Quản lý sữa còn bất cập
Phát biểu tại hội thảo “Phát triển ngành sữa Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” được tổ chức tại TPHCM ngày 12/8, ông Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam - khẳng định, nhận thức xã hội về giá trị dinh dưỡng của sữa - đặc biệt là sữa tươi đã thay đổi theo hướng tích cực. Cách đây 20 năm, chỉ cần “có sữa” là tốt. Nay, với vị thế quốc gia xuất khẩu lương thực, thực phẩm, Việt Nam có đủ điều kiện để khẳng định chất lượng sản phẩm sữa của mình.
“Thị trường sữa của nước ta còn rất rộng. Mức tiêu thụ bình quân mới khoảng 26 lít/người/năm, trong khi nhiều nước đạt 100 lít/người/năm, thậm chí các nước ôn đới có mức tiêu thụ tới 1 tấn/người/năm như Belarus. Việc chúng ta chưa thể tận dụng hết toàn bộ dư địa phát triển của ngành sữa là bởi còn tồn tại những nút thắt lớn”, ông Dương nói.
Trong khi đó, nhận thức tiêu dùng của người dân còn mơ hồ, chưa đầy đủ về giá trị dinh dưỡng của sữa. Nhiều nước bán sữa tươi ngang giá nước uống và dùng hằng ngày, nhưng ở Việt Nam vẫn còn tranh cãi về việc nên hay không nên sử dụng sữa thường xuyên.
Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng và quy chuẩn kỹ thuật về sữa chưa rõ ràng, dễ gây lẫn lộn giữa sữa tươi và sữa nước. Nhiều quy định vẫn dựa trên bối cảnh từ năm 2010 - thời điểm mà chúng ta chỉ cần có sữa là tốt, chưa theo kịp hiện nay - làm nhiễu thị trường. Điều này dẫn tới người sử dụng sữa hiện nay chủ yếu là em nhỏ, người già, người bệnh, còn người bình thường thì rất ít quan tâm.
Việc quản lý sữa nhập khẩu còn bất cập, gây bất lợi cho sản xuất trong nước. Các tập đoàn như Vinamilk, NutiFood… vẫn phải tự nuôi bò để đỡ ngành, trong khi một bộ phận doanh nghiệp nhỏ không mặn mà thu mua sữa tươi nội địa.
Để không tuột mất cơ hội vàng
Ông Nguyễn Xuân Dương cho rằng, trong chiến lược phát triển ngành sữa giai đoạn tới, phải nhìn nhận được những tồn tại nêu trên, có phương án xử lý nếu không sẽ tuột mất cơ hội vàng đối với sự phát triển bền vững.
Trước hết, cần quy hoạch lại vùng chăn nuôi bò sữa theo hướng tập trung, gắn chặt với vùng nguyên liệu thức ăn thô xanh, qua đó giảm chi phí vận chuyển, bảo đảm nguồn thức ăn ổn định và tăng cường kiểm soát dịch bệnh.
“Mô hình chăn nuôi tập trung, áp dụng công nghệ cao, kết hợp phát triển các hộ chăn nuôi bò sữa, dê sữa chuyên nghiệp trong hợp tác xã là giải pháp phù hợp để Việt Nam tự túc phần lớn nguồn nguyên liệu. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, nâng cao tay nghề cho đội ngũ kỹ thuật viên và người chăn nuôi”, ông Dương nói.
Ông Trương Thanh Hoài - Thứ trưởng Bộ Công Thương - cho biết, Bộ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các sản phẩm sữa dạng lỏng do Bộ Y tế ban hành từ năm 2010 đến nay đã bộc lộ nhiều hạn chế, nhiều điểm lạc hậu, chưa thật sự khoa học. “Chúng tôi đang chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành dự thảo quy chuẩn với nhiều điểm sửa đổi và sẽ hoàn thành trong thời gian ngắn sắp tới”, ông Hoài nói.