Bệnh nhân đi tắm biển và bị một sinh vật đốt vào đùi phải. Ban đầu, vết thương rất nhỏ, không nhìn rõ, không gây đau đớn hay sưng tấy, khiến người đàn ông có phần chủ quan. Tuy nhiên, chỉ khoảng 15 giờ sau, vùng đùi phải của bệnh nhân bắt đầu sưng nề, tấy đỏ và đau dữ dội. Nhận thấy sự bất thường, người bệnh nhanh chóng tới cơ sở y tế địa phương và được chuyển khẩn cấp đến Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai).
Tại thời điểm nhập viện, tình trạng bệnh nhân rất nghiêm trọng. Vùng đùi phải sưng to, căng tức, xuất hiện nhiều nốt phỏng nước chứa dịch màu nâu đen (phỏng nước xuất huyết). Đây là dấu hiệu điển hình của tổn thương mô sâu và hoại tử. Trên nền sẵn có cơ địa giảm miễn dịch, các bệnh mãn tính như gút và tăng huyết áp, tình trạng nhiễm trùng của bệnh nhân tiến triển càng nhanh.
Bác sĩ Nguyễn Huy Tiến, Trung tâm Chống độc cho biết: “Chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ, vết thương tiếp tục diễn tiến nhanh. Vi khuẩn tấn công và phá hủy các lớp mô dưới da với tốc độ chóng mặt, trở thành viêm mô bào hoại tử tiến triển nhanh, đồng thời xâm nhập vào máu gây sốc nhiễm khuẩn. Bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch: suy hô hấp, huyết áp tụt sâu, chức năng thận suy giảm, cơn bão cytokine với nồng độ IL6 cao vượt quá ngưỡng xét nghiệm. Bệnh nhân phải thở máy, dùng thuốc vận mạch và lọc máu liên tục kết hợp với lọc hấp phụ cytokine, nguy cơ tử vong cao”.
Qua xét nghiệm dịch chảy từ vết thương và cấy máu, các bác sĩ đã nhanh chóng xác định thủ phạm là vi khuẩn Vibrio vulnificus. Đây là một trong số khoảng 12 loài vi khuẩn thuộc chi Vibrio có khả năng gây bệnh cho người. Trong khi hầu hết các loài Vibrio khác chủ yếu gây tiêu chảy, Vibrio vulnificus lại nổi tiếng với khả năng gây nhiễm trùng vết thương, dẫn đến chết người. Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 150-200 ca nhiễm được báo cáo, và khoảng 1/5 số người mắc bệnh tử vong, đôi khi chỉ trong vòng 1-2 ngày sau khi phát bệnh.
Tổng lực đa chuyên khoa giành giật sự sống
Xác định đúng nguyên nhân, đồng thời nhận định đây là một cuộc chạy đua khẩn cấp với thời gian, bệnh nhân chắc chắn sẽ tử vong nếu chỉ hồi sức cấp cứu và dùng các thuốc tốt nhất. Mặt khác, nếu biện pháp điều trị không đủ tích cực và quyết liệt thì hoại tử vẫn sẽ lan lên bụng và thân mình, sốc nhiễm trùng nhiễm độc không đáp ứng với điều trị và tử vong.
Cuộc hội chẩn toàn viện đa chuyên khoa nhanh chóng được tiến hành. Hội đồng gồm các chuyên khoa: Chấn thương chỉnh hình cột sống, Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Cơ xương khớp, Hồi sức tích cực, Gây mê hồi sức, Y học Nhiệt đới, Vi sinh, Nội tiết và Đái tháo đường cùng các bác sĩ Trung tâm Chống độc, sau nhiều ý kiến thảo luận, phản biện, thậm chí có phần gay gắt, căng thẳng đã quyết định khẩn cấp phẫu thuật cắt lọc tổ chức hoại tử và mở dẫn lưu dịch hoại tử là phương án then chốt, mang tính sống còn.
Ngay lập tức, các bác sĩ đã rạch rộng, dẫn lưu và cắt lọc toàn bộ phần mô, da bị hoại tử, giải phóng áp lực trong các khoang cơ bị sưng nề, tránh gây chèn ép mạch máu, cứu các mô lành xung quanh. Cắt bỏ phần nhiễm trùng vi khuẩn đang sinh sôi, ngăn chặn độc tố tiếp tục lan vào máu. Sử dụng đồng thời 4 loại kháng sinh mạnh, phổ rộng và phổ hẹp, đặc hiệu để tiêu diệt vi khuẩn cùng tất cả các biện pháp hồi sức tích cực.
Nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa chẩn đoán nhanh, sử dụng kháng sinh đúng và đặc biệt là quyết định phẫu thuật kịp thời, ngay sau cuộc mổ cấp cứu, tình trạng sốc nhiễm trùng nhiễm độc của bệnh nhân đã cải thiện rất nhanh, huyết động trở nên ổn định, liều thuốc vận mạch giảm, các chỉ số xét nghiệm cải thiện rõ. Tiếp đó, bệnh nhân có những biến chuyển diệu kì, hoại tử dừng tiến triển, vết thương đỡ sưng nề, hết chảy dịch và khô dần. Sau 6 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân đã được rút ống nội khí quản và có thể tự thở. Các chỉ số nhiễm trùng giảm rõ rệt, quá trình hoại tử đã được chặn đứng. Hiện tại, chức năng của các cơ quan ổn định, không cần phải hồi sức hay điều trị cấp cứu, bệnh nhân đã được chuyển Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ để chăm sóc vết thương.
Đây cũng là thành công lớn của cả một tập thể y bác sĩ đa chuyên khoa, giúp bệnh nhân vượt qua cửa tử, bảo tồn chân dù phía trước vẫn sẽ còn những cuộc phẫu thuật tạo hình để phục hồi vết thương.
Cẩn trọng với “vi khuẩn sát thủ" từ biển
Bác sĩ, TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: “Vi khuẩn Vibrio vulnificus sinh sống tự nhiên trong các vùng nước biển, cửa sông và nước lợ. Chúng phát triển mạnh ở vùng nước ấm, đặc biệt là trong các tháng hè. Vi khuẩn Vibrio vulnificus có thể xâm nhập vào cơ thể người gây bệnh qua vết thương hở, qua thức ăn, hải sản chưa được chế biến nấu chín. Khi vào cơ thể người, bệnh diễn tiến nhanh gây ra các triệu chứng sưng đau nhiều, đau bụng, tiêu chảy, gây nhiễm trùng vết thương, rất dễ hoại tử nhanh, lan rộng, sốc nhiễm trùng nhiễm độc, nhiễm trùng máu, thậm chí không kịp phẫu thuật hay cắt lọc, tiến triển trở nên quá muộn,… nếu không được điều trị đúng cách, kịp thời. Đây cũng là loại vi khuẩn có từ môi trường biển thường gây nhiễm trùng hoại tử nặng nhất và gây tỉ lệ tử vong nhất”.
Bác sĩ Nguyên cho biết thêm, bất kì ai cũng đều có thể bị nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus, nhưng một số người có nguy cơ bạo bệnh, dễ tử vong như người có bệnh nền là các bệnh gan, bệnh tan máu bẩm sinh (thalassemia), tăng sắt trong máu, người có hệ miễn dịch suy yếu, người đang dùng thuốc giảm tiết a xít dịch dạ dày, người có vết thương hở.
Lưu ý quan trọng
Để hạn chế nhiễm bệnh, người dân cần rất chú ý khi ăn hải sản, nên ăn chín uống sôi, đặc biệt là hàu. Tránh để hải sản sống hoặc nước biển tiếp xúc với các thực phẩm đã nấu chín. Cẩn thận khi tắm, tiếp xúc với nước biển, nước lợ, tiếp xúc với hải sản hoặc các sinh vật biển khi trên da có các vết thương hoặc bị thương. Nếu không may bị thương khi đang ở biển, hãy nhanh chóng rửa kĩ vết thương bằng nước sạch, nước muối sinh lí, sau đó sát khuẩn. Theo dõi chặt chẽ vết thương, nếu thấy các dấu hiệu như sưng, nóng, đỏ, đau lan rộng nhanh, xuất hiện vùng da có màu tái, hoặc thâm đen, sốt, cần đến ngay cơ sở y tế.
“Nhiễm trùng do vi khuẩn Vibrio vulificus nói riêng hay nhiễm trùng mô mềm hoại tử do các loài vi khuẩn khác nói chung là các bệnh trọng, bạo bệnh gây chết người hoặc tàn phế. Người dân và kể cả nhân viên y tế phải rất cảnh giác, thận trọng với các vết thương và nhiễm trùng dù là nhỏ nhất từ môi trường biển hay hải sản, đặc biệt ở những người nguy cơ cao bị bệnh nặng nêu trên. Trung tâm Chống độc cùng các bác sĩ ở các chuyên khoa đã từng chứng kiến nhiều bệnh nhân tử vong dù cố gắng cứu chữa. Tại Trung tâm Chống độc đã từng có một bệnh nhân bị cua biển cắp ở bàn tay, sau đó tử vong do biến chứng nhiễm trùng mô mềm hoại tử”, TS. Nguyên chia sẻ.
