội).
Với vai trò vừa là người tổ chức, vừa là người học hỏi, các thành viên R3VIVE Event và Folklore Club USSH đã dành thời gian nghiên cứu, làm việc trực tiếp với nghệ nhân và cố vấn chuyên môn để hiểu rõ hơn giá trị cốt lõi của Chầu văn.
Theo đại diện ban tổ chức, chương trình không nhằm “làm mới” Chầu văn một cách hình thức, mà hướng tới việc tạo ra sự kết nối thực chất giữa di sản và người trẻ.
Vấn đề cân bằng giữa sáng tạo và bảo tồn cũng được đặt ra xuyên suốt quá trình thực hiện chương trình. Sự đồng hành của các nghệ nhân, trong đó có nghệ nhân Trần Xuân Thu - Chủ nhiệm CLB Hát văn và Hát Chầu văn Hà Nội, giúp bảo đảm các nội dung tiếp cận Chầu văn đều dựa trên sự tôn trọng giá trị nguyên bản.
Nghệ nhân Trần Xuân Thu cho rằng, Chầu văn là yếu tố không thể thiếu trong thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ – di sản đã được UNESCO ghi danh – đồng thời mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc về đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và các giá trị Chân - Thiện - Mỹ.
Theo nghệ nhân Trần Xuân Thu, việc sinh viên lựa chọn Chầu văn làm trung tâm cho dự án “Hồn Xưa, Điệu Mới” thể hiện ý thức trách nhiệm của người trẻ trong hành trình tiếp nối di sản văn hóa dân tộc. Đây không chỉ là hoạt động nghệ thuật, mà còn là cách để người trẻ khẳng định vai trò của mình trong việc gìn giữ và lan tỏa các giá trị truyền thống trong bối cảnh hiện đại.
Không đặt tham vọng tạo ra những tuyên ngôn lớn, “Hồn Xưa, Điệu Mới” lựa chọn cách tiếp cận bền bỉ và gần gũi, từng bước khơi gợi sự quan tâm, đối thoại và đồng cảm của công chúng, đặc biệt là giới trẻ, với nghệ thuật Chầu văn. Qua đó, chương trình góp thêm một mô hình gợi mở cho việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống trong đời sống hôm nay.
Folklore Club USSH (CLB Văn hóa Dân gian, Trường Đại học KHXH&NV – ĐHQGHN) là đơn vị uy tín trong cộng đồng sinh viên yêu văn hóa. CLB là cộng đồng tri thức trẻ tận tụy với sứ mệnh nghiên cứu, gìn giữ và lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc. Với nền tảng kiến thức vững chắc và tình yêu sâu sắc dành cho văn hóa dân tộc, CLB đóng vai trò cố vấn và đồng hành cùng chương trình “Hồn Xưa, Điệu Mới”.