'Thủ phủ tôm' Cà Mau tìm sinh kế xanh để sống sót giữa biến đổi khí hậu

Nước biển dâng, sạt lở và hạn mặn đang khiến vùng đất nuôi tôm lớn nhất cả nước đối mặt nhiều rủi ro. Cà Mau buộc phải thay đổi – không chỉ để giữ sinh kế cho hàng trăm nghìn hộ dân, mà còn để giữ thương hiệu “tôm Việt” trên bản đồ thế giới.

Ngày 29/10, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Cà Mau tổ chức Diễn đàn Giải pháp sinh kế thích ứng và giảm thiểu rủi ro thiên tai tại cộng đồng.

Ông Phan Minh Chí – Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Cà Mau cho biết, Cà Mau sau khi hợp nhất với Bạc Liêu có 310km đường bờ biển và được biết đến là “thủ phủ” tôm của cả nước. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 422.000ha nuôi trồng thuỷ sản, trong đó, diện tích nuôi tôm đạt 416.000ha, với một số mô hình đặc trưng như: Tôm – rừng, tôm – lúa...

Ông Phan Minh Chí – Phó Giám đốc Sở NN&MT Cà Mau phát biểu tại diễn đàn.

Năm nay, sản lượng tôm của tỉnh Cà Mau ước đạt 566.000 tấn, chiếm 45% sản lượng cả nước, góp phần quan trọng đưa giá trị xuất khẩu thuỷ sản của tỉnh đạt 2,6 – 2,9 USD/năm, trong đó sản phẩm tôm chiếm khoảng 90%. Tuy nhiên, Cà Mau đang phải đối đầu với khó khăn, thách thức do tình hình biến đổi khí hậu, nước biển dâng và xâm nhập mặn.

Bên cạnh đó, theo ông Chí, tình hình sạt lở bờ biển, bờ sông cũng diễn biến hết sức phức tạp. Năm 2025, tỉnh Cà Mau có 402 điểm sạt lở, với tổng chiều dài 629km. Mùa khô 2023 – 2024, tỉnh Cà Mau có hơn 2.600 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt. Cùng với đó, thiên tai và thời tiết cực đoan xảy ra với tần suất, cường độ tăng, gây thiệt hại trên 44 tỷ đồng.

Những con số trên cho thấy, Cà Mau đang chịu sức ép hết sức lớn từ biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. Điều này đòi hỏi phải chủ động thích ứng, chuyển đổi sinh hoạt, sinh kế theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường.

“Diễn đàn là dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và bà con nông dân cùng ngồi lại, chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng các mô hình sinh kế hiệu quả, thích ứng với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt của vùng đất Cà Mau nói riêng, vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Thông qua diễn đàn, chúng ta sẽ tìm ra những hướng đi mới, những giải pháp khả thi, góp phần giúp bà con sống tốt hơn trong vùng đất ngập mặn, trong vùng nước biển dâng và tiếp tục phát triển ngành hàng tôm theo hướng 'nông nghiệp xanh – thông minh – bền vững”, ông Chí nhấn mạnh.

Diễn đàn dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân chia sẻ kinh nghiệm nhân rộng những mô hình sinh kế hiệu quả thích ứng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở tỉnh Cà Mau nói riêng và của Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Theo Trung tâm Khuyến nông Cà Mau, biến đổi khí hậu là một thách thức hiện hữu và lâu dài đối với sự phát triển của tỉnh Cà Mau. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng bền vững hơn. Việc phát triển và nhân rộng các mô hình sinh kế được đề xuất không chỉ giúp người dân thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị sản phẩm và tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững của tỉnh.

Trung tâm khuyến nông Cà Mau cũng kiến nghị đến Chính phủ và các Bộ ngành quan tâm, ưu tiên phân bổ nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, về ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và Cà Mau nói riêng. Cùng với đó, hỗ trợ tỉnh trong việc kêu gọi đầu tư, hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ và tài chính xanh.

“Thiên tai, hạn mặn và biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh đến đời sống và sản xuất nông nghiệp. Bối cảnh đó, hệ thống Khuyến nông Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là người bạn đồng hành tin cậy của nông dân, mang khoa học kỹ thuật đến từng vùng, từng hộ, giúp cộng đồng thích ứng linh hoạt và phát triển bền vững”, ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chia sẻ.

Ông Thanh khẳng định, trong tương lai, Trung tâm khuyến nông quốc gia tiếp tục hướng dẫn kỹ thuật, đồng hành cùng nông dân vượt qua khó khăn. Qua đó, giúp mỗi vùng đất, mỗi hộ sản xuất tìm được hướng đi phù hợp trong điều kiện biến đổi khí hậu.