Khám phá ngôi đền cổ lưu dấu thời niên thiếu của Bác Hồ

Hoài Nam

21/05/2025 07:38

TPO - Không chỉ được biết đến là di tích cổ với hàng trăm năm tuổi, đền Cả Tổng Du Đồng ở huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh còn là nơi Bác Hồ theo chân cha của mình là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đến đây dạy học.

Đền Cả Tổng Du Đồng (hay còn gọi là đền Hàng Tổng) thuộc thôn Vĩnh Thành, xã Đức Đồng, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh, được xây dựng vào thời nhà Lê, khoảng đầu thế kỷ XVI.

Đền thờ Hương cống Bùi Thúc Ngật, người được phong là Thành hoàng làng. Ông có công tổ chức khai phá, chiêu dân, lập nên xóm làng của tổng Du Đồng, phủ Đức Thọ khi xưa.

Ngôi đền được xây dựng theo hướng Tây Nam, bố cục kiến trúc gồm có tam quan, hạ điện, trung điện và thượng điện.

Những tác phẩm điêu khắc độc đáo, tinh xảo giúp tam quan đền Cả Tổng Du Đồng được đánh giá là một trong những công trình kiến trúc nghệ thuật bậc nhất Hà Tĩnh thời phong kiến còn lưu lại đến nay.

Từ ngoài vào qua cổng tam quan. Công trình này là bình phong ngăn cách cổng, sân đền với khu vực thờ tự, gồm một gian hai vì, làm bằng gỗ lim và mít, trên nóc có hình lưỡng long chầu nguyệt.

Theo tư liệu lịch sử ghi lại, đền Cả Tổng Du Đồng là di tích gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử của nhân dân địa phương. Đây là địa điểm tuyển mộ quân sĩ và nơi tiếp nhận lương thực của nghĩa quân Phan Đình Phùng vào những năm 1887-1888 trong phong trào Cần Vương.

Cũng theo các tư liệu lịch sử và chuyện kể từ các cao niên ở thôn Vĩnh Thành qua các đời truyền lại, năm 1903-1904, trước khi vào Huế, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã dẫn theo con trai Nguyễn Sinh Cung (Chủ tịch Hồ Chí Minh) đến đây dạy học. Tại đây, Bác Hồ nhiều lần đến tham quan và tham dự các buổi đàm đạo giữa cụ Nguyễn Sinh Sắc với các bô lão, trí thức trong vùng.

Với nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa, đền Cả Tổng Du Đồng là Di tích cấp quốc gia đầu tiên được công nhận của huyện Đức Thọ theo Quyết định số 1548/QĐ ngày 30/8/1991 của Bộ Văn hóa - Thông tin và Thể thao (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch).