Bệnh nhân ĐTĐ thường có 2 có hai nhóm biến chứng chính: Nhóm mạch máu lớn và nhóm mạch máu nhỏ. Biến chứng mạch máu lớn bao gồm bệnh mạch vành, bệnh tai biến mạch não và bệnh mạch máu chi dưới. Đây là nguyên nhân chính gây ra tử vong ở các người bệnh ĐTĐ, làm tăng tỷ lệ tử vong, tăng tỷ lệ tử vong từ 2 đến 4 lần so với người bình thường, đồng thời rút ngắn tuổi thọ người bệnh ĐTĐ từ 9 đến 12 năm.
Biến chứng tim mạch - mối nguy hiểm cận kề
Theo ThS. BSCK2 Văn Đức Hạnh - Viện Tim mạch Việt Nam, Bệnh viện Bạch Mai, từ thực tiễn lâm sàng và các khuyến cáo quốc tế, ở các người bệnh ĐTĐ, mục tiêu điều trị lâu dài không còn dừng ở việc kiểm soát glucose máu mà phải là phòng ngừa các biến cố tim mạch.
BS Hạnh chỉ rõ 4 trụ cột quan trọng trong điều trị người bệnh ĐTĐ là: Kiểm soát đường huyết, kiểm soát huyết áp, kiểm soát lipid máu và sử dụng thuốc có lợi cho tim mạch. Cần phân tầng nguy cơ tim mạch ở người bệnh ĐTĐ tuýp 2 để có mục tiêu điều trị cụ thể và dự báo sớm nguy cơ bệnh lý tim mạch, thận, chuyển hoá ngay cả ở những người trẻ tuổi. Đặc biệt, statin là nhóm thuốc chủ đạo, khuyến cáo đầu tay trong điều trị rối loạn lipid máu, kiểm soát LDL-C, và phòng ngừa tiên phát, thứ phát các biến cố tim mạch bất lợi lớn, bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tử vong do nguyên nhân tim mạch và các biến cố tim mạch khác.
Bác sĩ Hạnh khuyến nghị: Việc này cần bắt đầu sớm, cá thể hoá và giám sát chặt chẽ trong suốt quá trình điều trị.
Nhóm biến chứng ĐTĐ thứ hai là biến chứng mạch máu nhỏ, biểu hiện ở mắt, thận, thần kinh ngoại biên cũng rất đáng sợ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và khả năng lao động của người bệnh.
“Thống kê cho thấy, có đến 60% bệnh nhân ĐTĐ mắc bệnh lý thần kinh ngoại biên không được chẩn đoán. “Các triệu chứng như ngứa ran, đau rát, cảm giác như dao đâm… thường không được bệnh nhân nhận biết hoặc bị bỏ qua khi đi khám”, BSCKII Bùi Phương Thảo, Phó Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai chỉ ra.
BSCKII Thảo nhấn mạnh thêm: “Đau thần kinh ngoại biên là một trong những biến chứng mạn tính phổ biến nhất của ĐTĐ. Đây là biến chứng không chỉ làm suy giảm chất lượng sống nghiêm trọng mà còn dẫn đến tàn phế nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, gánh nặng cao hơn rất nhiều so với các bệnh lý đau mãn tính khác”. Theo các báo cáo, chi phí điều trị cho bệnh nhân có đau thần kinh ngoại biên cao gấp 5 lần so với người chỉ mắc ĐTĐ. Đây không chỉ là gánh nặng cá nhân mà còn là vấn đề của toàn hệ thống y tế.
“Chúng tôi chứng kiến những bệnh nhân bị biến chứng thần kinh ngoại biên do ĐTĐ đau đớn đến mức mất ngủ triền miên, thậm chí có người vì quá đau mà nghĩ đến những phương án tiêu cực”. TS. BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ thêm.
Loét, nhiễm trùng bàn chân do biến chứng thần kinh ngoại biên được coi là “nỗi ám ảnh” của các bác sĩ nội tiết. TS. BS Bảy cho biết: “95% bệnh nhân nằm viện trên một tháng tại khoa Nội tiết - Đái tháo đường là do loét bàn chân”. Điều trị các ca này thường phức tạp, tốn kém, và ít khi đem lại hiệu quả toàn diện.
Theo khuyến cáo của Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) và Bộ Y tế Việt Nam, tất cả bệnh nhân ĐTĐ nên được tầm soát biến chứng thần kinh ngoại biên hàng năm, không chỉ để cải thiện triệu chứng mà còn để ngăn ngừa những hậu quả lâu dài. Về điều trị, quản lý bệnh lý thần kinh ngoại biên cần thực hiện theo 3 nền tảng chính gồm: Kiểm soát tối ưu đường huyết, điều trị theo cơ chế bệnh sinh và giảm đau triệu chứng cho bệnh nhân.
Dấu hiệu sớm cảnh báo có thể bạn đã mắc bệnh tiểu đường
Hầu hết các triệu chứng ban đầu của bệnh đái tháo đường là mức glucose trong máu cao hơn bình thường. Các dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường có thể từ rất nhẹ thậm chí không có triệu chứng gì. Một số người không phát hiện ra họ bị bệnh nặng hoặc có nhiều biến chứng thì mới phát hiện ra.
Triệu chứng của đái tháo đường tuýp 1
Bệnh diễn biến rất nhanh các triệu chứng thường xảy ra nhanh chóng trong vài ngày hoặc vài tuần. Thường hay có hội chứng 4 nhiều điển hình.
- Đói và mệt: Cơ thể bạn chuyển đổi thức ăn bạn ăn thành glucose mà tế bào của bạn sử dụng để lấy năng lượng. Nhưng các tế bào của bạn cần insulin để hấp thụ glucose. Nếu cơ thể bạn không tạo ra đủ hoặc bất kỳ loại insulin nào, hoặc nếu các tế bào của bạn kháng lại insulin mà cơ thể bạn tạo ra, glucose không thể xâm nhập vào chúng và bạn không có năng lượng. Điều này có thể khiến bạn đói và mệt mỏi hơn bình thường.
- Đi tiểu thường xuyên hơn và khát hơn: Một người bình thường thường phải đi tiểu từ bốn đến bảy lần trong 24 giờ, nhưng những người mắc bệnh đái tháo đường do đường máu cao có thể đi nhiều hơn bình thường rất nhiều lần.Tại sao lại như vậy ? Bình thường cơ thể bạn tái hấp thu glucose khi nó đi qua thận của bạn. Nhưng khi bệnh tiểu đường đẩy lượng đường trong máu của bạn lên cao, thận của bạn có thể không thể đưa tất cả trở lại. Điều này khiến cơ thể tạo ra nhiều nước tiểu và phải mất nước.Kết quả: Bạn sẽ phải đi thường xuyên hơn. Bạn cũng có thể đi ra ngoài nhiều hơn. Bởi vì bạn đi tiểu rất nhiều, bạn có thể rất khát. Khi bạn uống nhiều hơn, bạn cũng sẽ đi tiểu nhiều hơn.
- Khô miệng, khát nước nhiều và ngứa da: Bởi vì cơ thể bạn đang sử dụng chất lỏng để đi tiểu, nên độ ẩm cho những thứ khác sẽ ít hơn. Bạn có thể bị mất nước, và miệng của bạn có thể cảm thấy khô. Da khô có thể làm bạn ngứa.
- Sút cân nhiều: Mặc dù bệnh nhân ăn nhiều nhưng sút cân rất nhiều.
- Thị lực giảm: Thay đổi mức chất lỏng trong cơ thể bạn có thể làm cho tròng kính trong mắt bạn sưng lên khiến mắt mờ và thị lực giảm.
Triệu chứng của đái tháo đường tuýp 2
Ở tiểu đường tuýp 2 bệnh nhân diễn biến rất âm thầm thậm chí không có triệu chứng gì, không có các triệu chứng rầm rộ như đái tháo đường tuýp 1. Bạn có thể được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường vì bạn đi khám bác sĩ vì bệnh khác vô tình xét nghiệm glucose máu hoặc phát hiện bệnh vì có các biến chứng khác như vết thương nhiễm trùng khó liền. Nhìn chung người bệnh có thể không bao giờ cảm nhận được các dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Bệnh đái tháo đường có thể phát triển trong nhiều năm và các dấu hiệu cảnh báo có thể rất khó chẩn đoán.
Một số dấu hiệu như:
Nhiễm trùng nấm men: Cả đàn ông và phụ nữ mắc bệnh tiểu đường đều có thể mắc phải những thứ này. Nấm men ăn glucose, vì vậy có nhiều xung quanh làm cho nó phát triển mạnh. Nhiễm trùng có thể phát triển ở bất kỳ nếp gấp ấm và ẩm của da, bao gồm: giữa ngón tay và ngón chân, dưới ngực, trong hoặc xung quanh cơ quan sinh dục
Vết loét hoặc vết cắt chậm lành: Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu của bạn và gây tổn thương thần kinh khiến cơ thể bạn khó chữa lành vết thương.Đau hoặc tê ở chân hoặc chân của bạn. Đây là một kết quả khác của tổn thương thần kinh.
Triệu chứng của bệnh tiểu đường thai kỳ
Lượng đường trong máu cao khi mang thai thường không có triệu chứng. Bạn có thể cảm thấy hơi khát hơn bình thường hoặc phải đi tiểu thường xuyên hơn. Thường phát hiện chủ yếu khi làm nghiệm pháp 3 mẫu glucose lúc thai 28 tuần.
