Thực tế, nhiều ca bệnh dù đã uống thuốc điều trị trong thời gian dài nhưng triệu chứng không thuyên giảm, thậm chí có xu hướng trầm trọng hơn. Vấn đề có thể nằm ngay từ bước đầu tiên: chẩn đoán chưa chính xác do nội soi và sinh thiết chưa đạt chuẩn.
Đây là nhận định được đưa ra tại hội thảo chuyên đề "Viêm loét đại tràng: từ nội soi chẩn đoán, mô bệnh học đến chiến lược điều trị" do trung tâm nội soi tiêu hóa thuộc phòng khám Doctor Check tổ chức ngày 28/12 vừa qua. Gần 30 bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa từ các bệnh viện lớn tại TP.HCM đã cùng trao đổi, bàn luận về vấn đề đang thu hút sự quan tâm này.
Nội soi tiêu hóa: nền tảng của chẩn đoán
Tại hội thảo, BSCK2 Lê Đình Quang (Khoa Nội soi - thăm dò chức năng, Bệnh viện Nhân Dân Gia Định) đã trình bày về vai trò then chốt của nội soi tiêu hóa trong chẩn đoán viêm loét đại tràng. Theo BS Quang, nội soi không chỉ giúp quan sát trực tiếp tổn thương niêm mạc mà còn là căn cứ quan trọng để định hướng chẩn đoán, đánh giá mức độ nặng của tình trạng viêm loét đại tràng và chỉ định sinh thiết phù hợp.
Dẫn khuyến cáo của Tổ chức Viêm ruột châu Âu (ECCO), BS Quang cho biết kết quả nội soi cần được phối hợp chặt chẽ với giải phẫu bệnh. Để chẩn đoán có độ tin cậy, bác sĩ cần lấy tối thiểu 2 mẫu sinh thiết từ ít nhất 5 vị trí khác nhau dọc theo đại tràng, bao gồm trực tràng và hồi tràng. Việc không lấy đủ mẫu ở các vị trí cần thiết sẽ khiến chẩn đoán thiếu cơ sở vững chắc.
Viêm loét đại tràng có nhiều mức độ, từ nhẹ đến nặng, và mỗi mức độ đòi hỏi chiến lược điều trị khác nhau. Nếu đánh giá sai, bệnh nhân có thể được điều trị bằng phác đồ thuốc không phù hợp khiến bệnh kéo dài hoặc dẫn đến các tác dụng phụ không cần thiết.
Ngoài ra, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tổn thương viêm loét trên nội soi cần phải được chẩn đoán phân biệt và loại trừ trước khi xác định bệnh nhân bị bệnh viêm ruột mạn. Nội soi tiêu hoá giúp cung cấp thông tin hình ảnh quan trọng để định hướng chiến lược chẩn đoán ban đầu cho bác sĩ tiêu hoá.
Giải phẫu bệnh: quy trình quan trọng cần được chuẩn hóa
Ở góc độ giải phẫu bệnh, TS. BS Võ Thị Ngọc Diễm (Bộ môn Mô phôi – Giải phẫu bệnh, Trường Đại học Y Dược TP. HCM) nhấn mạnh rằng chất lượng chẩn đoán không chỉ phụ thuộc vào việc “có lấy sinh thiết hay không” mà phụ thuộc vào toàn bộ quy trình từ lấy mẫu đến đọc kết quả.
Theo TS. BS Diễm, kỹ thuật lấy mẫu cần đúng vị trí và đủ độ sâu, mẫu sinh thiết phải được bảo quản ngay trong dung dịch cố định phù hợp. Phiếu gửi mẫu sinh thiết cần ghi đầy đủ thông tin lâm sàng, vị trí lấy mẫu và đính kèm hình ảnh nội soi để hỗ trợ bác sĩ giải phẫu bệnh trong quá trình phân tích.
Bên cạnh đó, phiếu trả kết quả cần được chuẩn hóa theo các phân loại quốc tế, thể hiện rõ phân bố tổn thương, mức độ mạn tính và mức độ hoạt động của bệnh, thay vì chỉ ghi chung chung “có viêm” hoặc “không có viêm”.
“Quy trình chuẩn hóa từ khâu lấy mẫu, bảo quản, gửi mẫu đến đọc kết quả đều phải được tuân thủ nghiêm ngặt để tránh sai sót”, TS. BS Diễm nhấn mạnh.
Lộ trình điều trị cá nhân hóa cho từng bệnh nhân
Chia sẻ về chiến lược điều trị, ThS. BSCKI Lưu Ngọc Mai (Bệnh viện Nhân Dân Gia Định) cho biết viêm loét đại tràng là bệnh lý có diễn tiến rất khác nhau giữa các bệnh nhân. Do đó, điều trị cần được cá thể hóa dựa trên phân tầng nguy cơ.
Chiến lược điều trị theo mục tiêu không chỉ nhằm kiểm soát triệu chứng như giảm đau bụng hay cải thiện tình trạng đi ngoài, mà còn hướng đến làm lành hoàn toàn niêm mạc đại tràng, từ đó hạn chế tái phát và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài. Điều này đòi hỏi quá trình theo dõi liên tục thông qua nội soi định kỳ, đánh giá đáp ứng điều trị và điều chỉnh phác đồ kịp thời khi cần thiết.
Tại hội thảo, các bác sĩ cùng xem xét các ca lâm sàng thực tế và thảo luận về những thách thức thường gặp trong điều trị, đặc biệt ở các trường hợp bệnh kéo dài hoặc đáp ứng kém. Theo các chuyên gia, khi điều trị không hiệu quả, việc cần làm trước tiên là xem lại độ chính xác của chẩn đoán ban đầu, thay vì chỉ thay đổi thuốc.
Khi ba khâu nội soi – giải phẫu bệnh – điều trị được phối hợp chặt chẽ theo chuẩn mực quốc tế, người bệnh có cơ hội được chẩn đoán chính xác ngay từ đầu, xây dựng chiến lược điều trị phù hợp và giảm nguy cơ biến chứng về lâu dài.
Viêm loét đại tràng: bệnh mạn tính nhưng không “lành tính”
Viêm loét đại tràng là bệnh viêm ruột mạn tính, có diễn tiến kéo dài và tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được theo dõi sát. Nguy cơ ung thư đại tràng tăng dần theo thời gian mắc bệnh, đặc biệt ở những trường hợp viêm lan rộng, kéo dài nhiều năm hoặc đáp ứng điều trị kém.
Đáng lưu ý, các tổn thương tiền ung thư và ung thư giai đoạn sớm trên nền viêm loét đại tràng thường rất nhỏ và dễ nhầm lẫn với vùng viêm thông thường. Nếu nội soi không đủ kỹ, thời gian quan sát ngắn, sinh thiết không đúng vị trí hoặc đọc mô bệnh học không chính xác, bác sĩ sẽ thiếu cơ sở để tiếp cận điều trị đúng hướng. Hệ quả là người bệnh tiếp tục điều trị bằng thuốc trong nhiều năm trong khi bệnh âm thầm tiến triển.
Cập nhật chuyên môn liên tục, nỗ lực nâng cao độ chính xác
“Viêm loét đại tràng là bệnh lý mạn tính, đòi hỏi sự chính xác ngay từ khâu chẩn đoán ban đầu. Chỉ cần sai lệch ở nội soi hoặc giải phẫu bệnh, toàn bộ chiến lược điều trị phía sau có thể đi chệch hướng”, ông Nguyễn Ái Hà Phan, đại diện Doctor Check, nhấn mạnh tại hội nghị.
Hội thảo tại Doctor Check không chỉ dừng lại ở trao đổi học thuật, mà còn là dịp để đội ngũ bác sĩ rà soát lại toàn bộ quy trình nội soi, sinh thiết và phối hợp điều trị, cập nhật liên tục những khuyến cáo và kỹ thuật mới trong thực hành lâm sàng. Mục tiêu là giảm tối đa nguy cơ bỏ sót tổn thương và giúp bệnh nhân được điều trị đúng ngay từ đầu.
Bên cạnh việc không ngừng tổ chức các buổi đào tạo chuyên môn, Doctor Checkcòn đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống thiết bị nội soi hiện đại và xây dựng quy trình nội soi theo tiêu chuẩn quốc tế, nhằm đảm bảo thời gian quan sát đầy đủ, phát hiện các tổn thương nhỏ và lấy mẫu sinh thiết đúng vị trí. Các mẫu sinh thiết sau đó được gửi đến đơn vị xét nghiệm uy tín, với chuyên gia giải phẫu bệnh tiêu hóa đầu ngành trực tiếp đọc kết quả, nhằm đảm bảo độ chính xác cao nhất trong chẩn đoán.
Ngày 30/11/2025 vừa qua, Doctor Check trở thành đơn vị nội soi tiêu hóa đầu tiên tại Việt Nam đạt Chứng nhận Lâm sàng Xuất sắc cho dịch vụ nội soi do AACI (Hoa Kỳ) cấp, cho thấy nỗ lực chuẩn hóa chất lượng nội soi để nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bệnh lý dạ dày, đại tràng tại cơ sở này.
