Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), trong một bài viết trên mạng xã hội X hôm 28/12, cho biết, việc sửa chữa đường dây truyền tải điện gần nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã được triển khai sau khi hai bên nhất trí tạm dừng giao tranh.
"Công tác sửa chữa trên đường dây truyền tải điện đã bắt đầu gần nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine sau một thỏa thuận ngừng bắn cục bộ. Đội ngũ IAEA đang giám sát công tác sửa chữa, dự kiến kéo dài vài ngày, như một phần trong nỗ lực nhằm ngăn ngừa tai nạn hạt nhân trong cuộc xung đột quân sự", Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi thông báo.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nằm tại thành phố Enerhodar, là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Cơ sở này đã ngừng phát điện hơn ba năm, kể từ khi nằm dưới sự kiểm soát của Nga vào tháng 3/2022. Trước khi xung đột bùng phát, nhà máy từng cung cấp khoảng 20% tổng sản lượng điện của Ukraine.
Trong suốt thời gian qua, nhà máy Zaporizhzhia liên tục đối mặt với các rủi ro an toàn nghiêm trọng, bao gồm mất điện, pháo kích ở khu vực lân cận và tình trạng thiếu hụt nhân sự. Một phái đoàn giám sát của IAEA đã hiện diện thường trực tại đây từ tháng 9/2022, song có thông tin cho rằng phía Nga hạn chế quyền tiếp cận của phái đoàn này tại một số khu vực.
Vấn đề kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hiện vẫn là điểm gây tranh cãi trong các cuộc thảo luận hòa bình liên quan đến Ukraine. Theo dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm do Mỹ đề xuất, nhà máy này sẽ được vận hành chung bởi Ukraine, Nga và Mỹ, mỗi bên kiểm soát 33%, trong đó Mỹ đóng vai trò giám sát chính.
Tuy nhiên, Ukraine phản đối việc Nga tham gia kiểm soát nhà máy. Kiev đề xuất mô hình quản lý thông qua liên doanh giữa Ukraine và Mỹ, theo đó 50% sản lượng điện sẽ được cung cấp cho các vùng lãnh thổ do Ukraine kiểm soát, còn 50% còn lại do Mỹ quyết định phân phối.
