Vai trò hạt nhân, dẫn dắt của Khánh Hòa với du lịch miền Trung - Tây Nguyên

PGS, TS. Nguyễn Chu Hồi - Phó Chủ tịch Hội Thủy sản Việt Nam:

Sau sáp nhập, Khánh Hòa có diện tích vùng biển mở rộng theo “cấp số cộng”, nhưng kỳ vọng kinh tế biển nói chung và du lịch biển, đảo nói riêng sẽ bứt phá theo “cấp số nhân”.

Đặc biệt, vùng biển Khánh Hòa nằm lọt trong “tiểu Tam giác san hô” Nam Biển Đông, trung tâm là đặc khu Trường Sa và mở rộng vào bờ biển Khánh Hòa (Việt Nam) - nơi có đa dạng loài san hô cao nhất (khoảng 517 loài), gần bằng mức độ đa dạng loài san hô (566 loài) của Tam giác San hô Quốc tế mà trung tâm là vùng biển Indonesia và Philippines. Đây chính là nền tảng cho nghề cá ở biển Đông, và có nghề cá thì có du lịch.

Việc phát triển du lịch phải gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn và phát triển. Hệ sinh thái rạn san hô, các khu bảo tồn biển như Hòn Bà, vịnh Nha Trang không chỉ là tài sản thiên nhiên mà còn là nền tảng của kinh tế xanh. Việc phục hồi đa dạng sinh học phải đi đôi với các hoạt động du lịch sinh thái có trách nhiệm, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho điểm đến. Bên cạnh đó cần quan tâm đến phát triển du lịch theo hướng liên ngành.

Du lịch biển đảo không thể "đi một mình" mà cần kết nối mật thiết với nuôi trồng thủy sản trên biển, văn hóa biển đặc trưng và các dịch vụ logistics hiện đại. Đặc biệt, việc khẳng định chủ quyền biển đảo thông qua các tour du lịch đến đặc khu Trường Sa sẽ là điểm nhấn văn hóa - chính trị quan trọng, biến nơi đây thành trung tâm kinh tế, văn hóa biển của cả nước.

PGS, TS. Phạm Trung Lương - thành viên Tổ chuyên gia Tư vấn quy hoạch quốc gia:

Khánh Hòa sở hữu nhiều tiềm năng nổi trội để phát triển trở thành trung tâm du lịch của khu vực nhờ hệ thống tài nguyên biển - đảo đặc sắc, di sản văn hóa Chăm độc đáo và vị trí chiến lược trong liên kết vùng. Xét theo các tiêu chí cơ bản như mức độ phát triển đô thị, hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch, mật độ điểm đến cũng như khả năng tạo hiệu ứng lan tỏa, việc xác định Khánh Hòa là trung tâm du lịch là hoàn toàn khả thi.

Sau hợp nhất, Khánh Hòa mở rộng đáng kể không gian phát triển với diện tích tự nhiên hơn 8.556 km², dân số khoảng 2,2 triệu người, hơn 200 đảo ven bờ và quần đảo Trường Sa. Đặc biệt, tỉnh sở hữu đường bờ biển dài nhất Việt Nam, gần 500 km kéo dài từ vịnh Vân Phong đến Cà Ná, với nhiều bãi biển đẹp và nổi tiếng. Tuyến ven biển Cam Ranh - Vĩnh Hy được đánh giá là một trong những tuyến ven biển đẹp nhất cả nước, tạo lợi thế lớn cho phát triển du lịch.

Bên cạnh du lịch biển, Khánh Hòa còn có tiềm năng nổi bật về du lịch văn hóa, đặc biệt là không gian văn hóa Chăm với hệ thống tháp Chăm tiêu biểu như tháp Bà Ponagar, tháp Po Klong Garai và các giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc.

Với những lợi thế trên, du lịch Khánh Hòa không chỉ giữ vai trò ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương mà còn có khả năng lan tỏa, thúc đẩy phát triển du lịch toàn vùng Miền Trung - Tây Nguyên, từng bước khẳng định vị thế Trung tâm du lịch khu vực. Tuy nhiên, quá trình hiện thực hóa mục tiêu này vẫn đối mặt với nhiều hạn chế, như hạ tầng và dịch vụ du lịch chưa đồng bộ, năng lực kết nối liên vùng còn yếu, đặc biệt là vai trò “hạt nhân”, “dẫn dắt” của Khánh Hòa với tư cách “cửa đến - điểm đến” du lịch cấp vùng và tiến tới cấp khu vực chưa được phát huy rõ nét. Bên cạnh đó, kinh tế đêm và các sản phẩm vui chơi, giải trí quy mô lớn chưa phát triển tương xứng, làm giảm sức cạnh tranh và khả năng lan tỏa của điểm đến.

Để trở thành trung tâm du lịch cấp vùng và quốc gia, Khánh Hòa cần có tầm nhìn chiến lược dài hạn, hoàn thiện quy hoạch, đầu tư đồng bộ hạ tầng, cơ cấu lại sản phẩm - thị trường, tăng cường liên kết vùng và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt của du lịch trong giai đoạn tới.

Ông Tạ Văn Hạ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội:

Khánh Hòa giữ vai trò trung tâm du lịch biển đảo của Việt Nam với hệ sinh thái tài nguyên đặc biệt và thương hiệu Nha Trang - Khánh Hòa đã khẳng định trên trường quốc tế. Tuy nhiên, quá trình phát triển còn không ít vướng mắc về thể chế, chồng chéo pháp luật trong quản lý tài nguyên biển đảo, hạn chế phân cấp và thiếu cơ chế cho các loại hình du lịch mới.

Khánh Hòa được đánh giá là địa phương hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành cực tăng trưởng du lịch quốc gia. Thương hiệu Nha Trang - Khánh Hòa đã được khẳng định vững chắc trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế, với hệ sinh thái tài nguyên thiên nhiên - văn hóa phong phú, hạ tầng du lịch phát triển, khả năng kết nối vùng thuận lợi và vai trò đầu tàu của khu vực Nam Trung Bộ.

Khánh Hòa giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch Việt Nam, vừa là trung tâm du lịch biển đảo, vừa là động lực tăng trưởng mới của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và cả nước. Với vị trí địa lý chiến lược nằm trên trục giao thông Bắc - Nam, tiếp giáp tuyến hàng hải quốc tế và có khả năng kết nối thuận lợi bằng đường không, đường biển và đường bộ, Khánh Hòa được xem là “cửa ngõ giao thương quốc tế” của du lịch Việt Nam.

Tỉnh sở hữu hệ sinh thái tài nguyên du lịch đa dạng bậc nhất cả nước, nổi bật với cụm ba vịnh Nha Trang - Cam Ranh - Vân Phong, các bãi biển, đảo, rạn san hô, vườn quốc gia, nguồn khoáng nóng và khí hậu ôn hòa - là những điều kiện lý tưởng cho phát triển du lịch. Bên cạnh đó, hệ thống di sản văn hóa Chăm cùng các lễ hội truyền thống và đặc sản yến sào tạo nên bản sắc khác biệt, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của điểm đến Khánh Hòa trên trường quốc tế.

Kiến nghị Khánh Hòa cần chủ động đề xuất các mô hình thí điểm, từ quản lý không gian vịnh, phát triển các khu nghỉ dưỡng cao cấp đến các dịch vụ du lịch chuyên biệt. Tập trung phát triển ba khu vực chiến lược là Nha Trang - Cam Ranh - Vân Phong, tận dụng lợi thế về hạ tầng, tài nguyên biển đảo và thương hiệu quốc tế, hướng tới xây dựng Khánh Hòa trở thành Trung tâm du lịch biển đảo quốc tế. Phát triển trung tâm đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực du lịch có chất lượng và chất lượng cao; đầu tàu thúc đẩy tăng trưởng du lịch của vùng Nam Trung Bộ và cả nước; đồng thời là điểm đến hấp dẫn đối với thị trường khách quốc tế và các nhà đầu tư chiến lược.

Ông Cung Quỳnh Anh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa:

Khánh Hòa được Bộ Chính trị xác định là một trong ba vùng động lực phát triển của cả nước theo Nghị quyết số 09-NQ/TW, trong đó du lịch được định hướng là ngành kinh tế mũi nhọn, trung tâm dịch vụ và du lịch biển quốc tế, giữ vai trò cực tăng trưởng mới của tỉnh giai đoạn 2025–2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Để cụ thể hóa chủ trương này, Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 14/7/2025 của Tỉnh ủy Khánh Hòa đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số, xác định du lịch - dịch vụ là một trong bốn trụ cột động lực phát triển, tạo sức lan tỏa cho các ngành kinh tế khác.

Mục tiêu đến năm 2030, Khánh Hòa phấn đấu đón khoảng 31,6 triệu lượt khách, trong đó có 10,5 triệu lượt khách quốc tế. Hiện nay tỉnh hình thành một không gian văn hóa - di sản đa dạng, giàu bản sắc với 4 di sản được UNESCO ghi danh, nhiều di tích quốc gia đặc biệt, di sản văn hóa phi vật thể và hệ sinh thái biển - đảo phong phú.

Khánh Hòa sở hữu bờ biển dài 490km, gần 200 đảo lớn nhỏ, các vịnh biển nổi tiếng như Vân Phong, Nha Trang, Cam Ranh, Vĩnh Hy; cùng hệ thống cơ sở lưu trú cao cấp và Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh - cửa ngõ hàng không quốc tế lớn thứ hai cả nước. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển du lịch chất lượng cao.

Bên cạnh các tiềm năng, du lịch Khánh Hòa vẫn đối mặt với những thách thức như sản phẩm còn trùng lặp, quảng bá quốc tế chưa đồng bộ, nguồn nhân lực hạn chế, áp lực môi trường và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Vì vậy, đa dạng hóa du lịch được xác định là yêu cầu tất yếu và định hướng chiến lược lâu dài.

Trên cơ sở đó, tỉnh định hướng phát triển du lịch theo bốn trụ cột: Biển đảo, văn hóa, sinh thái và đô thị thông minh. Đồng thời, tỉnh triển khai các nhóm giải pháp về đa dạng hóa sản phẩm, thị trường, mô hình đầu tư, chuyển đổi số, hoàn thiện quy hoạch, hạ tầng, nguồn nhân lực, xúc tiến quảng bá và liên kết vùng, hướng tới phát triển bền vững và khẳng định vị thế Khánh Hòa là trung tâm du lịch biển quốc tế chất lượng cao của khu vực.

Ông Phùng Công Sưởng - Tổng biên tập Báo Tiền Phong, Trưởng ban tổ chức hội thảo:

Khánh Hòa với khát vọng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, một trung tâm kinh tế biển, du lịch và dịch vụ có vị thế quốc gia và khu vực. Trong bối cảnh đó, câu hỏi cốt lõi đặt ra không chỉ là phát triển nhanh hơn, mà là xác định đúng động lực tăng trưởng để phát triển bền vững và có chiều sâu.

Tháng 7 vừa qua, Báo Tiền Phong đã phối hợp với tỉnh Khánh Hòa tổ chức thành công Hội thảo “Khánh Hòa - Hiện thực hóa tầm nhìn khát vọng thành phố trực thuộc Trung ương” với nhiều dấu ấn sâu sắc. Bởi vậy, hội thảo hôm nay chính là bước đi tiếp theo, đi sâu làm rõ và cụ thể hóa nhận thức đó trong bối cảnh phát triển mới của Khánh Hòa.

Thực tiễn cho thấy, Khánh Hòa hội tụ đầy đủ điều kiện hiếm có để du lịch trở thành cực tăng trưởng thực thụ, gồm: Tài nguyên biển đảo đặc sắc, vị trí chiến lược trên trục giao thương quốc tế, hạ tầng giao thông ngày càng đồng bộ, cùng không gian phát triển được mở rộng. Đặc biệt, sự kết nối liền mạch giữa biển - rừng - di sản - đô thị tạo nên lợi thế khác biệt mà không nhiều địa phương có được.

Để du lịch thực sự đóng vai trò cực tăng trưởng, vấn đề không chỉ là tăng lượng khách hay doanh thu. Cốt lõi là tái cấu trúc mô hình phát triển du lịch theo hướng chất lượng cao, bền vững và có khả năng lan tỏa. Điều này đòi hỏi cách tiếp cận tổng thể, từ phát triển sản phẩm đặc thù, nâng cấp chuỗi giá trị, thu hút đầu tư chiến lược, phát triển nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển đổi số cho tới việc bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo tồn tài nguyên và gìn giữ bản sắc văn hóa.

Với vai trò là cơ quan báo chí uy tín, có bề dày lịch sử hơn 72 năm đồng hành với sự phát triển của đất nước và các địa phương, từng tham gia tổ chức nhiều diễn đàn nhằm kiến tạo chính sách và tầm nhìn phát triển, Báo Tiền Phong kỳ vọng hội thảo hôm nay sẽ không chỉ dừng ở việc trao đổi, nhận định mà thực sự trở thành diễn đàn đối thoại thẳng thắn, khoa học và thực chất. Qua đó góp phần đề xuất những giải pháp khả thi để du lịch Khánh Hòa thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu xây dựng Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong tương lai gần.

Ông Nguyễn Long Biên - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Khánh Hòa - phát biểu chào mừng:

Khánh Hòa từ lâu đã được biết đến là trung tâm du lịch biển đảo hàng đầu cả nước, sở hữu nhiều lợi thế nổi trội về tài nguyên thiên nhiên, cảnh quan đặc sắc, khí hậu ôn hòa, hệ sinh thái biển đa dạng cùng bề dày di sản văn hóa.

Việc tỉnh Khánh Hòa mới được thành lập trên cơ sở sắp xếp, hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận không chỉ mở rộng địa giới hành chính, quy mô kinh tế - xã hội, mà còn tạo ra một không gian phát triển mới với nhiều cơ hội mới. Các mối liên kết vùng, liên kết ngành và liên kết khu vực được mở rộng, góp phần gia tăng dư địa và động lực phát triển, đặc biệt cho ngành du lịch.

Khánh Hòa mới có vị trí địa chính trị chiến lược, hội tụ đầy đủ các loại hình hạ tầng giao thông gồm đường bộ, đường sắt, hàng không và đường thủy, kết nối thông suốt theo trục Bắc - Nam và Đông - Tây. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh phát triển mạnh kinh tế biển và du lịch ở tầm vóc cao hơn.

Có thể khẳng định, Khánh Hòa là địa phương có nhiều lợi thế đặc biệt về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý và tài nguyên biển để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, mang đẳng cấp quốc tế.

Địa phương mới sở hữu bờ biển dài nhất cả nước với tổng chiều dài khoảng 490km, cùng hàng loạt bãi tắm nổi tiếng như Nha Trang, Dốc Lết, Hòn Chồng, Bãi Dài, Vân Phong, Cà Ná, Mũi Dinh, Bình Sơn, Ninh Chử, Vĩnh Hy, Bình Tiên… Tỉnh Khánh Hòa cũng là địa phương có nhiều đảo, vịnh và danh lam thắng cảnh đẹp hàng đầu Việt Nam và thế giới.

Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định rõ mục tiêu chiến lược đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng Khánh Hòa trở thành trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế, điểm đến hàng đầu Đông Nam Á. Đây là nhiệm vụ vừa cấp thiết, vừa mang tính chiến lược lâu dài, đòi hỏi phải nhận diện đúng cơ hội, thách thức và có những giải pháp đủ mạnh để tạo đột phá trong giai đoạn mới.