Hút thuốc lá tăng nguy cơ ung thư phổi cao gấp 25 lần
PGS.TS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cơ sở này thường xuyên tiếp nhận các ca bệnh nặng liên quan đến thuốc lá. Các bệnh lý ghi nhận rất đa dạng: ung thư phổi, thanh quản, dạ dày, đại tràng; bệnh hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản; cùng các bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Theo thống kê, 90% bệnh nhân ung thư phổi trên thế giới là người hút thuốc. 75% bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính bắt nguồn từ khói thuốc. Người hút thuốc có nguy cơ ung thư miệng cao gấp 27 lần, ung thư thanh quản gấp 12 lần so với người không hút.
Ngoài điều trị, Bệnh viện Bạch Mai cũng chú trọng tư vấn cai nghiện thuốc lá, giúp bệnh nhân giảm nguy cơ tái phát, cải thiện hiệu quả chữa trị.
Bác sĩ, ThS. Nguyễn Thị Phương Anh, Trưởng Khoa Thăm dò và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Phổi Trung ương nhấn mạnh, thuốc lá không chỉ gây hại cho người hút mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người xung quanh.
Theo bác sĩ Phương Anh, thuốc lá tác động trực tiếp đến vùng hầu họng, khoang miệng, răng lợi, hệ hô hấp, tim mạch và là nguyên nhân của nhiều loại ung thư: từ ung thư vòm họng, mạch vành, não, đến các cơ quan tiêu hóa, chuyển hóa, thậm chí cả hệ xương, da, tóc và móng. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc lá còn ảnh hưởng lớn đến chức năng sinh sản ở cả nam và nữ. “Bố hoặc mẹ hút thuốc sẽ làm tăng nguy cơ con sinh non”, bác sĩ Phương Anh cho biết.
Những ai chưa hút hoặc đang có ý định hút thì tuyệt đối không nên thử, dù chỉ một lần. Thuốc lá gây nghiện rất nhanh, khi cơ thể thiếu nicotine, người hút khó chịu đến mức không chịu nổi.
Bác sĩ Phương Anh khuyến cáo
Trong khói thuốc có khoảng 7.000 chất độc hại, trong đó 70 chất được chứng minh gây ung thư. Lượng CO2 sinh ra từ khói thuốc cản trở quá trình hấp thụ oxy của cơ thể, khiến nguy cơ mắc các bệnh mạn tính gia tăng. Nghiên cứu cho thấy, người thường xuyên tiếp xúc khói thuốc thụ động cũng chịu tác động tương đương hút 5 điếu thuốc mỗi ngày. Đặc biệt, trẻ em sống trong môi trường có khói thuốc dễ mắc hen phế quản, thiếu cân hoặc dị tật bẩm sinh.
Tại Bệnh viện Phổi Trung ương, nhiều bệnh nhân phải thở máy, thở oxy nhưng vẫn tranh thủ hút trộm thuốc khi không có bác sĩ bên cạnh, cho thấy mức độ lệ thuộc cực kỳ cao.
Nguy cơ từ thuốc lá điện tử
Không chỉ thuốc lá truyền thống, các ca ngộ độc do thuốc lá điện tử cũng ngày một gia tăng. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, suy tim, tổn thương gan, não lan tỏa… do tinh dầu bị pha trộn ma túy thế hệ mới.
Tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), các bác sĩ ghi nhận nhiều ca ngộ độc thuốc lá điện tử với triệu chứng ảo giác, rối loạn huyết áp, yếu cơ, suy tim, suy thận. Bác sĩ, Ths. Vũ Văn Hoài, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, có trường hợp học sinh mới 13 tuổi đã dùng thuốc lá điện tử được 2 năm và thừa nhận từng hút cần sa. “Nhiều bạn trẻ cho rằng thuốc lá điện tử vô hại, không gây nghiện, khiến số người sử dụng ngày càng tăng, đe dọa sức khỏe cộng đồng”, bác sĩ Hoài cảnh báo.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), các chất độc trong khói thuốc khi vào cơ thể có thể gắn vào bộ gen gây đột biến, phá vỡ quá trình phát triển tế bào hoặc gây viêm mạn tính, từ đó hình thành ung thư. Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 25 lần so với người không hút. Ngoài phổi, thuốc lá còn gây ung thư ở nhiều cơ quan khác như miệng, thanh quản, khí quản, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương…
Không chỉ vậy, hút thuốc lá còn thúc đẩy lão hóa sớm. Các hóa chất trong thuốc lá làm co mao mạch dưới da, giảm lưu lượng máu, khiến da khô, xỉn màu, nhanh nhăn nheo. Về lâu dài, chúng phá hủy collagen và elastin – những cấu trúc giúp da săn chắc – gây nên các nếp nhăn vĩnh viễn.
Lợi ích rõ rệt khi bỏ thuốc
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), lợi ích của việc từ bỏ thuốc lá đến rất nhanh: chỉ sau 20 phút, nhịp tim bắt đầu ổn định; sau 2-3 tháng, chức năng phổi cải thiện; sau 1 năm, nguy cơ mắc bệnh tim giảm một nửa; sau 10 năm, nguy cơ tử vong do ung thư phổi giảm còn một nửa; và sau 15 năm, nguy cơ mắc bệnh tim tương đương người chưa từng hút thuốc.
Các chuyên gia khẳng định: thuốc lá dưới mọi hình thức đều nguy hiểm, và bỏ thuốc là cách duy nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.
Để cai nghiện hiệu quả, chuyên gia cho rằng có ba yếu tố quan trọng: hiểu biết, quyết tâm và sự hỗ trợ. Trong đó, quyết tâm được xem là chìa khóa. Người muốn bỏ thuốc nên chọn một ngày không áp lực để bắt đầu, đồng thời tuyên bố công khai với người thân, bạn bè để nhận được sự động viên.
