"Bão hòa rồi", "lương không như mơ", đỉnh điểm là những lời khuyên "chạy ngay đi!"... Chỉ cần lướt một vòng các diễn đàn và hội nhóm, đó là những gì người người nhà nhà đang nói về ngành CNTT hiện nay. Giữa ma trận thông tin thật giả lẫn lộn, nhiều sinh viên sắp sửa ra trường không khỏi hoang mang, mất phương hướng.
Để giải đáp băn khoăn này, phóng viên chuyên trang Sinh Viên Việt Nam đã có buổi trò chuyện với bà Trần Hồng, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Nhân lực Quốc tế HRI. Qua cuộc phỏng vấn, bà Trần Hồng chia sẻ thẳng thắn về thực tế tuyển dụng trong ngành, những kỹ năng cần có khi ra trường, cũng như lời khuyên thiết thực giúp sinh viên vững vàng hơn trên hành trình khởi nghiệp nghề nghiệp trong lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng không ít thách thức này:
Hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng: “Ngành Công nghệ thông tin ở Việt Nam đã bão hòa, cạnh tranh vô cùng khốc liệt, tốt nhất là nên ‘chạy ngay đi’ ”. Dưới góc nhìn của người trong ngành, bà đánh giá thực tế này như thế nào, đặc biệt trong bối cảnh sinh viên đang tìm kiếm cơ hội thực tập và việc làm?
CEO Trần Hồng:
Đúng là vài năm trở lại đây, cơ hội việc làm dành cho sinh viên mới ra trường trong ngành IT đã giảm rõ rệt – khoảng 50%. Ngay cả các vị trí thực tập cũng không còn dồi dào như trước. Tuy nhiên, nguyên nhân không xuất phát từ sự phát triển của AI như nhiều người lầm tưởng, mà chủ yếu đến từ sự suy thoái kinh tế toàn cầu.
Ngoài ra, giai đoạn tăng trưởng nóng của ngành IT trong 5 –10 năm trước cũng là một phần nguyên nhân. Vì thế, dù không xảy ra suy thoái thì thị trường sớm muộn cũng sẽ bước vào giai đoạn bão hoà. Nhưng không đến mức phải “chạy ngay đi”. So với nhiều lĩnh vực khác, IT vẫn là ngành dẫn đầu về cơ hội việc làm và mức thu nhập.
Vấn đề nằm ở chỗ: bạn buộc phải học tập nghiêm túc và nỗ lực không ngừng để trở thành người có giá trị mà doanh nghiệp thực sự cần. Nếu trước đây, chỉ cần đạt 5 điểm trên thang 10 là bạn đã có thể tìm được việc, thì nay, con số tối thiểu phải là 7–8 điểm.
Khi cầm trên tay CV của một sinh viên ngành Công nghệ thông tin mới ra trường, đâu là yếu tố đầu tiên mà bà và đội ngũ tuyển dụng sẽ chú ý để quyết định có mời phỏng vấn hay không?
CEO Trần Hồng:
Các nhà tuyển dụng thường ưu tiên những ứng viên đến từ nhóm 5 trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực CNTT, gồm: Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Công nghệ – ĐHQG Hà Nội, Đại học FPT, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông và Học viện Kỹ thuật Quân sự. Nghe có vẻ hơi phũ phàng, nhưng đó là sự thật.
Tuy vậy, nếu bạn không thuộc nhóm trường top đầu, cũng đừng quá lo lắng. Với sinh viên đến từ các trường khác, điều quan trọng là hãy chứng minh cho nhà tuyển dụng thấy bạn có điều gì nổi bật, điều gì khiến bạn khác biệt ngoài tấm bằng đại học.
Dưới góc độ một đơn vị tuyển dụng, đâu là lời khuyên chân thành nhất mà bà muốn gửi đến các bạn sinh viên để có thể tự tin bước vào thị trường lao động ngành CNTT hiện nay?
CEO Trần Hồng:
Lời khuyên của tôi là: hãy học thêm ngoại ngữ, tiếng Nhật hoặc tiếng Hàn, chỉ cần đủ để giao tiếp tốt.
Bên cạnh đó, hãy tận dụng tối đa quãng thời gian 4 năm đại học để trở thành một phiên bản khác biệt và có giá trị hơn chỉ một tấm bằng tốt nghiệp. Điều này không hề khó, chỉ cần bạn chăm chỉ và có mục tiêu rõ ràng, bạn vẫn hoàn toàn có thể trở thành “con cưng” trong mắt các nhà tuyển dụng.
Tôi lấy ví dụ: sinh viên năm 3 hoặc năm 4 nên chủ động ứng tuyển thực tập tại các công ty. Nếu thực sự mong muốn được học hỏi ở một môi trường tốt, bạn hãy chấp nhận làm không lương và xác định rõ rằng mục tiêu quan trọng nhất là tích lũy kiến thức và kinh nghiệm, khi đó, cơ hội sẽ đến dễ dàng hơn. Ngoài ra, các bạn cũng nên tích cực tham gia câu lạc bộ, các cuộc thi chuyên ngành CNTT. Nếu giành được giải thưởng, đó chắc chắn sẽ là một điểm sáng trong hồ sơ xin việc sau này.
Từ góc nhìn của một nhà tuyển dụng, theo bà, sinh viên mới ra trường hiện nay thường gặp phải những "lỗ hổng" lớn nhất nào về kiến thức hoặc kỹ năng so với yêu cầu thực tế của doanh nghiệp?
CEO Trần Hồng:
Tôi thấy có một thực tế khá kì lạ là dù thị trường IT hiện đang bão hoà, cơ hội thực tập và việc làm ngày càng giảm, nhưng theo dữ liệu từ VTI Academy, một trong những đơn vị đào tạo lập trình CNTT hàng đầu tại Việt Nam, số lượng sinh viên quan tâm đến các khoá học chuyên sâu lại có xu hướng giảm mạnh trong vài năm gần đây.
Rất nhiều bạn trẻ vẫn giữ tư duy học để có được tấm bằng đại học, mà chưa thực sự coi trọng việc trang bị kỹ năng thực tế. Ngay cả khi đơn vị chúng tôi có các chương trình đào tạo tiếng Nhật miễn phí do tổ chức nước ngoài tài trợ, nhiều sinh viên vẫn không mặn mà tham gia, hoặc chỉ học được một thời gian rồi bỏ dở.
Như tôi đã chia sẻ ở trên: nếu không tận dụng hiệu quả 4 năm đại học để nâng cao năng lực và tạo ra giá trị khác biệt, các bạn sẽ đánh mất rất nhiều cơ hội khi ra trường, thậm chí có thể không tìm được việc làm.
Nhiều bạn trẻ vẫn đang loay hoay giữa các hướng đi như AI, lập trình (Dev), Data, Game,... Với kinh nghiệm của mình, bà có thể đưa ra lời khuyên nào để các bạn định hướng phù hợp với thực tế hiện nay và xu hướng tương lai?
CEO Trần Hồng:
Tôi nghĩ mọi thứ nên bắt đầu từ đam mê, hoặc ít nhất là từ sự yêu thích. Vì vậy, học gì cũng được, miễn là bạn thực sự nghiêm túc với nó. Đừng học hời hợt. Bất cứ lĩnh vực nào, nếu bạn đầu tư thời gian, học đến nơi đến chốn và trở thành người xuất sắc trong lĩnh vực đó, thì sớm muộn gì bạn cũng sẽ thành công.
Tất nhiên, tôi vẫn khuyến khích các bạn nên học thêm AI, không nhất thiết phải làm chuyên sâu về AI, mà là biết cách ứng dụng AI vào chính lĩnh vực mình theo đuổi, để tạo nên lợi thế và sự khác biệt.
“Cơ hội trong ngành IT vẫn còn rất rộng mở, không chỉ ở thị trường Việt Nam mà cả ở các doanh nghiệp toàn cầu. Vấn đề chỉ là bạn có hành động để sẵn sàng đón nhận cơ hội đó hay không mà thôi”.
- CEO Trần Hồng, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Nhân lực Quốc tế HRI
Ảnh: NVCC
