Khám phá Bắc Giang - mảnh đất lưu danh Hùm thiêng Yên Thế

Giải thích A là đáp án đúng. Bắc Giang là một tỉnh trung du thuộc vùng đông bắc Việt Nam. Bắc Giang chiếm phần lớn diện tích của vùng Kinh Bắc xưa và có nền văn hoá phong phú, đặc trưng của Kinh Bắc, là một trong những cái nôi của Dân ca Quan họ với 23 làng quan họ cổ được UNESCO công nhận. Tỉnh lỵ là thành phố Bắc Giang, cách trung tâm thủ đô Hà Nội 50 km. Bắc Giang phía đông giáp tỉnh Quảng Ninh, phía bắc giáp tỉnh Lạng Sơn, phía tây giáp tỉnh Thái Nguyên và thành phố Hà Nội và phía nam giáp tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Hải Dương. Bắc Giang có diện tích tự nhiên 3.851,4 km², chiếm 1,2% diện tích tự nhiên của Việt Nam. Cư dân Bắc Giang sinh sống bằng nghề nông là chính. Trải qua nhiều đời, họ đã hình thành nên các làng, bản với hình thức kinh tế và văn hóa riêng biệt. Theo điều tra dân số ngày 31 tháng 12 năm 2018, dân số Bắc Giang có 1.672.000 người, với mật độ dân số 434 người/km², gấp 1,5 lần mật độ dân số bình quân của cả nước Trong những năm gần đây, kinh tế của Bắc Giang phát triển khá toàn diện và đang khẳng định được vị thế là trung tâm kinh tế lớn thứ hai của vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Giải thích B là đáp án đúng. Trên địa bàn Bắc Giang có 374 km sông suối, trong đó ba sông lớn là sông Lục Nam, sông Thương và sông Cầu. Sông Lục Nam chảy qua vùng núi đá vôi nên quanh năm nước trong xanh. Sông Thương bắt nguồn từ hai vùng có địa hình và địa chất khác nhau nên nước chảy đôi dòng: bên đục, bên trong. Ngoài sông suối, Bắc Giang còn có nhiều hồ, đầm, trong đó có hồ Cấm Sơn nổi tiếng. Hồ Cấm Sơn năm ở khu vực giáp tỉnh Lạng Sơn, dài 30 km, nơi rộng nhất 7 km và chỗ hẹp nhất 200m. Hồ Cấm Sơn có diện tích mặt nước 2.600 ha, vào mùa mưa có thể lên tới 3.000 ha. Hồ Cấm Sơn trải rộng mênh mông với những hòn đảo lớn nhỏ nhấp nhô, điểm xuyết những mái nhà sàn ẩn hiện sau triền đồi, rừng cây... vẽ nên bức tranh sơn thủy hữu tình, làm mê mẩn tâm hồn người lữ khách, và trở thành điểm đến hấp dẫn của du lịch Bắc Giang. Lòng hồ có nhiều loài thủy sản giá trị như: tôm, cua, cá lăng, cá chiên, cá vược... Người dân trong vùng kể rằng, vào những đêm trở trời, những chiếc vó của họ có thể bắt được vài trăm kg cá một mẻ, và đã từng có những chú cá nặng đến vài chục ký. Dân cư sinh sống quanh hồ Cấm Sơn tỉnh Bắc Giang chủ yếu là các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Sán Chay với những nếp nhà sàn ẩn hiện sau những triền đồi, rừng cây. Họ vẫn giữ gìn được những nét văn hóa đặc sắc như: làn điệu Sli, Shoong Hao hay lễ hội xuống đồng, cầu mùa...

Giải thích C là đáp án đúng. Chùa Vĩnh Nghiêm, hay còn gọi là chùa Đức La thuộc địa phận thôn Quốc Khánh (làng Đức La xưa), xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, cách thành phố Bắc Giang 18 km về phía Nam. Chùa toạ lạc nơi có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, nơi hợp lưu của sông Lục Nam và sông Thương, được ví là một danh lam cổ tự đứng đầu trong thiên hạ. Tương truyền chùa được xây dựng từ thời Lý và mở rộng vào khoảng thế kỷ XIII, thời nhà Trần. Lịch sử phát triển của chùa gắn liền với sự hình thành và phát triển của Thiền phái Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông sáng lập. Ba vị Trúc Lâm tam tổ từng trụ trì và mở trường thuyết pháp tại đây, nên chùa Vĩnh Nghiêm được coi là chốn tổ của Thiền phái Trúc Lâm, trường đại học phật giáo đầu tiên ở Việt Nam và là trung tâm phật giáo thời Trần. Chùa hiện có 7 khối kiến trúc chính: Cổng tam quan; Toà tiền đường; Thiêu hương, Thượng điện; Nhà tổ đệ nhất; Gác chuông; Nhà tổ đệ nhị; Hai dãy hành lang đông tây; Khu vườn tháp. Năm 1964 chùa được xếp hạng là di tích Lịch sử - Văn hoá cấp Quốc gia. Hiện chùa còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị như: Hệ thống tượng phật, các bia đá, hoành phi, câu đối, đồ thờ… Đặc biệt kho Mộc bản với 3.050 bản ván khắc đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu ký ức thế giới khu vực Châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2012. Hằng năm, lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm được tổ chức vào ngày 14 tháng 2 âm lịch, thu hút đông đảo người dân địa phương và khách du lịch trong và ngoài nước tới dự. Ngày 9/9/2013, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3084/QĐ-BVHTTDL công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (đợt 3) trong đó có Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm.

Giải thích B là đáp án đúng. Đình Đông Lỗ còn có tên gọi là đình Lỗ Hạnh, thuộc làng Lỗ Hạnh, xã Đông Lỗ, huyện Hiệp Hòa. Đây là ngôi đình cổ có niên hiệu sớm nhất vùng Kinh Bắc xưa- Bắc Giang ngày nay. Đình được khởi dựng thời Lê Trung Hưng, thế kỷ XVI (1576) đã được các triều đại phong kiến ban nhiều sắc phong và lưu truyền với danh xưng là "Đệ nhất Kinh Bắc". Hiện đình còn lưu giữ được nhiều di vật quý như: Hai bức tranh sơn mài “Bát tiên” ở gian giữa trước cửa hậu cung; đôi nghè gỗ sơn son thếp vàng từ thế kỷ 17; tượng Phương Dung Tiên Chúa cùng bài vị Cao Sơn Đại Vương.... Đáng chú ý là bức chạm tiên gảy đàn đáy đã minh chứng cho sự ra đời và phát triển sớm của ca trù ở vùng đất Bắc Giang.

Giải thích C là đáp án đúng. Hoàng Hoa Thám (1836 – 10 tháng 2 năm 1913), còn gọi là Đề Dương, Đề Thám hay Hùm thiêng Yên Thế, là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế chống Pháp (1885–1913). Theo nhà nghiên cứu Hoài Nam, trước khi cải từ họ Trương sang họ Hoàng, ông còn mang họ Đoàn. Hoàng Hoa Thám quê ở xã Dị Chế, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên; sau di cư lên Sơn Tây rồi đến Yên Thế (Bắc Giang). Trong gần 30 năm lãnh đạo khởi nghĩa Yên Thế, ông đã tổ chức đánh nhiều trận, tiêu biểu là Luộc Hạ, Cao Thượng (tháng 10 năm 1890), thung lũng Hố Chuối (tháng 12 năm 1890) và Đồng Hom (tháng 2 năm 1892), trực tiếp đương đầu với các Thiếu tướng Godin, Voyron và Đại tá Frey. Trong hai năm (1893-1895) quân Pháp đã tập trung lực lượng để đàn áp cuộc khởi nghĩa Yên Thế, Pháp không từ một thủ đoạn nào, từ phủ dụ đến bao vây tàn sát. Hoàng Hoa Thám bằng chiến thuật du kích tài tình đã tránh được mũi nhọn của quân Pháp và đã gây cho họ những tổn thất nặng nề. Nghĩa quân Yên Thế đã trừng trị nhiều kẻ phản bội, trong đó có Đề Sặt. Hiện tại vẫn chưa xác định được phần mộ Hoàng Hoa Thám, việc này cũng có nhiều giả thiết khác nhau và chưa có kết luận cuối cùng trong giới nghiên cứu

Giải thích A là đáp án đúng. Thổ Hà là một làng nhỏ thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, được biết đến như một ngôi làng cổ với phong cảnh hữu tình, cây đa, bến nước, sân đình và những nếp nhà cổ san sát nhau trong những con hẻm nhỏ. Đường làng ngõ xóm được thiết kế khá giống với những làng cổ nổi tiếng như Đường Lâm, Cự Đà, tuy nhiên ở đây tiềm năng du lịch lại không phát triển như những làng cổ trên, nhắc đến Thổ Hà người ta sẽ nhớ nhiều hơn đến nghề truyền thống lâu đời là làm bánh đa nem. Bánh đa nem ở đây tạo nên thương hiệu bởi những đặc trưng riêng, bánh màu trắng vừa phải, mềm, dẻo, mở túi đựng bánh thấy còn thơm mùi gạo lại dai chứ không dễ vỡ như nhiều loại bánh đa nem khác, khi cuộn nem rán, vỏ bánh giòn tan, vàng óng rất hấp dẫn. Trong làng Thổ Hà có khoảng 200 hộ làm bánh đa nem, khi được hỏi họ cho biết hiện nay họ làm bánh không hoàn toàn vì lợi ích kinh tế mà một phần vì họ muốn lưu giữ truyền thống mà cha ông xưa đã bỏ công xây dựng suốt nhiều thập kỷ. Với vị đặc trưng riêng của mình, đến nay bánh đa nem Thổ Hà không chỉ được thị trường trong nước ưa chuộng mà còn được xuất khẩu sang các nước như: Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Giải thích A là đáp án đúng Xương Giang là một thành cổ hiện chỉ còn lại tàn tích tại tỉnh Bắc Giang, đây là một trong những nơi đã diễn ra trận chiến giữa quân của Lê Lợi và quân Minh. Thành Xương Giang nằm tại xã Đông Nham, tổng Thọ Xương (nay là phường Xương Giang, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang) Thành Xương Giang do quân Minh xây dựng vào thế kỷ thứ 15, năm 1407, trong thời gian nhà Minh đô hộ Việt Nam.[2] Thành được xây bằng đất, các dấu tích còn lại cho biết thành hình chữ nhật, chiều dài theo hướng Đông-Tây đo được 600m, chiều rộng theo hướng Bắc-Nam 450m, diện tích 27ha, tường đắp đất cao dầy, bốn góc có pháo đài, hào rộng bao quanh, mở 4 cửa, cửa chính trông về phía Tây.[2] Khảo sát thực tế và hồ sơ di tích thì dấu tích ngôi thành cổ xưa nay còn lại không nhiều, tường thành cao hơn mặt ruộng khoảng 3-4m, chân thành rộng 25m, mặt thành rộng từ 16-20m, 4 góc có 4 pháo đài cao hơn mặt thành 4m nhô hẳn ra ngoài, ngoài thành là hệ thống hào bao bọc. Thành Xương Giang xưa tuy đặt ở vùng bằng phẳng nhưng lợi thế ở chỗ hiểm yếu. Thành này án ngữ con đường "Thiên lý Bắc - Nam" xưa. Xung quanh thành địa hình cũ có hệ thống sông con, đầm lầy, rộc trũng bao quanh rất khó tấn công. Năm 1407 quân Minh cho đắp thành này, trấn giữ ở đó được 20 năm thì bị Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn vây đánh vào năm 1427. Do địa thế hiểm yếu, nghĩa quân Lam Sơn phải mất 9 tháng mới hạ được thành, trong khi đó các thành Thị Cầu, Chi Lăng, Đoàn Thành thì nghĩa quân triệt hạ nhanh chóng.

Giải thích B là đáp án đúng. Nằm tại xã An Lạc (huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang), khu du lịch sinh thái Khe Rỗ thuộc phân khu Bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử là điểm đến thú vị đối với những du khách ưa khám phá và thư giãn cùng thiên nhiên. Do có địa lý khe sâu, núi cao, rừng già, thêm vào đó, mỗi khi thay đổi thời tiết, Khe Rỗ lại vang lên như tiếng thác đổ, như giông bão, ầm ầm, ào ào trước mấy ngày khi trời thay nắng, đổi mưa qua nhiều năm tháng, qua nhiều đời người được chứng kiến như vậy, nhân dân địa phương gọi là “Khuổi Lồ”, tiếng Kinh là “Khe Rỗ”. Đường vào Khe Rỗ chỉ có một đường mòn độc đáo theo bờ khe. Với tổng diện tích tự nhiên 7.135ha nằm về phía Đông Bắc của xã An Lạc, khu bảo thồn thiên nhiên Khe Rỗ giàu và phong phú về thảm động thực vật quý hiếm, với nhiều loại cây gỗ quý như đinh, lim, sến, táu, bách diệp, pơmu, chò chỉ… Đặc biệt, trong rừng Khe Rỗ có cây đa tình trên 500 năm tuổi, đã chứng kiến chuyện tình của nhiều thế hệ người dân An Lạc đến đây để tâm tình kết tóc xe duyên… Nơi giao nhau của Khe O và Khe Rỗ tạo nên một vũng tròn như lòng chảo, sâu 6 - 8m, nơi đây từng là căn cứ cách mạng, là an toàn khu của ba tỉnh Bắc Giang - Lạng Sơn - Quảng Ninh, hiện nay là điểm bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử.