Theo dự báo của ngành y tế, mùa đông xuân năm nay dịch bệnh nào có nguy cơ bùng phát? Người dân làm gì để phòng chống? Xin cảm ơn ông Hiện tại thời tiết đang chuyển mùa từ Thu sang Đông.
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Trong giai đoạn giao mùa thời tiết thay đổi rất nhiều và biên độ giao động lớn giữa các ngày trong tuần, giữa ngày và đêm trong đó rõ nét nhất là sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm. Với đặc điểm thời tiết như vậy có thể gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe con người đặc biệt là trẻ em và người già.
Thời tiết thay đổi thất thường như vậy với khí hậu lạnh và ẩm cũng là điều kiện thuận lợi cho một số dịch bệnh dễ phát sinh, phát triển trong đó phải kể đến các dịch bệnh đường hô hấp như cúm, hội chứng cảm lạnh, các bệnh viêm đường hô hấp cấp do vi rút các loại, các dịch sốt phát ban lây qua đường hô hấp như sởi, rubella, adeno vi rút, thuy dau, quai bi, viêm mang não do não mô cầu, Hib v.v..
Bên cạnh đó một số dịch bệnh đường tiêu hóa cũng rất dễ xuất hiện, đặc biệt dịch tiêu chảy cấp do Rota vi rút gây dịch ở trẻ nhỏ rất hay xảy ra vào mùa này.
Trong giai đoạn chuyển mùa như hiện nay mọi người rất cần chú ý giữ gìn sức khỏe để phòng tránh dịch bệnh. Trong đó cần đặc biệt chú ý giữ ấm, tránh bị nhiễm lạnh đặc biệt cho trẻ nhỏ. Có chế độ ăn uống nghỉ ngơi hợp lý. Giữ gìn vệ sinh cá nhân thật tốt trong đó có ăn uống hợp vệ sinh, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng. Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với những người nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm.
Đối với trẻ em cần đảm bảo cho trẻ tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Ở những nơi có điều kiện mọi người cũng có thể chủ động đến các cơ sở y tế để tiêm phòng vacxin không nằm trong TCMR phòng một số bệnh thường gặp như vacxin cúm, sởi, thủy đậu, quai bị, viêm màng não vv.. Khi bản thân và người thân nghi ngờ bị mắc bệnh truyền nhiễm cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị cũng như chủ động phòng tránh lây bệnh cho người khác. Thực hành tốt những khuyến cáo phòng bệnh của cơ quan y tế.
Nếu tiêm vắc-xin muộn thì hiệu quả phòng bệnh có đạt không thưa bác sĩ?
Vắc xin phải được tiêm theo đúng lịch, đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm để đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối đa. Tuy nhiên khoảng cách mũi tiêm lớn hơn quy định (tiêm muộn) không làm giảm nồng độ kháng thể sau khi hoàn thành các mũi tiêm, mặc dù hiệu lực bảo vệ có thể không đạt được cho đến khi đủ số liều theo quy định.
Trẻ em là đối tượng khá mẫn cảm với sự thay đổi của thời tiết. Cứ mỗi khi bước vào mùa đông xuân là số trẻ nhập viện lại tăng đột biến. Xin hỏi bác sĩ, những bệnh nào thường gặp ở trẻ em trong mùa đông xuân?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Một số bệnh do virus, vi khuẩn có thể tăng lên vào mùa đông xuân do điều kiện thời tiết như: nhiệt độ, độ ẩm… phù hợp cho các tác nhân gây bệnh phát triển. Một số bệnh thường gặp vào mùa đông xuân gồm: cúm, sởi, ho gà, viêm màng não, tay chân miệng… Để phòng bệnh thì cần tiêm vac-xin đầy đủ, tăng cường chế độ dinh dưỡng để đảm bảo cơ thể khoẻ mạnh, tránh tiếp xúc với những người mắc bệnh, vệ sinh cá nhân tốt…
Thưa bác sĩ, bệnh tay chân miệng thường xảy ra ở những trường hợp nào? Triệu chứng bệnh như thế nào để phân biệt với việc bé chỉ bị nhiệt miệng? Bệnh lây qua đường nào ạ?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Bệnh tay chân miệng có thể gặp ở bất kì trẻ nào, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh tay chân miệng có các biểu hiện đặc biệt như: phát ban ở lòng bàn tay, bàn chân, hai gối, mông, niêm mạc miệng kèm theo có thể sốt cao, giật mình, đi loạng choạng… Nhiệt miệng thì thường chỉ có các tổn thương ở trong niêm mạc miệng. Tuy nhiên, một số trường hợp rất khó phân biệt giữa hai nhóm bệnh này. Do vậy cần theo dõi các triệu chứng khác, đặc biệt là triệu chứng của bệnh tay chân miệng.
Con trai tôi 6 tuổi, cháu bị quai bị đã 2 ngày nay. Tôi đã đưa cháu đi khám, được bác sĩ kê đơn và hướng dẫn chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên tôi rất lo lắng vì nghe nói bệnh quai bị có nhiều biến chứng rất nguy hiểm, nhất là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này. Xin bác sĩ cho biết có đúng như vậy không và làm thế nào để điều trị hiệu quả bệnh này?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Bệnh quai bị có một số biến chứng, với trẻ nam có thể gây viêm tinh hoàn và có khả năng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này. Điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng như dùng thuốc hạ sốt, nghỉ ngơi. Khi phát hiện viêm tinh hoàn (tinh hoàn sưng đỏ, đau) thì cần đưa trẻ đi khám ngay tại các cơ sở y tế để điều trị kịp thời.
TS Ngũ Duy Nghĩa - Phó trưởng Khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ Thưa bác sĩ, việc tiêm ngừa rồi vẫn mắc bệnh có liên quan chất lượng vắc xin không ạ?
TS Ngũ Duy Nghĩa - Phó trưởng Khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ
Miễn dịch tạo ra sau khi tiêm vắc xin thường rất bền vững, lâu dài và có hiểu quả bảo vệ rất cao, có loại lên đến 95%. Tuy nhiên hiệu quả bảo vệ do tiêm vắc xin phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó sự đáp ứng miễn dịch của từng cá thể tạo ra miễn dịch bảo vệ đóng vai trò quan trọng. Tại khu vực thường xuyên lưu hành bệnh truyền nhiễm, miễn dịch quần thể thấp thì mọi người nên tiêm các mũi nhắc lại để đảm bảo có miễn dịch bảo vệ tốt nhất phòng chống bệnh.
Xin bác sĩ cho biết, người lớn có thể tiêm vắc xin phòng bệnh viêm não hay không?
TS Ngũ Duy Nghĩa - Phó trưởng Khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ
Người lớn hoàn toàn có thể tiêm các vắc xin phòng bệnh viêm não. Hiện nay chúng ta đã có các loại vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản và viêm màng não do não mô cầu. Mọi người có thể đến các cơ sở tiêm chủng để được tư vấn và tiêm vắc xin phòng bệnh
BS Nguyễn Bá Đăng - Chuyên viên Cục Y tế Dự phòng Cùng một bệnh nhưng nguyên nhân lại khác nhau: có thể do virus hoặc vi khuẩn, đúng không? Làm sao để phân biệt được chính xác nguyên nhân? Điều trị có gì khác nhau?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp có thể do vi khuẩn hoặc virus nhưng có thể kết hợp cả hai loại tác nhân gây bệnh. Chúng ta có thể phân biệt bệnh do vi khuẩn hoặc virus bằng các triệu chứng. Bệnh do vi khuẩn thường gây sốt cao, mệt mỏi, ăn kém, với trẻ em thì khi đỡ sốt trẻ vẫn mệt mỏi, không chơi. Nếu bệnh do virus thì thường gây các biểu hiện viêm long đường hô hấp như: hắt hơi, chảy nước mũi, khi dùng thuốc hạ sốt trẻ sẽ đỡ sốt và vẫn ăn, chơi tốt.
Nếu bệnh do virus thì chủ yếu điều trị triệu chứng như: sử dụng thuốc hạ sốt, các thuốc giảm tiết dịch đường hô hấp, không chỉ định dùng kháng sinh. Nếu bệnh do vi khuẩn thì bắt buộc phải dùng kháng sinh.
Xin bác sĩ chỉ cách phân biệt được cảm cúm thông thường và cúm gia cầm, bởi vì các biểu hiện giống nhau; sốt, ho, đau người. Biểu hiện cúm như thế nào là nặng cần đến khám bệnh viện?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Cả hai bệnh đều có biểu hiện là viêm long đường hô hấp trên như: hắt hơi, chảy nước mũi, ho. Tuy nhiên, cảm cúm thông thường thì các triệu chứng thường nhẹ và khỏi sau 2-3 ngày. Bệnh do cúm gia cầm thường gây sốt cao, các triệu chứng diễn biến nặng, một số trùng virus có thể gây viêm phổi nặng, có thể gây tử vong. Bệnh cúm nặng thường có các triệu chứng như: sốt cao, mệt mỏi, sau 1-2 ngày có thể gây khó thở, suy hô hấp diễn biến nhanh. Nếu thấy các biểu hiện như: mệt mỏi, khó thở, nôn nhiều… thì phải đến khám tại các cơ sở y tế và nhập viện nếu cần thiết.
Nếu mắc viêm não rồi, có thể bị mắc lại không, thưa BS?
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ
Bệnh viêm não có thể do nhiều tác nhân gây nên. Một số tác nhân đã có vac-xin, hoặc cơ thể có thể tạo được miễn dịch sau khi mắc thì sẽ không mắc lại như: viêm não Nhật Bản. Nhiều tác nhân khác chưa có vac-xin phòng bệnh và cơ thể cũng không tạo được miễn dịch bền vững sau khi mắc bệnh nên vẫn có thể mắc lại.
Xin bác sĩ cho biết, bệnh ho gà có biểu hiện như thế nào? Làm sao phòng bệnh hiệu quả? Người lớn có bị mắc ho gà không?
Bệnh ho gà có các biểu hiện như sau: ho cơn kéo dài, ho rũ rượi, đỏ mặt, đờm trắng dai. Ở trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi có thể gây ngừng thở. Người lớn vẫn có thể mắc ho gà nhưng các biểu hiện thường nhẹ hơn và có thể đáp ứng với các thuốc điều trị thông thường. Để phòng bệnh ho gà hiệu quả thì cách tốt nhất là tiêm vac-xin phòng bệnh. Ngoài ra, vệ sinh đường hô hấp, tránh tiếp xúc với nguồn bệnh… cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ 
TS Ngũ Duy Nghĩa - Phó trưởng Khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ Thạc sỹ, BS Đỗ Thiện Hải - Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ:
Các vị khách mời tại buổi giao lưu trực tuyến "Tăng cường phòng chống dịch bệnh mùa đông xuân 2018" Ông Đặng Quang Tấn, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết: 9 tháng của năm 2018, cả nước ghi nhận hơn 61.800 trường hợp mắc tay chân miệng, trong đó có 29.324 trường hợp nhập viện và 6 trường hợp tử vong tại 5 tỉnh, thành phía Nam.
Trong mùa đông xuân, sởi cũng là bệnh truyền nhiễm nhiều người mắc và lây lan rất mạnh. Trẻ em, người lớn chưa bị bệnh, chưa được tiêm phòng khi tiếp xúc với nguồn bệnh đều có thể mắc bệnh. Bệnh xuất hiện quanh năm nhưng thường xảy ra vào mùa đông - xuân. Cách phòng ngừa bệnh sởi tốt nhất là tiêm ngừa vắc xin.
Ông Đặng Quang Tấn, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cho biết: Trong 9 tháng của năm 2018, 2.942 trường hợp sốt phát ban được ghi nhận tại 51 tỉnh, thành phố, trong đó 1.093 trường hợp mắc sởi dương tính tại 40 tỉnh, thành phố, có 1 trường hợp tử vong tại Hưng Yên (bệnh nhân có bệnh lý nền viêm phổi kéo dài). So với cùng kỳ năm 2017, số mắc sốt phát ban tăng 10,2 lần.
Sốt xuất huyết Dengue là bệnh phổ biến trong mùa đông – xuân. Đây là bệnh nhiễm virus cấp tính, lây truyền qua muỗi chứa virus. Bệnh lưu hành ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt và dễ gây thành dịch lớn. Thời điểm dịch bệnh bắt đầu từ mùa mưa (từ tháng 5 - tháng 11). Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là sốt đột ngột, sốt cao trên 38,5 độ C, kéo dài 2 - 7 ngày với các triệu chứng đau đầu, đau cơ, đau khớp, phát ban, có ban xuất huyết, đốm xuất huyết hoặc chảy máu và có thể sốc do mất máu. Đến nay sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin chưa được sử dụng tại Việt Nam, nên các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là diệt muỗi, diệt lăng quăng (bọ gậy) và phòng chống muỗi đốt.
Để tăng cường thêm cho bạn đọc kiến thức về cách nhận biết, phòng chống những dịch bệnh nguy hiểm mùa đông – xuân, Báo Tiền Phong tổ chức buổi Toạ đàm với chủ đề “Tăng cường phòng chống dịch bệnh mùa đông - xuân” với sự tham gia của 3 chuyên gia:
