Đó là thông điệp được Thứ trưởng Bộ Y tế, TS. Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh tại Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025 với chủ đề “Vì một Việt Nam khỏe mạnh – Vì tầm vóc Việt”.
Hội thảo do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức, với sự đồng hành của Tập đoàn TH diễn ra ngày 14/8 tại Hà Nội.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cùng nhiều lãnh đạo bộ, ngành, đoàn thể Trung ương tham dự.
Dinh dưỡng – yếu tố then chốt của một quốc gia hùng cường
Trong phát biểu đề dẫn với chủ đề “Tầm quan trọng của dinh dưỡng cho người Việt trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nhắc lại lời Bác Hồ: “Con người là vốn quý nhất của xã hội, sức khỏe là vốn quý nhất của con người”. Ông cho rằng lời dạy này càng có ý nghĩa khi Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, với khát vọng trở thành quốc gia hùng cường, hạnh phúc, ấm no.
“Để đạt khát vọng đó, chúng ta cần một thế hệ người Việt khỏe mạnh về thể chất, minh mẫn về trí tuệ. Yếu tố nền tảng để đạt được chính là dinh dưỡng”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Theo ông, dinh dưỡng thiếu hụt hoặc mất cân đối để lại hậu quả nặng nề: trẻ thấp còi, suy dinh dưỡng; người trưởng thành dễ mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, tim mạch, béo phì; xã hội gánh chi phí y tế cao, giảm năng suất lao động, ảnh hưởng trực tiếp tới sức cạnh tranh quốc gia.
Đảng và Nhà nước luôn coi dinh dưỡng là nhiệm vụ then chốt. Quyết định số 02/QĐ-TTg ngày 5/1/2022 đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn 2045, hướng tới cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho từng đối tượng, vùng miền, giảm gánh nặng bệnh tật, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ người Việt.
Kết quả ghi nhận trong thập kỉ qua cho thấy chiều cao trung bình thanh niên 18 tuổi tăng 3,7 cm với nam và 2,6 cm với nữ; tỉ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thấp còi giảm từ trên 30% xuống dưới 19,6% (năm 2020), tốc độ giảm nhanh hơn mức trung bình Đông Nam Á.
Những thách thức trong “giai đoạn vàng”
Bên cạnh thành tựu, công tác dinh dưỡng vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Tỉ lệ trẻ thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn trên 30%, gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Ở đô thị, tỉ lệ học sinh thừa cân, béo phì đã vượt 20%, tăng gần gấp đôi trong 10 năm.
So với Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, chiều cao trung bình thanh niên Việt Nam vẫn còn khoảng cách. Thứ trưởng Thức coi lứa tuổi học đường là “giai đoạn vàng cuối cùng” để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tạo ảnh hưởng suốt đời.
Ông đề xuất ba hướng trọng tâm: hoàn thiện thể chế, chính sách, coi đầu tư cho dinh dưỡng là đầu tư cho phát triển; xây dựng Chương trình Sữa học đường và Dinh dưỡng học đường cấp quốc gia, khuyến khích xã hội hóa, huy động nguồn lực cộng đồng và doanh nghiệp; xây dựng hệ sinh thái dinh dưỡng học đường toàn diện, chuyển từ “ăn no” sang “ăn đúng - ăn đủ - ăn đa dạng - ăn an toàn” kết hợp vận động khoa học; đẩy mạnh chuyển đổi số và hợp tác quốc tế, xây dựng cơ sở dữ liệu dinh dưỡng, quản lí thực đơn, theo dõi sức khỏe học sinh, học hỏi mô hình thành công từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Phần Lan.
Thứ trưởng kêu gọi các bộ, ngành, địa phương đưa dinh dưỡng học đường thành ưu tiên trong kế hoạch hành động; giáo viên là lực lượng tiên phong; doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm xã hội; phụ huynh là đồng minh tin cậy bắt đầu từ bữa ăn gia đình; và các đối tác quốc tế tiếp tục sát cánh, chia sẻ kinh nghiệm.
Sẽ có luật quy định bắt buộc về dinh dưỡng học đường
Các tham luận tại hội thảo chỉ rõ, Việt Nam chưa có khung pháp lí đủ mạnh và mang tính bắt buộc để chuẩn hóa bữa ăn học đường với sự tham gia của phụ huynh, giáo viên, người chăm sóc trẻ và doanh nghiệp thực phẩm.
Bác sĩ, TS. Lê Thái Hà, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng Luật Phòng bệnh, dành một chương riêng cho dinh dưỡng trong phòng bệnh, tập trung vào giai đoạn 1.000 ngày đầu đời, dinh dưỡng trẻ em và dinh dưỡng học đường.
Dự thảo luật quy định học sinh các cấp được giáo dục về dinh dưỡng, bảo đảm bữa ăn học đường theo độ tuổi, được đánh giá tình trạng dinh dưỡng; chuyển từ “khuyến nghị” sang “bắt buộc”; và quy định rõ trách nhiệm của cơ sở giáo dục trong bảo đảm an toàn thực phẩm, dinh dưỡng hợp lí kết hợp hoạt động thể lực phù hợp.
Bộ Y tế đặt mục tiêu hoàn thiện dự thảo, trình Chính phủ và Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp tháng 10 tới.
Từ góc độ của một doanh nghiệp khởi xướng và đồng hành cùng Chính phủ và các ban bộ ngành triển khai các Chương trình dinh dưỡng học đường quốc gia, bà Thái Hương - Nhà sáng lập Tập đoàn TH bày tỏ mong muốn hãy để mỗi bữa ăn học đường, mỗi li sữa tươi sạch không chỉ nuôi dưỡng thể chất cho trẻ, mà còn thắp lên khát vọng và ý chí vươn mình của dân tộc Việt.
Phát biểu kết luận, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh, quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước ta xác định con người làm trung tâm, chủ thể, nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của sự phát triển.
Tuy nhiên, hiện nay, lĩnh vực này vẫn còn nhiều hạn chế. Vì vậy, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đề nghị các ban bộ, ngành, các địa phương phải đổi mới tư duy trong nhận thức, hành động về chủ trương, quyết sách của Trung ương về phát triển và bảo vệ đất nước trong thời kì mới. Trong đó, tập trung hoàn thiện, đồng bộ thể chế bảo vệ chăm sóc sức khỏe cho nhân dân; triển khai hiệu quả các chương trình nâng cao trí lực, tầm vóc người Việt Nam, chiến lược quốc gia về dinh dưỡng, chương trình y tế học đường và sữa học đường. Cùng đó, huy động mọi nguồn lực xã hội, nhất là sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân nhằm hiện thực hóa, triển khai hiệu quả các chương trình nâng cao thể lực, trí lực, nâng cao tầm vóc người Việt Nam…
