Phát hiện bất ngờ về xác tàu đắm hơn 500 năm trước

Một xác tàu đắm vào thế kỷ 15 ngoài khơi bờ biển Thụy Điển có thể là xác tàu đắm lâu đời nhất ở Scandinavia được chế tạo theo phong cách "carvel" sáng tạo — một thiết kế giúp xác tàu có thể mang theo những khẩu pháo hạng nặng, các nhà khảo cổ học cho biết.

Các cuộc thám hiểm cho thấy thân tàu được làm bằng ván gỗ kiểu carvel phẳng, thay vì ván gỗ kiểu clinker chồng lên nhau như trong cách đóng tàu truyền thống của Bắc Âu. (Ảnh: Alexander Rauscher và Jim Hansson)

Vụ đắm tàu ở Landfjärden, phía nam Stockholm, là một trong năm vụ đắm tàu ở khu vực này được biết đến từ những năm 1800. Người ta thường cho rằng chúng là từ những con tàu có niên đại từ Thời đại Viking (năm 793 đến năm 1066 sau Công nguyên).

Thế nhưng, các nhà khảo cổ học hàng hải tại Vrak, bảo tàng xác tàu đắm ở Stockholm, đã tiết lộ rằng bốn xác tàu đắm có niên đại từ những năm 1600 và 1700 và xác tàu đắm lâu đời nhất được đóng trước năm 1480 và có thể sớm nhất là vào những năm 1460.

Kỹ thuật đóng tàu có thể mang theo đại bác

Người phụ trách bảo tàng kiêm quản lý dự án Håkan Altrock cho biết, điểm quan trọng nhất của xác tàu đắm, hiện được gọi là "Vrak 5", là nó được chế tạo theo phong cách "carvel", với các tấm ván trên thân tàu phẳng với các tấm ván bên cạnh nên toàn bộ bề mặt thân tàu tương đối nhẵn.

Trong khi đó, các loại tàu Bắc Âu truyền thống, chẳng hạn như tàu dài của người Viking , được đóng theo phong cách "clinker" với các tấm ván chồng lên nhau, khiến chúng nhẹ và tương đối linh hoạt.

Thế nhưng, việc sử dụng ván phẳng kiểu carvel - một sáng kiến từ Địa Trung Hải có niên đại khoảng thế kỷ thứ bảy sau Công nguyên - có nghĩa là thân tàu có thể được gia cố bằng khung để làm cho nó chắc chắn hơn. Đây là một đổi mới quan trọng khi tàu bắt đầu mang theo đại bác vào thế kỷ 15, vì vậy những con tàu "đóng bằng clinker" truyền thống đã trở nên lỗi thời.

Altrock cho biết, những chi tiết này khiến Vrak 5 trở thành chìa khóa để hiểu được quá trình chuyển đổi từ tàu đóng bằng clinker sang tàu đóng bằng carvel, một giai đoạn quan trọng trong lịch sử hàng hải của Thụy Điển.

Con tàu này đại diện cho mối liên hệ hấp dẫn giữa ngành đóng tàu thời trung cổ và hiện đại. Ông Altrock cho biết, phân tích mới cũng cho thấy những cây được dùng để lấy gỗ ở Vrak 5 đã bị chặt ở vùng Kalmar, phía nam Thụy Điển hoặc ở vùng Blekinge gần đó.

Không những thế, các nhà khảo cổ học còn tạo ra một mô hình kỹ thuật số của xác tàu đắm Vrak 5 bằng phương pháp quang trắc, một kỹ thuật kết hợp các bức ảnh kỹ thuật số để phản ánh vị trí của chúng trong không gian ba chiều.