TPO - Đây là triều đại phong kiến đầu tiên đưa Toán học vào nội dung khoa cử ở nước ta. Phép thi cử của triều đại này được lấy làm chuẩn mực cho Đại Việt xuyên suốt mấy trăm năm sau.
Nhà Hồ có bao nhiêu vị vua?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án B: Nhà Hồ tồn tại trong 7 năm (1400-1407) với 2 đời vua: Vua Hồ Quý Ly (1400) và vua Hồ Hán Thương (1401-1407).
Nhà Hồ lấy được giang sơn từ tay nhà Trần bằng cách nào?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Theo Đại Việt sử ký toàn thư, tháng 2/1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi vua Trần Thiếu Đế, xưng là Thánh Nguyên, lập con trai tên Hán Thương làm thái tử. "Tháng 2 ngày 28, Quý Ly bức vua nhường ngôi và buộc người tôn thất, các quan 3 lần dâng biểu khuyên lên ngôi. Quý Ly giả vờ cố tình từ chối nói: Ta sắp xuống lỗ đến nơi rồi, còn mặt mũi nào trông thấy tiên đế ở dưới đất nữa? Rồi tự lập làm vua, đặt niên hiệu là Thánh Nguyên... Hồ Quý Ly phế vua làm Bảo Ninh Đại Vương, vì vua là cháu ngoại nên không giết", sách Đại Việt sử ký toàn thư viết. Trước đó, Hồ Quý Ly là quan của nhà Trần, được vua Trần Nghệ Tông rất trọng dụng. Ông thao túng triều chính, xúi vua giết những người không phục tùng mình. Năm 1394, khi Nghệ Hoàng chết, Hồ Quý Ly càng tỏ rõ ham muốn chiếm ngôi. Ông ép con rể là vua Trần Thuận Tông đi tu rồi sai người giết chết. Cháu ngoại của Hồ Quý Ly là Trần Thiếu Đế được sắp xếp lên ngôi khi mới 2 tuổi, sau 2 năm thì bị họ Hồ tiếm ngôi. Những hành động của Hồ Quý Ly bị người đời lên án. Triều Hồ vì thế không được lòng dân và sớm bị diệt vong.
Sau khi lên ngôi, Hồ Quý Ly đổi tên nước ta thành gì?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Theo Đại Việt sử ký toàn thư, sau khi lên ngôi vua, Hồ Quý Ly đổi quốc hiệu Đại Việt thành Đại Ngu. Chữ "Ngu" ở đây có nghĩa là yên vui, hòa bình. Hồ Quý Lý chọn quốc hiệu này vì nhận mình là con cháu của Ngu Thuấn - một trong ngũ đế nổi tiếng của Trung Quốc thời thượng cổ. Nhiều sử gia như Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên đều chê cười việc "bắt quàng làm họ" này của ông. "Không phải mả nhà mình mà cúng là siểm nịnh", "... họ hàng xa xôi, các đời biến đổi, khó mà tin được. Quý Ly lại nhận là dòng dõi xa của Hồ Công Mãn, tế Ngu Thuấn làm thủy tổ, thì cái tội dối đời để tiếm ngôi thực không gì to bằng", các tác gia nhận xét trong Đại Việt sử ký toàn thư.
Hồ Hán Thương cho làm sổ hộ tịch trong cả nước vào năm nào?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án B: Về hành chính, năm 1401 Hồ Hán Thương cho làm sổ hộ tịch trong cả nước. "Biên hết vào sổ những nhân khẩu từ 2 tuổi trở lên và lấy số hiện tại làm số thực, không cho phép người lưu vong mà vẫn biên tên trong sổ. Yết thị cho các phiên trấn hễ có người kinh nào trú ngụ thì đuổi về nguyên quán", sách Đại Việt sử ký toàn thư viết. Năm 1403, ông cho di dân không có ruộng đến Thăng Hoa - vùng đất mới thu được sau khi Chiêm Thành dâng nộp năm 1402 (nay thuộc tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi). Cùng năm, nhà Hồ đặt ra cơ quan trông coi y tế là Quảng tế.
Nhà Hồ cho lưu hành tiền giấy, cấm tiền đồng?
Giải thích Sai Câu trả lời đúng là đáp án A: Về kinh tế, nhà Hồ cho lưu hành tiền giấy, cấm tiền đồng. Thực chất, việc đổi tiền được Hồ Quý Ly khởi xướng và thực hiện từ cuối thời Trần, năm 1396. Thể thức tiền giấy là tờ 10 đồng vẽ rong, tờ 30 đồng vẽ sóng, tờ 2 tiền vẽ rùa, tờ 3 tiền vẽ lân, tờ 5 tiền vẽ phượng, tờ một quan vẽ rồng. Kẻ làm tiền giả bị tội chết, ruộng đất, tài sản tịch thu.
Triều đại nhà Hồ thất bại, nhà nước Đại Ngu chấm dứt trong cuộc chiến tranh với nước nào?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án C: Năm 1404, trước họa xâm lăng của nhà Minh, nhà Hồ lo củng cố quân sự, như cho đóng thuyền đinh sắt, đóng cọc ở các cửa biển và những nơi xung yếu trên sông Hồng, đặt bốn kho quân khí để phòng giặc phương Bắc. Trong khi đó, tháng 4/1406, nhà Minh sai Hàn Quan và Hoàng Trung đem 100 nghìn quân ở Quảng Tây sang. Qua một số trận giao tranh nhỏ, quân Hồ thắng trận, quân Minh phải rút lui. Tháng 9/1406, nhà Minh sai Trương Phụ, Trần Húc đem quân đánh vào cửa ải Pha Lũy (cửa khẩu Hữu Nghị ngày nay); Mộc Thạnh, Lý Bân cũng quân đánh vào cửa ải Phú Lệnh (gần thị xã Hà Giang ngày nay), tổng số quân khoảng 200.000. Trước các mũi tiến công của địch, đội quân nhà Hồ chặn đánh ở một vài nơi rồi rút về giữ phòng tuyến Nam sông Hồng. Quân Minh thừa cơ hội đã tập trung binh lực vượt sông Hồng đánh chiếm thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội). Tháng 1/1407, thành Đa Bang thất thủ, tuyến phòng ngự của quân nhà Hồ cũng tan vỡ nhanh chóng. Từ Đa Bang, quân nhà Minh tràn xuống chiếm cố đô Thăng Long. Quân nhà Hồ lại một lần nữa rút lui xuống miền hạ lưu sông Hồng. Và sau một vài trận phản công thất bại, Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương đem theo các thuộc hạ chạy ra biển rồi vào Hà Tĩnh. Quân Minh tiếp tục đuổi theo, đến Kỳ La (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) cha con Hồ Quý Ly đều bị bắt. Nhà Hồ sụp đổ, sau 7 năm tồn tại.
Triều đại nhà Hồ lần đầu tiên đưa Toán vào nội dung thi cử?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Nhà Hồ (1400-1407) là triều đại đầu tiên của nước ta đưa Toán học vào nội dung thi cử. Dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nhà Hồ đã có nhiều cải cách trong lĩnh vực giáo dục. Năm 1396, Hồ Quý Ly cho sửa lại chế độ thi cử, đặt ra cấp thi hương (là người đầu tiên trong lịch sử đặt ra cấp thi này). Ông cũng cho bỏ trường thi ám tả cổ văn thay bằng thi kinh nghĩa trong 4 trường thi. Đến năm 1402, ông đặt thêm kỳ thứ 5 là phải thi viết chữ và làm toán. Sự mở đường cho Toán học bắt đầu từ đây.
Ai được xem là nhân tài Toán học đầu tiên của nước ta thời phong kiến?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án C: Lương Thế Vinh (1441 - 1496) được xem là nhân tài toán học lớn nhất của nước ta trong thời phong kiến. Ông được gọi là Trạng Lường bởi rất giỏi đo lường, tính toán. Học giỏi có tiếng, Lương Thế Vinh tham dự khoa thi Quý Mùi (1463) dưới thời vua Lê Thánh Tông và đỗ ngay trạng nguyên. Ông cũng được xem là vị trạng nguyên giỏi toán nhất sử Việt. Với quan niệm “Thần cơ diệu toán vạn niên sư” (ai tính toán giỏi là người thầy muôn đời), Lương Thế Vinh đã dành nhiều tâm huyết để biên soạn cuốn Đại thành toán pháp. Đây là bộ sách viết chuyên về toán học đầu tiên và lớn nhất trong lịch sử nước ta, được đưa vào chương trình giáo dục và khoa cử suốt hơn 400 năm.
