Bệnh nhân là nam, là cán bộ y tế tại một trung tâm tuyến huyện, đột ngột đau bụng dữ dội tại nhà và được chuyển đến Bệnh viện Thanh Nhàn trong giờ thứ 19 của bệnh cảnh. Khi vào viện, bệnh nhân trong tình trạng sốc mất máu nặng, toan chuyển hóa, suy đa tạng, huyết áp tụt còn khoảng 50/30 mmHg, da lạnh và tái. Sau hồi sức tích cực ban đầu, các bác sĩ tiến hành chụp cắt lớp vi tính đa dãy (MSCT) ổ bụng, phát hiện rất nhiều dịch máu trong ổ bụng do vỡ một giả phình ở động mạch lách ngay vị trí rốn lách, nguyên nhân gây xuất huyết ồ ạt.
Trước tình huống cấp cứu, ê-kíp hồi sức tích cực phối hợp hội chẩn liên chuyên khoa. Phẫu thuật cắt lách có thể cầm máu nhanh nhưng đồng nghĩa bệnh nhân sẽ phải mất lách, dẫn tới nguy cơ nhiễm trùng nặng và hàng loạt hậu quả lâu dài. Vì bệnh nhân còn rất trẻ, các bác sĩ đã quyết định ưu tiên phương án can thiệp nội mạch với mục tiêu vừa cầm máu vừa bảo tồn cơ quan.
Ekip can thiệp mạch, do Ths.Bs. Nguyễn Duy Thịnh, Trưởng Đơn nguyên Can thiệp mạch thực hiện, tiến hành dẫn lưu dịch máu ổ bụng để giảm áp lực nội ổ và sử dụng coil theo kỹ thuật “Sandwich” để nút tắc đoạn động mạch mang giả phình. Sau thủ thuật, ổ giả phình được bít tắc hoàn toàn trong khi nhu mô lách vẫn được nuôi dưỡng nhờ hệ bàng hệ tạng. Trong vòng 24 giờ sau can thiệp, bệnh nhân ổn định, không còn dấu hiệu mất máu; dẫn lưu ổ bụng cho ra khoảng 2 lít máu cũ.
Giả phình động mạch lách tuy ít gặp nhưng có tính chất nguy hiểm cao. Đây là túi phình hình thành khi máu thoát ra ngoài lòng mạch qua điểm rách trên thành động mạch và được bao quanh bởi mô quanh mạch chứ không phải thành mạch thật. Tình trạng này chiếm khoảng 0,1% dân số và dưới 10% trong các phình động mạch ổ bụng. Nguyên nhân phổ biến gồm viêm tụy (cấp hoặc mạn), chấn thương bụng hoặc biến chứng sau phẫu thuật, thủ thuật; các trường hợp tự phát ở người trẻ, đặc biệt ở nam giới, rất hiếm gặp. Tỷ lệ vỡ của giả phình này được ghi nhận cao, trong khoảng 37–47%; khi vỡ, bệnh nhân có thể rơi vào sốc mất máu và tỷ lệ tử vong có thể vượt quá 90% nếu không được xử trí kịp thời. Trước đây, phẫu thuật cắt lách là phương pháp kinh điển, nhưng ngày nay can thiệp nội mạch (sử dụng coil, keo sinh học, stent graft…) được xem là lựa chọn ưu việt vì ít xâm lấn và có khả năng bảo tồn lách.
Ca bệnh tại Bệnh viện Thanh Nhàn là minh chứng cho sự phối hợp khẩn trương giữa các chuyên khoa, quyết đoán trong lựa chọn phương pháp điều trị và ứng dụng kỹ thuật can thiệp mạch tiên tiến, góp phần mang lại cơ hội sống và chất lượng sống lâu dài cho người bệnh. Các bác sĩ nhắc lại thông điệp tới cộng đồng: khi xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, kéo dài kèm chóng mặt, choáng váng hoặc mệt lả, cần đến cơ sở y tế ngay để được cấp cứu kịp thời bởi mỗi quyết định chính xác và nỗ lực tận tâm của thầy thuốc đều có thể mở ra hy vọng hồi phục cho bệnh nhân.
