Trong bối cảnh nền kinh tế số đang mở ra nhiều hình thức việc làm linh hoạt, lực lượng lao động tự do hay còn gọi là “lao động gig” ngày càng trở nên phổ biến. Cùng với sự chuyển dịch này, nhu cầu tài chính cá nhân, đặc biệt là vay tiêu dùng ngắn hạn, cũng tăng mạnh, tạo nên một thị trường sôi động nhưng không kém phần thách thức cho cả người vay lẫn các tổ chức tài chính.
Kinh tế gig và khoảng trống tài chính của người lao động tự do
Theo thống kê từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 10 triệu người tham gia vào nền kinh tế gig, chiếm gần 20% tổng lực lượng lao động. Họ là tài xế công nghệ, nhân viên giao hàng, người sáng tạo nội dung, freelancer trong các lĩnh vực từ IT đến truyền thông.
Điểm chung của nhóm này là thu nhập linh hoạt nhưng thiếu ổn định, khiến việc tiếp cận vốn từ hệ thống ngân hàng truyền thống gặp nhiều khó khăn.
Trong khi đó, nhu cầu chi tiêu ngắn hạn từ mua sắm thiết bị làm việc, đóng học phí, tới xử lý các chi phí đột xuất lại gia tăng nhanh chóng. Báo cáo từ Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (8/2025) cho thấy, tổng dư nợ cho vay tiêu dùng trong nước đạt gần 2,8 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 20% tổng tín dụng toàn hệ thống. Đáng chú ý, xu hướng vay ngắn hạn, linh hoạt trong vài tháng đang chiếm ưu thế so với các khoản vay dài hạn truyền thống.
P2P Lending là lời giải cho khoảng trống tín dụng.
Sự bùng nổ của công nghệ tài chính (Fintech) đã giúp thị trường cho vay ngang hàng (P2P Lending) trở thành kênh thay thế quan trọng, đáp ứng nhu cầu vay vốn nhỏ lẻ của hàng triệu người dân không đủ điều kiện tiếp cận ngân hàng.
Theo số liệu từ CafeF (10/2025), quy mô thị trường P2P Lending Việt Nam đã đạt 5,5 tỷ USD năm 2024, và dự kiến tăng gấp gần 10 lần vào năm 2033. Đây được xem là “làn sóng thứ hai” của Fintech sau thương mại điện tử.
Tuy nhiên, sự phát triển nhanh cũng đặt ra yêu cầu siết chặt quản lý. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực này, với các quy định về hạn mức vay, kết nối dữ liệu tín dụng (CIC) và cơ chế kiểm soát rủi ro nhằm đảm bảo an toàn cho người dùng.
Tima, doanh nghiệp nội địa tiên phong trong lĩnh vực P2P Lending
Ra đời từ năm 2015, Tima là một trong những nền tảng cho vay ngang hàng đầu tiên tại Việt Nam, hoạt động và kết nối hàng triệu người vay, cho vay trên phạm vi toàn quốc.
Tima không chỉ đóng vai trò trung gian, mà còn phát triển hệ thống đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu hành vi, hỗ trợ người lao động tự do có thể tiếp cận nguồn vốn một cách nhanh chóng, minh bạch và an toàn.
Trong giai đoạn 2024-2025, khi thị trường tiêu dùng phục hồi mạnh, Tima ghi nhận lượng người dùng tăng đều, đặc biệt là nhóm tài xế công nghệ, nhân viên dịch vụ, và người kinh doanh online. Họ là những người có nhu cầu vay ngắn hạn dưới 20 triệu đồng để trang trải hoặc đầu tư nhỏ.
Điểm đáng chú ý là Tima không khuyến khích vay quá sức chi trả, mà tập trung vào các gói vay ngắn hạn, thời gian hoàn trả linh hoạt, hướng tới phát triển tài chính có trách nhiệm (Responsible Lending).
Xu hướng vay tiêu dùng: linh hoạt, nhanh và số hóa
Nếu như trước đây, người vay thường phải hoàn thiện hàng loạt thủ tục và chờ đợi xét duyệt nhiều ngày, thì nay quy trình này có thể rút ngắn chỉ còn vài phút nhờ ứng dụng công nghệ định danh điện tử (eKYC), chấm điểm tín dụng tự động và ký kết hợp đồng số.
Các công ty Fintech như Tima đang tận dụng xu hướng này để đưa trải nghiệm vay tiêu dùng lên môi trường trực tuyến hoàn toàn, giúp người dùng tiếp cận vốn mà không cần giấy tờ phức tạp hay gặp mặt trực tiếp.
Theo Diễn đàn Doanh nghiệp (8/2025), tốc độ tăng trưởng của tín dụng tiêu dùng Việt Nam đạt gần 10% chỉ trong 7 tháng đầu năm, cho thấy sức bật mạnh mẽ của thị trường nội địa. Khi kết hợp với xu hướng gig economy, vay tiêu dùng ngắn hạn trở thành “van tài chính” quan trọng giúp người lao động tự do duy trì hoạt động, nâng cao chất lượng sống và có cơ hội tái đầu tư cho công việc của họ.
Hướng tới tương lai: Tài chính linh hoạt cho nền kinh tế linh hoạt
Thị trường vay tiêu dùng ngắn hạn tại Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển năng động nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Với hàng chục triệu người lao động gig, nhu cầu tiếp cận vốn nhanh, linh hoạt và minh bạch sẽ còn tiếp tục tăng.
Trong bối cảnh đó, các nền tảng P2P như Tima không chỉ đơn thuần là “cầu nối” giữa người vay và người cho vay, mà còn trở thành một phần của hệ sinh thái kinh tế số nơi dữ liệu, công nghệ và tài chính cùng hỗ trợ người dân tham gia nền kinh tế một cách chủ động hơn.
Tima hiện đang hợp tác cùng nhiều tổ chức tài chính trong nước để phát triển hệ thống đánh giá tín dụng phi truyền thống, đồng thời tích hợp các công cụ bảo mật và quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế. Hướng đi này không chỉ giúp củng cố niềm tin của người dùng mà còn góp phần định hình một thị trường vay tiêu dùng minh bạch, bền vững, phù hợp với xu thế tài chính toàn diện mà Chính phủ đang khuyến khích.
Từ “người lao động tự do” đến “người lao động chủ động”, đó là hành trình mà các nền tảng như Tima đang góp phần kiến tạo.
Giữa bức tranh kinh tế gig đang mở rộng, việc đảm bảo ai cũng có thể tiếp cận nguồn vốn hợp pháp, an toàn và phù hợp với năng lực tài chính của mình, chính là bước đi thiết thực nhất để hướng tới một nền kinh tế số công bằng và hiệu quả.
