"Đau đầu do cai caffeine có thể dữ dội đến bất ngờ", Tiến sĩ Nolan Pearson , bác sĩ thần kinh và chuyên gia về đau đầu tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai ở Los Angeles, Mỹ, chia sẻ. "Nó có thể gây ra chứng đau nửa đầu, với cảm giác đau nhói, dồn dập, nhói buốt". Các nhà thần kinh học đã có một vài giả thuyết và một số mẹo về cách điều trị những cơn đau đầu khó chịu này.
Đau đầu do cai caffeine thường xảy ra khi bạn bỏ lỡ tách cà phê thường ngày. (Ảnh: South_agency)
Theo Phân loại Quốc tế về Rối loạn Đau đầu (ICHD-3), đau đầu do cai caffeine xảy ra sau khi một người tiêu thụ hơn 200 miligam caffeine (lượng caffeine có trong khoảng hai tách cà phê) mỗi ngày trong hơn hai tuần và sau đó đột ngột dừng lại. Đau đầu thường xuất hiện trong vòng 24 giờ nếu không có caffeine, và thường biến mất trong vòng một tuần hoặc khi tiêu thụ lại caffeine.
Tại sao chứng đau đầu do cai nghiện lại đau đớn đến vậy vẫn còn chưa rõ ràng. Vì caffeine ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể, các chuyên gia vẫn chưa thể xác định được một nguyên nhân tổng quát duy nhất. Nhưng cơn đau có thể một phần đến từ sự giãn nở mạch máu.
Caffeine làm co mạch máu và đó là một phần lý do tại sao, theo Mayo Clinic, loại thuốc này cũng có thể được sử dụng để giảm một số loại đau đầu. Khi ngừng sử dụng caffeine, các mạch máu này sẽ sưng lên, khiến máu lưu thông nhiều hơn và do đó gây đau. Tuy nhiên, Tiến sĩ Brian McGeeney, bác sĩ thần kinh và chuyên gia về đau đầu tại Bệnh viện Brigham and Women's ở Boston, cho biết đó chỉ là một trong những nguyên nhân góp phần gây ra tình trạng này.
Một lời giải thích khác cho chứng đau đầu do cai caffeine liên quan đến các thụ thể adenosine. Thuốc này ngăn chặn adenosine, một thành phần cấu tạo nên RNA, bám vào các thụ thể nằm rải rác khắp hệ thần kinh trung ương. Điều này khiến các tế bào thần kinh hoạt động nhanh hơn và các mạch máu co lại, từ đó giúp mọi người cảm thấy tỉnh táo và minh mẫn hơn.
Khi ai đó ngừng tiêu thụ caffeine, sự tích tụ adenosine đột ngột trong cơ thể có thể góp phần gây ra chứng đau đầu do cai nghiện. Đây cũng là lý do tại sao caffeine thường được sử dụng để điều trị đau đầu: Bằng cách chặn các thụ thể adenosine, nó ngăn ngừa sự giãn nở mạch máu ngay từ đầu. Trên thực tế, theo Mayo Clinic, caffeine có thể giúp các thuốc giảm đau như ibuprofen và acetaminophen hoạt động hiệu quả hơn.
Hội chứng cai caffeine thường xảy ra trong môi trường bệnh viện khi bệnh nhân phải bỏ thói quen uống cà phê để trải qua một thủ thuật y tế. Một số nghiên cứu cũng cho thấy các triệu chứng cai caffeine ở những người ăn chay, chẳng hạn như người Hồi giáo đang trong tháng Ramadan. McGeeney cho biết: "Khi cuộc sống bị gián đoạn một cách không thể đoán trước, chẳng hạn như bạn phải vào phòng cấp cứu hoặc nhập viện, bạn sẽ thấy rất nhiều triệu chứng cai caffeine".
Caffeine thường an toàn khi dùng ở mức độ vừa phải. Tuy nhiên, khi ai đó muốn giảm hoặc bỏ hẳn caffeine, các chuyên gia khuyên rằng chiến lược tốt nhất là cắt giảm dần dần. Uống ít hơn một chút mỗi ngày, hoặc thay thế bằng các loại đồ uống ít caffeine hơn, chẳng hạn như trà, để quá trình chuyển đổi dễ dàng hơn.
"Nếu ai đó đang sử dụng caffeine thường xuyên và muốn giảm dần, thì nên giảm từ từ," Pearson nói. "Tức là không giảm nhanh hơn khoảng 25 đến 50 miligam caffeine mỗi ngày (tương đương với một phần tư đến nửa cốc cà phê)”.
Nếu cơn đau đầu kéo dài hơn một tuần, Pearson khuyên bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế, vì khoảng thời gian đó cho thấy cơn đau đầu có thể do nguyên nhân khác chứ không phải do cai caffeine.