Sức lao động đáng kinh ngạc của NSƯT Lê Chức ở tuổi U80

NSƯT Lê Chức vừa đôn đáo đón khách vừa tất tả ở cánh gà Nhà hát Lớn trong đêm tổng duyệt vở kịch kinh điển thế giới Mê Đê (Médée). Ông giữ vai trò đạo diễn kịch kinh điển thế giới Mê Đê chuyển thể cải lương. Trên thế giới, Mê Đê về sự phản bội và lòng tham, ghen tuông, trả thù bi thảm được dàn dựng, diễn đi diễn lại hàng mấy trăm năm qua.

Vở kịch lấy cảm hứng từ huyền thoại về Jason. Sau khi Mê Đê lấy trộm được bộ lông cừu vàng, cả hai chạy trốn tới vương quốc khác. Jason phản bội và ruồng bỏ vợ để lấy công chúa trẻ, làm phò mã nhà vua. Hứng chịu sự phản bội, Mê Đê trả thù chồng, gây ra thảm kịch kinh hoàng nhất lịch sử cổ đại.

Sau bản kịch nói được dàn dựng ở phía Nam năm 20216, lần đầu tiên Mê Đê được đưa lên sân khấu cải lương. NSƯT Lê Chức chuyển thể kịch bản thơ từ bản dịch của tác giả Hoàng Hữu Đản với tác phẩm của Euripide (sáng tác từ khoảng 2.600 năm trước). NSND Triệu Trung Kiên chuyển thể sang kịch bản cải lương.

Mê Đê dù ra đời từ 2600 năm trước nhưng còn nguyên tính thời đại. Tác giả Euripide cắt nghĩa về tình huống người đàn bà độc ác giết hai đứa con ruột. Mê Đê chính là kết quả của sự phản bội, thù hận và sự trả thù tới tận cùng. Tuy nhiên bên cạnh sự bi thảm của thù hận và phản bội ấy, tác giả vẫn mở ra cánh cửa nhân văn bằng những tình tiết, nhân vật đại diện cho sự cứu rỗi.

NSƯT Lê Chức tôn trọng tuyệt đối tính toàn vẹn của tác phẩm. “Đạo diễn không phô trương, không hình thức chủ nghĩa mà luôn cố gắng đi tận cùng ý nghĩa của vở diễn, khai thác sâu nhất chiều sâu nội tâm của nhân vật”, NSND Triệu Trung Kiên - Giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam chia sẻ. Sân khấu vì thế được bài trí đơn giản, tránh bục bệ như sân khấu truyền thống Việt Nam.

Dựng vở kinh điển thế giới là dịp để rèn luyện diễn viên, làm phong phú kịch mục của nhà hát. Hơn chục năm nay, Nhà hát Cải lương Việt Nam mới dàn dựng kịch bản nước ngoài, bên cạnh thế mạnh khai thác đề tài lịch sử.

Vở diễn quy tụ ê-kíp mạnh như Giám đốc âm nhạc NSND Trọng Đài, NSƯT Doãn Bằng thiết kế sân khấu, tập thể đoàn cải lương thể nghiệm Nhà hát Cải lương Việt Nam như Ninh Thị Như Quỳnh, Nguyễn Thị Hà, Nguyễn Minh Hải, Trần Ngọc Tuấn, Quách Xuân Thông, Lê Xuân Hùng, Cù Đức Hảo, Nguyễn Văn Đáng...

Thành công lớn nhất của đạo diễn NSƯT Lê Chức là chọn được nữ chính Như Quỳnh. Nữ nghệ sĩ mảnh mai phải gánh gần như toàn bộ sức nặng của vở diễn xuyên hơn 100 phút. Như Quỳnh vừa ca, vừa thể hiện từng chuyển biến tinh tế nhất của tâm lý Mê Đê với những màn độc thoại, đối thoại kịch tính.

NSƯT Lê Chức là một minh chứng sống động cho sức lao động, cống hiến không ngừng nghỉ. Rời Nhà hát Cải lương Việt Nam giữ chức Cục phó Cục Nghệ thuật biểu diễn, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam hơn chục năm, ông luôn là một trong những nghệ sĩ nghiêm cẩn trong công việc, một nghệ sĩ có sức lao động đáng kinh ngạc.

Trời phú cho “giọng đọc vàng” nên ở tuổi U80, ông vẫn phăm phăm đi thu tiếng cho nhiều chương trình, đọc lời bình kịch bản cho nhiều bộ phim, lễ kỷ niệm lớn. Sau khi thôi tham gia Ban chấp hành Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, NSƯT Lê Chức viết kịch bản nhiều hơn, trở lại với chuyên ngành chính ông được đào tạo. Ông từng tốt nghiệp đạo diễn sân khấu ở Liên Xô (cũ).

Sự đón nhận của khán giả với vở Mê Đê đem đến động lực, sự hào hứng kỳ lạ thôi thúc NSƯT Lê Chức. Ông tuyên bố sau vở diễn này tiếp tục quay trở lại với vị trí đạo diễn sân khấu.