Ngỡ ngàng Hạc Hải - nơi mây trời, bóng nước gặp nhau

Hoàng Nam

25/09/2025 05:30

TPO - “Đầu Mâu vi bút, Hạc Hải vi nghiên” là câu thành ngữ đầy tự hào của người xưa về một vùng đất “sơn thủy hữu tình” - “địa linh nhân kiệt” của Quảng Bình cũ và nay là Quảng Trị. Hạc Hải đang vào mùa nước nổi - nơi mây trời, bóng nước gặp nhau.

Ở làng Lệ Kỳ, xã Quảng Ninh, có một ngọn núi 3 chóp, hình như chiếc xà mâu, cao 783 thước tây, tục gọi là núi Đầu Mâu. Dân gian xem đây là ngọn núi thiêng: “Đầu Mâu đa tiên, Thần Đinh đa phật”. Về phía Đông, không xa dưới chân núi Đầu Mâu là phá Hạc Hải (biển cạn), trải rộng khoảng 12 km2, nằm giữa hai huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy (Quảng Bình cũ). Hằng ngày, cứ đến xế chiều, bóng núi Đầu Mâu in lên mặt phá Hạc Hải như chiếc bút chấm lên nghiên mực.

Đầu Mâu - Hạc Hải đã tạo nên một vùng sơn thuỷ hữu tình của Quảng Bình cũ và cũng là nơi sản sinh nhiều nhân kiệt như: Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh, tiến sĩ Dương Văn An, Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Những ngày cuối Thu, Hạc Hải đang vào mùa nước nổi, mùa sinh sôi nảy nở của sản vật nơi đây. Trên phá, bóng thuyền chài thấp thoáng sau những đám cỏ lau phất phơ trước gió.

Hệ sinh thái Hạc Hải không chỉ lắm tôm nhiều cá, là "trạm dừng chân" của chim trời trên đường di cư mà còn là vựa lúa của 2 huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy cũ, mùa nào thức ấy không thiếu thứ gì. Câu thành ngữ "Nhất Đồng Nai, nhì hai huyện" là xuất phát từ đây.

Từ xa, giữa mênh mông nước nổi lên một ốc đảo xanh ngắt trồng lúa và trồng sen. Cơ ngơi hơn 30ha này là của vợ chồng ông Võ Công Xuân và Đỗ Thị Hoà (xã Hoa Thủy, huyện Lệ Thủy cũ và nay là xã Lệ Ninh, tỉnh Quảng Trị) gầy dựng trong 25 năm nay. Không tiền, không phương tiện kỹ thuật, chỉ với sức vóc của 2 vợ chồng, cộng với sự kiên trì bám trụ và họ đã thành công.

Từ chỗ chuyên săn bắt chim trời, cá nước, thậm chí làm đầu nậu thu gom chim trời trong vùng để xuất bán ra các tỉnh phía Bắc, nay vợ chồng Xuân - Hoà quay ngoắt 180 độ, bảo vệ, trồng cây, làm tổ cho chim trời về trú ngụ và sinh sản, như cách họ đang "trả nợ" chim trời.

Sau một ngày lao động mệt nhọc, vợ chồng ông bà Xuân - Hoà lại thảnh thơi cùng nhau chống thuyền, ngắm đầm sen đang vào mùa nở rộ.

Một bữa cơm mời khách do chính đôi bàn tay của vợ chồng ông bà Xuân - Hoà tự làm từ những sản vật được nuôi trồng trong chính trang trại của mình. Giữa không gian mênh mông nước, mùi rơm rạ, bùn đất, cá tôm... và cả hương nếp mới cứ quyện chặt, níu giữ chân người.