Riêng 6 tháng đầu năm 2024 đã hoàn thành 8 dự án với 3.136 căn hộ, 5 dự án được cấp phép khởi công, 9 dự án đã có chủ trương đầu tư với quy mô hàng ngàn căn. Tại TPHCM, chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030 là đầu tư xây dựng 69.700-93.000 căn hộ. Tuy nhiên, việc xây dựng nhà ở xã hội đang rất nhỏ giọt. Giai đoạn 2016-2020 có 19 dự án với 15.000 căn hộ. Từ năm 2021 đến nay, TPHCM đưa vào sử dụng 6 dự án với 2.700 căn hộ và đang thi công 4 dự án với 3.000 căn hộ.
Để có nguồn cung mới về nhà ở xã hội không thể một sớm một chiều. Bởi các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TPHCM gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến 5 nhóm vấn đề, gồm công tác chấp thuận chủ trương đầu tư, công tác quy hoạch, tài chính, công tác đấu thầu và các dự án đầu tư công. Đó là chưa kể, TPHCM đang “đói” tiền để làm nhà ở xã hội. Để hoàn thành chỉ tiêu giai đoạn 2021-2025, từ nay đến năm 2025 TPHCM cần 37.700 tỷ đồng để xây nhà ở xã hội nhưng nguồn ngân sách chỉ có khả năng bố trí khoảng 3.770 tỷ đồng. Đến năm 2030, tổng vốn đầu tư tăng lên 86.400 tỷ đồng nhưng khả năng ngân sách TPHCM cũng chỉ bố trí được 8.600 tỷ đồng.
Nhà ở đang là gánh nặng với người lao động nhập cư và là vấn đề nan giải với chính quyền TPHCM. Từ xưa đến nay, TPHCM được xem là thành phố của những người nhập cư. Người tứ xứ đến đây tụ hội, người đến trước mở rộng vòng tay đón người đến sau, tiếp nhận với một thái độ tôn trọng, không kỳ thị dù có sự khác biệt cả về hoàn cảnh, xuất thân. Nhưng gánh nặng về nhà ở đang khiến TPHCM mất dần đi lợi thế này. Nếu năm 2020, TPHCM đón nhận gần 170.000-180.000 dân nhập cư để bổ sung nguồn nhân lực thì năm 2023, số lượng người nhập cư chỉ khoảng 65.000 người.
Do đó, để tháo gỡ nút thắt này và hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 xây dựng 35.000 căn nhà ở xã hội và mục tiêu đến năm 2030 đạt 93.000 căn, TPHCM đưa ra giải pháp đột phá là quy trình 2 bước để xây dựng nhà ở xã hội. Nếu như trước đây, muốn làm quy trình dự án, Sở Quy hoạch Kiến trúc TPHCM phải rà soát quy hoạch. Sau đó, Sở Kế hoạch Đầu tư TPHCM cho ý kiến về chấp thuận chủ trương đầu tư, cuối cùng là Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM thực hiện các bước thu hồi giao đất. Còn với quy trình mới, cả 3 sở cùng làm bước này, thời gian thực hiện là 51 ngày. Sau đó, Sở Xây dựng TPHCM cùng các quận, huyện thực hiện các bước còn lại với thời gian 45 ngày. Với quy trình này giúp rút gọn chỉ còn 96 ngày thực hiện dự án.
Tuy nhiên, người lao động nghèo ở TPHCM vẫn đau đáu câu hỏi, bao giờ có nhà ở TPHCM? Mục tiêu 35.000 căn nhà ở xã hội vào năm 2025 và 93.000 căn ở năm 2030, có là hiện thực?